رویای سیاره سرخ؛
آیا در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ پای فضانوردان آمریکایی به مریخ می‌رسد؟
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در سخنرانی مراسم تحلیف خود اعلام کرد یکی از برنامه‌هایش فرستادن انسان به مریخ، است. اما کارشناسان می‌گویند حتی اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، فرود فضانوردان روی سیاره سرخ تا سال‌ها بعد از پایان دوره دوم ریاست جمهوری او عملی نخواهد شد.
ترامپ در سخنرانی ۲۰ ژانویه اعلام کرد: «آمریکا در مسیر سرنوشت خود در میان ستارگان گام برمی‌دارد و فضانوردان ما پرچم ایالات متحده را در مریخ خواهند کاشت.» این سخنان با تشویق حضار و حمایت ایلان ماسک، بنیان‌گذار شرکت اسپیس‌ایکس، همراه شد.
اما تحقق این وعده چندان کار ساده‌ای نیست. ناسا هنوز نتوانسته است انسان را برای بار دوم به کره ماه به زمین است، بفرستد و گزارش‌ها حاکی از آن است که ماموریت‌های آرتمیس ۲ و ۳ با تاخیر روبه‌رو شده‌اند. این در حالی است که کره ماه بسیار نزدیک‌تر از مریخ به زمین است.
با این شرایط آیا واقعا امکان دارد که فضانوردان آمریکایی تا سال ۲۰۲۹ به مریخ قدم بگذارند؟
چالش‌های سفر به مریخ
مریخ به طور متوسط ۲۲۵ میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد. تاکنون تنها ربات‌های ناسا موفق شده‌اند روی این سیاره فرود بیایند و از ۱۹ ماموریت فرود، تنها ۱۲ مورد موفقیت‌آمیز بوده است. اما ماموریت انسانی پیچیدگی‌های بیشتری دارد.
جو مریخ بسیار کم‌فشار است و بیشتر آن را دی‌اکسید کربن تشکیل می‌دهد. سطح این سیاره پوشیده از گرد و غبار است و طوفان‌های شدیدی در آن رخ می‌دهد که ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها ادامه داشته باشد. این شرایط می‌تواند تأمین انرژی فضانوردان را با مشکل مواجه کند. همچنین، فضاپیماهایی که قرار است روی مریخ فرود بیایند، باید در برابر گرمای شدید هنگام ورود به جو این سیاره مقاوم باشند.
یکی دیگر از چالش‌های بزرگ، فاصله زیاد مریخ است. اگر تجهیزات فضانوردان دچار مشکل شود، تعمیر آن‌ها بسیار طول خواهد کشید. ناسا می‌گوید که برای یک ماموریت موفقیت‌آمیز، باید فناوری‌های جدیدی از جمله سامانه‌های پیشرانش هسته‌ای، تجهیزات فرود پیشرفته، لباس‌های فضایی مقاوم، ماهواره‌ها و سامانه‌های تامین انرژی سطحی برای تحمل تغییرات شدید دما و فشار توسعه یابد.
طبق برآورد ناسا، فضاپیمایی که انسان را به مریخ می‌برد، باید مسافتی معادل ۱.۶ میلیارد کیلومتر را طی کند که هزار برابر دورتر از ماموریت آرتمیس ۱ به ماه است. بر اساس این محاسبات، سفر به مریخ حدود شش ماه طول می‌کشد و ماموریت کامل نزدیک به دو سال زمان خواهد برد.
آزمایشگاهی برای سفر به مریخ
به گفته هرمان لودویگ مولر، مدیر مؤسسه سیاست فضایی اروپا بسیاری از فناوری‌هایی که ناسا برای مریخ نیاز دارد، ابتدا در ماه آزمایش خواهند شد. برنامه آرتمیس ۲ و ۳ ناسا قرار است نخستین سفر انسان به ماه را از زمان ماموریت‌های آپولو در دهه ۱۹۶۰ ممکن کند.
طبق برنامه، فضانوردان آرتمیس در قطب جنوب ماه فرود خواهند آمد و حدود یک هفته را صرف انجام تحقیقات علمی خواهند کرد. هدف نهایی این پروژه، ایجاد حضور پایدار آمریکا در ماه است. اما گزارش‌ها حاکی از آن است که این ماموریت‌ها با تاخیر روبه‌رو شده‌اند؛ ماموریت آرتمیس ۲ احتمالا تا سال ۲۰۲۶ عقب افتاده و پرتاب آرتمیس ۳ نیز دست‌کم تا ۲۰۲۷ به تعویق افتاده است.
کارشناسان هشدار داده‌اند که اگر آمریکا تمرکز خود را بر ماموریت مریخ بگذارد و برنامه‌های مربوط به ماه را به تعویق بیندازد، این احتمال وجود دارد که کشورهای دیگری مانند چین، اروپا یا هند زودتر از ناسا به ماه بازگردند و جایگاه آمریکا را در رقابت فضایی به چالش بکشند. مولر می‌گوید: «اگر چین زودتر از آمریکا به ماه برسد، این می‌تواند لحظه‌ای تاریخی مانند پرتاب اسپوتنیک توسط شوروی در دوران جنگ سرد باشد.»
نقش ایلان ماسک در برنامه فضایی ترامپ
دولت ترامپ هنوز جزئیات برنامه خود برای ماموریت مریخ را منتشر نکرده، اما کارشناسان معتقدند که این برنامه احتمالا شامل همکاری با ایلان ماسک خواهد بود. ماسک بنیان‌گذار اسپیس‌ایکس تاکنون ۲۷۷ میلیون دلار به کمپین انتخاباتی ترامپ کمک کرده و یکی از نزدیک‌ترین مشاوران او محسوب می‌شود.
شرکت اسپیس‌ایکس، که یکی از پیمانکاران ناسا است، وظیفه ساخت سامانه فرود انسانی برای ماموریت آرتمیس ۳ را نیز بر عهده دارد. اما کارشناسان نسبت به قابلیت‌های فنی اسپیس‌ایکس برای ماموریت مریخ تردید دارند.
ماسک قصد دارد با استفاده از فضاپیمای استارشیپ، یک موشک ۱۲۳ متری با ظرفیت حمل ۱۵۰ تن، انسان را به مریخ بفرستد. اما این فضاپیما در آخرین آزمایش خود در ژانویه ۲۰۲۴، چند دقیقه پس از پرتاب در اثر نشت سوخت منفجر شد.
او گفته است که اسپیس‌ایکس قصد دارد در سال ۲۰۲۶ طی ماموریتی بدون سرنشین به مریخ برود و در صورت موفقیت، در سال ۲۰۲۸ فضانوردان را به این سیاره بفرستد. اما پژوهشگران آلمانی در سال گذشته اعلام کردند که حتی اگر همه چیز خوب پیش برود، ماموریت فرستادن فضانوردان به مریخ با فناوری‌های فعلی اسپیس‌ایکس عملی نیست.
با این حال، اگر دولت ترامپ واقعا بخواهد فضانوردان را به مریخ بفرستد، باید سرمایه‌گذاری عظیمی در فناوری‌های فضایی انجام دهد. در غیر این صورت، این وعده هم ممکن است مانند بسیاری از رویاهای فضایی قبلی آمریکا، تنها در حد حرف باقی بماند.
