شکارچی سیارات فراخورشیدی ناسا یک منظومه ۳ ستاره‌ای را کشف کرد
ماهواره «تس» ناسا در جدیدترین کشف خود، یک منظومه را با سه ستاره نشان داد.
دانشمندان با استفاده از «ماهواره نقشه‌بردار فراخورشیدی گذران» یا «تس»(TESS) ناسا یک منظومه سه‌ستاره‌ای را مشاهده کردند که می‌تواند به راحتی بین خورشید و نزدیک‌ترین سیاره آن عطارد قرار بگیرد.
به نقل از اسپیس، این منظومه موسوم به «TIC 290061484» شامل ستارگان دوقلو است که هر ۱.۸ روز زمینی یک بار به دور یکدیگر می‌چرخند و همچنین ستاره سومی که هر ۲۵ روز زمینی یک بار به دور این جفت می‌چرخد. مدار فوق‌العاده تنگ این منظومه ستاره‌ای سه‌گانه که در فاصله کمتر از ۵۰۰۰ سال نوری از زمین در صورت فلکی «ماکیان»(Cygnus) قرار دارد، آن را به یک منظومه رکوردشکن تبدیل می‌کند.
رکورددار پیشین فشرده‌ترین مدار، منظومه سه‌ستاره «لامبا تاوری»(Lamba Tauri) است. این منظومه در سال ۱۹۵۶ با سومین ستاره خود که ۳۳ روز طول کشید تا به دور ستارگان دوقلوی درونی بچرخد، این رکورد را ثبت کرد.
«وسلین کوستوف»(Veselin Kostov) پژوهشگر «مرکز پرواز فضایی گادرد» ناسا و «موسسه ستی»(SETI Institute) گفت: به لطف پیکربندی فشرده این سیستم می‌توانیم مدار، جرم، اندازه و دمای ستاره‌های آن را اندازه‌گیری کنیم. همچنین، ما می‌توانیم نحوه شکل‌گیری منظومه را مورد بررسی قرار دهیم و پیش‌بینی کنیم که چگونه ممکن است تکامل یابد.
این گروه پژوهشی معتقدند که منظومه ستاره‌ای TIC 290061484 بسیار پایدار است زیرا ستارگان تقریبا در یک صفحه به دور یکدیگر می‌چرخند. اگر مدار ستارگان به جهت‌های متفاوت متمایل می‌شد، تأثیر گرانشی در مدار آنها اختلال ایجاد می‌کرد و منظومه را ناپایدار می‌ساخت.
این ثبات تا ابد ادامه نخواهد داشت و شاید چند میلیون سال طول بکشد. اگرچه این زمان برای ما طولانی به شمار می‌رود اما در کیهان ۱۳.۸ میلیارد ساله ما مانند یک چشم به‌هم‌زدن است.
همان طور که ستارگان دوقلو در قلب این منظومه سه‌ستاره‌ای پیر می‌شوند، به سمت بیرون می‌روند و در نهایت ادغام می‌شوند. این یک انفجار بزرگ ابرنواختری را در حدود ۲۰ تا ۴۰ میلیون سال ایجاد خواهد کرد. بعید به نظر می‌رسد که این انفجار بر زندگی سیاره‌های اطراف تأثیر بگذارد زیرا به نظر می‌رسد هیچ سیاره‌ای به اندازه کافی نزدیک به ستارگان باشد تا بتواند از زندگی پشتیبانی کند.
«سال راپاپورت»(Saul Rappaport) استاد فیزیک دانشگاه «ام‌آی‌تی»(MIT) گفت: ما معتقدیم ستارگان به همراه یکدیگر از فرآیند رشد یکسانی تشکیل شده‌اند که می‌تواند نزدیک شدن سیارات را به اطراف هر یک از ستارگان مختل کند.
با وجود این، ممکن است یک سیاره بسیار دور در منظومه TIC 290061484 وجود داشته باشد که به دور سه ستاره مانند یک ستاره بچرخد.
این گروه پژوهشی، منظومه سه‌ستاره‌ای را به دلیل نوری که در اثر عبور ستارگان از مقابل یکدیگر ایجاد می‌شد، از روی زمین مشاهده کردند. آنها برای تحلیل داده‌های ماهواره تس به یادگیری ماشینی روی آوردند و سپس از شهروندان دانشور برای فیلتر کردن بیشتر داده‌ها به منظور شناسایی سیگنال‌های جالب درخواست کردند.
این گروه پژوهشی معتقدند که منظومه‌های دیگری مانند این نمونه احتمالا در سراسر کهکشان راه شیری وجود دارند و منتظر کشف شدن هستند. برخی از آنها حتی ممکن است مدارهای کوتاه‌تری را نسبت به ستارگان منظومه TIC 290061484 داشته باشند. شاید فناوری کنونی برای شناسایی این منظومه‌های سه‌ستاره‌ای کافی نباشد اما کمک در راه است.
«تلسکوپ فضایی نانسی گریس رومن»(Nancy Grace Roman Space Telescope) که قرار است در مه ۲۰۲۷ پرتاب شود، تصاویر بسیار دقیق‌تری را از فضا نسبت به تصاویر جمع‌آوری‌شده با ماهواره تس ارائه خواهد کرد.
این پژوهش در «Astrophysical Journal» به چاپ رسید.
