کشف انفجار رادیویی مرموز در فاصله ۳ میلیارد سال نوری از زمین

انفجارهای رادیویی سریع (موسوم به FRB‌ها) انفجارهای چند میلی‌ثانیه ای از امواج در فضا هستند که برای یک بار و به صورت غیرمتناوب منتشر می‌شوند، هر چند در موارد معدودی انفجارهای رادیویی سریع تکرارشونده نیز به ثبت رسیده است. این انفجار‌ها در واقع در هر یک‌هزارم ثانیه به اندازه سه روز فعالیت خورشید انرژی آزاد می‌کنند.

به گفته دانشمندان این انفجار رادیویی جدید از دیگر انفجارهای رادیویی ثبت‌شده طی سالیان اخیر متمایز بوده است.

اخترشناسان برای نخستین‌ بار در ۲۰ مه ۲۰۱۹ این انفجار رادیویی از مبدا شیء فضایی موسوم به « FRB 190520» و موج منتشرشده از آن را شناسایی کردند. مدتی بعد اما در نوامبر ۲۰۱۹ وقتی مشغول مشاهدات بعدی بودند، با شگفتی متوجه شدند که انتشار این امواج ادامه دارد و به صورت مکرر به زمین می‌رسد.

در سال ۲۰۲۰ تیمی از محققان با مشارکت بنیاد ملی علوم آمریکا از تلسکوپ سوبارو در هاوایی کمک گرفتند تا بتوانند دقیق‌تر به این پدیده نگاه بیاندازند. رصد تلسکوپی این انفجار نشان داد این امواج از حومه یک کهکشان کوتوله دورافتاده می‌آیند که حدود ۳ میلیارد سال نوری با زمین فاصله دارد.

مشاهدات همچنین نشان داد که جسم آسمانی به طور مداوم امواج رادیویی ضعیف‌تری را در میان انفجارهای تکرارشونده خود منتشر می‌کند.

اخترشناسان می‌گویند انفجار فعلی بسیار شبیه یک انفجار رادیویی سریع تکرار‌شونده است که « FRB 121102» نام دارد و پیشتر در سال ۲۰۱۶ شناخته شده بود. کشف اولیه این انفجار به منزله پیشرفتی در علم نجوم به حساب می‌آمد چرا که برای نخستین بار اخترشناسان توانستند از فاصله این اجرام مرموز مطلع شوند.

ستاره‌شناسان پیشتر توانسته بودند مبدأ کهکشانی برخی از انفجارهای رادیویی را ردیابی کنند، با این حال هنوز موفق نشده‌اند علت واقعی ارسال پالس‌ها را مشخص کنند. کسب اطلاعات بیشتر در مورد منشأ این تشعشعات رادیویی متمایز و پرقدرت می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا بفهمند چه چیزی باعث ایجاد آنها شده است.

کیسی لاو، دانشمند نجوم رادیویی در مؤسسه فناوری کالیفرنیا و از نویسندگان این مطالعه، گفت: «اکنون ما باید این راز را توضیح دهیم که آیا جسمی که باعث انفجار می‌شود، یک سیاهچاله عظیم بوده که در حال بلعیدن ستاره همسایه است؟»

در حال حاضر کمتر از ۵ درصد از صدها انفجار رادیویی سریع شناسایی‌شده وضعیت تکرارشونده داشته‌اند و تنها تعداد معدودی از آن‌ها به طور منظم فعال بوده‌اند.

پیش از این، اخترشناسان این فرضیه را مطرح کرده بودند که انفجارهای رادیویی سریع می‌توانند توسط بقایای متراکم باقی‌مانده از یک ابرنواختر و در واقع در میدان‌های مغناطیسی فوق‌العاده قوی به نام «مگنتارها» در ستاره‌های نوترونی ایجاد شوند.