نقش اسفنج دریایی در مبارزه با باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک

"ویتور فریر"(Vítor Freire) از محققان این مطالعه گفت: این اسفنج دریایی قبلا توسط گروه‌هایی خارج از برزیل و در دهه ۱۹۹۰ مورد مطالعه قرار گرفته بود. ما از تکنیک‌های پیشرفته برای تجزیه و تحلیل مواد حاصل از متابولیسم ثانویه آنها استفاده کردیم و به جستجوی مولکول‌های جدید و آزمایش فعالیت بیولوژیکی آنها پرداختیم. پس از آزمایشات ما توانستیم تعدادی از این ترکیبات جدید را توصیف کنیم.

سازمان جهانی بهداشت(WHO) مقاومت آنتی بیوتیکی را یک مسئله جدی در حوزه بهداشت عمومی در سراسر جهان اعلام کرده است. محققان در یک مطالعه که به سفارش دولت بریتانیا انجام و در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، پیش‌بینی کردند که در سال ۲۰۵۰، سالانه ۱۰ میلیون مرگ و میر ناشی از عفونت باکتریایی مقاوم به دارو وجود خواهد داشت. بنابراین، توسعه آنتی بیوتیک‌های جدید و قدرتمند بسیار مهم است.

"آگلاس دیسپار"(Agelas dispar) گونه‌ای اسفنج دریایی است که در دریای کارائیب و بخشی از سواحل برزیل یافت می‌شود. محققان در این مطالعه به بررسی این گونه پرداختند.

اسفنج‌های دریایی که تمام عمر خود را در حالت چسبیدن به صخره‌ها یا کف اقیانوس می‌گذرانند، از قدیمی‌ترین حیوانات روی زمین هستند. آنها متابولیسم پیچیده‌ای را در طول میلیون‌ها سال تکامل ایجاد کرده‌اند و مواد مورد نیاز زیادی برای رقابت با سایر بی مهرگان و دفاع در برابر باکتری‌های خطرناک را تولید می‌کنند.

مواد با بیشترین پتانسیل درمانی شناسایی شده در این مطالعه، سه نوع مختلف از آگلیفرین(ageliferin) بودند که نام آنها از اسفنج دریایی آگلاس گرفته شده است.

پروفسور "روبرتو برلینک"(Roberto Berlinck) محقق اصلی این مطالعه گفت: یکی دیگر از عوامل مهم توانایی اسفنج‌ها در انجام این کار، ذخیره میکروارگانیسم‌های همزیست است که به آنها در دفاع از خود نیز کمک می‌کند. وقتی ترکیبات موجود در اسفنج‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنیم، همیشه از اینکه چه چیزی توسط آنها تولید شده و یا اینکه چه چیزی از همزیست‌ها به دست می‌آید، مطلع نیستیم.

تومورها و باکتری‌ها

در این مطالعه سیزده ترکیب بر روی یک رده سلولی سرطان تخمدان به نام OVCAR۳ مورد آزمایش قرار گرفتند اما از نظر بیولوژیکی فعال نبودند. سایر گروه‌های تحقیقاتی که آگلیفرین‌ها را روی سلول‌های سرطان ریه، کولون و پستان آزمایش کردند، اثر ضد توموری را مشاهده نکردند و حتی یکی از آنها تاثیری بر سلول‌های لنفوم نیز نداشت. با این حال، سه گونه آگلیفرین باکتری‌های مقاوم به دارو مانند اشریشیا کلی و انتروکوک فکالیس که بسیار رایج هستند و در محیط‌های مختلف و همچنین بدن انسان یافت می‌شوند و باکتری‌های دیگر از جمله استافیلوکوکوس اورئوس، کلبسیلا پنومونیه، اسینتوباکتر بومانی و سودوموناس آئروژینوزا را از بین بردند.

محققان می‌خواستند بدانند که آیا استفاده از این آگلیفرین‌ها می‌تواند به تخریب گلبول‌های قرمز خون(همولیز) در روده منجر شود یا خیر. در سلول‌های موش، ترکیبات یاد شده این نوع آسیب را ایجاد نکردند که این امر نشان‌دهنده پتانسیل استفاده از آنها در توسعه دارو است.

گام بعدی بررسی سایر اسفنج‌های دریایی با استفاده از همین روش است. فریر گفت: پیدا کردن چگونگی تولید این مواد بسیار مهم است، زیرا آنها توسط چندین گروه از اسفنج‌ها توزیع می‌شوند و می‌توانند به درمان بیماری‌ها در آینده کمک کنند.

یافته‌های این مطالعه در مجله "Natural Products" منتشر شد.