سوراخ لایه اوزون به بزرگترین و عمیق‌ترین حد خود رسید

بر اساس گزارش "سرویس نظارت بر اتمسفر کوپرنیکوس اتحادیه اروپا"(CAMS)، سوراخ لایه اوزون بر روی قطب جنوب به بزرگترین و عمیق‌ترین شکل خود در مقایسه با سال‌های گذشته رسیده است که نگران کننده به نظر می‌رسد.

تشکیل حفره یا سوراخ لایه اوزون که برای اولین بار در حدود دهه ۱۹۷۰ مشاهده شد، پدیده‌ای است که در اثر "کاهش اوزون" در اثر تغییر اقلیم ایجاد می‌شود. این پدیده سالیانه بر فراز قطب جنوب رخ می‌دهد و در ماه‌های سپتامبر و اکتبر، پس از پایان زمستان در نیم کره جنوبی ظاهر می‌شود.

کاهش اوزون یا تخلیه اوزون به توصیف دو پدیده گفته می‌شود که طی آنها از دهه ۱۹۷۰ میلادی، حجم مولکول اوزون در لایه استراتوسفر (لایه اوزون) زمین در حدود چهار درصد در هر دهه کاهش یافته است. مهم‌تر از آن، کاهش استراتوسفر ازون در طول سرزمین‌های قطبی بود. جزئیات این دو پدیده دارای تفاوت‌های کمی هستند. اما کاتالیزور هر دو پدیده تخریب ازون توسط اتم‌های هالوژنی است که منبع اصلی این اتم‌های هالوژنی دست‌ساخته‌های بشری هستند.

محققان هر ساله اندازه آن را به دقت بررسی می‌کنند و می‌گویند که اندازه سوراخ لایه اوزون اکنون به وسعت دو برابر ایالات متحده آمریکا رسیده است.

از آنجا که سال ۲۰۱۹ نسبت به سال ۲۰۲۰ گرمتر بود، سوراخ ازون در سال گذشته به طور قابل توجهی کوچک‌تر از سال ۲۰۲۰ بود. شرایط آب و هوایی و رویدادهای خاص جوی نقش مهمی در رشد سوراخ لایه ازون دارند. همچنین تصور می‌شود که سوراخ لایه ازون امسال تحت تأثیر "گردباد قطبی"(Polar Vortex) قرار گرفته باشد، جایی که درجه حرارت در حدود منفی ۱۱۲ درجه فارنهایت (منفی ۸۰ درجه سانتی گراد) است.

گردباد قطبی یا تاوه قطبی بسته‌ای بسیار بزرگ از هوای خیلی سرد است که در طول زمستان بر منطقه قطبی سوار است. دو نوع گردباد قطبی در سیاره زمین وجود دارد، یکی در اطراف قطب شمال و دیگری در اطراف قطب جنوب. قطب جنوب سیاره زحل تنها جای منظومه خورشیدی ماست که در آن یک گردباد قطبی گرم روی می‌دهد.

تاوه قطبی گردش چرخندی با مقیاس سیاره‌ای، معمولاً متمرکز در منطقه قطبی است که در گستره‌ای از تروپوسفر میانی تا استراتوسفر قرار می‌گیرد.

به گفته کارشناسان، سوراخ لایه ازون در شرایط انجماد گردباد قطبی همراه با کلر و برم غیرفعال ایجاد می شود. این مواد، هنگامی که خورشید پس از زمستانی طولانی طلوع می‌کند، در اثر برخورد با نور خورشید از نظر شیمیایی فعال می‌شوند و لایه ازون را تخلیه می‌کند.

"وینسنت-هنری پیوچ" مدیر "CAMS" به دنبال انتشار این گزارش هشدار دهنده گفت: تنوع زیادی در وسعت حفره ازون در هر سال وجود دارد. سوراخ لایه ازون در سال ۲۰۲۰ یادآور سوراخ لایه ازون در سال ۲۰۱۸ است که یک سوراخ کاملا بزرگ بود و در پانزده سال گذشته یا بیشتر، بزرگترین بود.

وی افزود: ما قطعا باید به اجرای "پروتکل مونترال" مبنی بر ممنوعیت انتشار مواد شیمیایی تخریب کننده لایه ازون ادامه دهیم.

لایه اوزون یک لایه محافظ زمین متشکل از ازون است که زمین را در برابر اشعه ماوراء بنفش و تابش کیهانی درست در خارج از استراتوسفر پوشانده است و محافظت می‌کند. این لایه به جذب حدود ۹۷ تا ۹۹ درصد از اشعه ماوراء بنفش و تابش کیهانی و عدم رسیدن آن به سطح زمین کمک می‌کند.

بدون لایه اوزون، نور ماوراء بنفش و تابش کیهانی، سیاره ما را سوزانده و به حیات بر روی زمین آسیب می رساند.

منبع: ایسنا

24