با تاثیرپذیری نوجوان از فضای مجازی چه باید کرد؟

اول از همه واقعیت را بهتر درک کنیم

رسانه‌های تصویری تاثیرگذاری بالایی دارند؛ درواقع وقتی فیلم یا عکسی را می‌‌بینیم، با بُرشی کوتاه از زندگی روبه‌رو می‌شویم که معمولا فاصله زیادی با واقعیت دارد. این یکی از ارکان تشکیل دهنده موضوع نوجوان و فضای مجازی است.

مثلا اگر فرهنگی را که در شبکه‌هایی مثل اینستاگرام ترویج شده و گرفتن عکس‌های سلفی از مصادیق آن است، بررسی کنیم، می‌بینیم در این شبکه همه تلاش می‌کنند تصویری از خودشان را نمایش دهند که نشان‌دهنده لحظات خوش، مناظر زیبا و یا بهترین لباسشان است. اما آیا این تمام زندگی آن‌هاست؟

همه ‌‌ما در زندگی خود با لحظاتی از غم و شکست، سختی و ناراحتی مواجه می‌شویم، اما هنگامی‌‌که این تصاویر را می‌بینیم، ذهنمان ناخودآگاه چنین می‌‌پندارد که دیگران در ناز و نعمت و خوشبختی هستند، درحالی‌که من در گوشه‌ای از این دنیا گیر افتاده‌ام. این آسیب معمولا در جوانان و نوجوانان بیشتر مشاهده می‌شود؛ چراکه هنوز با واقعیت‌های زندگی تماس نزدیکی پیدا نکرده‌اند و گاهی‌اوقات احساس می‌کنند که فقط سختی و مشکلات را احساس می‌کنند و دیگران فارغ از این مسائل هستند.

شناخت مفهوم گروه گرایی

تمایل به عضویت در گروه‌ها و احساس تعلق به یک جمع چیزی است که انسان در تمام دوره های زندگی آن را دوست دارد. این مهم از ویژگی‌های بارز دوره نوجوانی است. بنابراین طبیعی است که نوجوان وقتی درمعرض چنین تصاویری که معمولا فرهنگ و گروه‌های خاص خود را هم دارند قرار می‌‌گیرد جذب آن‌ها بشود. نمی‌شود تشنه را به کنار چشمه برد و از او خواست که آب ننوش! این مهم یک نیاز جدی روانشناختی است و باید به آن توجه داشت. البته ممکن است در همه‌ی انسانها صدق نکند اما به عوان یک امر زایج در جوامع انسانی قابل رویت است.

نه تمسخر کنید و نه انکار

به طور کلی انکار و تمسخر علایق نوجوان کاری نادرست است. این اقدام در ارتباطات میان شما و فرزند نوجوانتان تاثیر منفی می‌گذارد. در این جا نیز باید این اصل را مورد توجه قرار دهید. رفتاری که پدر و مادر باید در این موضوع به کار بگیرند، عدم انکار یا تمسخر گرایش نوجوان به این تصاویر است. درواقع والدین باید نشان دهند که درک می‌کنند که نوجوان به چه دلیل چنین علاقه‌ای دارد و این علاقه را اگر به افراط کشیده نشود به رسمیت می‌شناسند. آنها میدانند که نوجوان و فضای مجازی یک موضوع غیرقابل انکار است.

اصولا تمسخر و انکار در هر موضوعی نشان از ضعف دارد. یعنی ما در برابر حل مسئله ناتوانیم و حالا میخواهیم با ابزار تحقیر و تمسخر و انکار، ضعف خود را پوشش دهیم.

توجه به جایگزینی

بخش دوم تلاش برای کنترل میزان این گرایش و همچنین جایگزین‌کردن گرایش‌های مفید به‌جای آن است. ایجاد زمینه برای عضویت نوجوان در گروه‌های دوستی، ورزشی، علمی ‌‌یا هنری مفید می‌‌تواند نیاز به تعلق به گروه را در او به‌طور سالم برآورده کند. همچنین والدین باید از ابتدا زمینه‌ای ایجاد کنند که همه وقت فرزندشان در شبکه‌های اجتماعی نگذرد و تعادل مناسبی بین دنیای واقعی و مجازی برای او برقرار شود. این نیز به کاهش آسیب های فضای مجازی برای نوجوانان، کمک میکند.

الگوسازی

ارائه الگوی مناسبی از ارزش‌ها توسط والدین و همچنین ایجاد هویت و عزت‌نفس بالا در نوجوان می‌تواند در کاهش آسیب های فضای مجازی برای نوجوانان موثر باشد. والدینی که مرتب نوجوانشان را از کودکی تحقیر کرده‌اند و به بهانه‌های مختلف از او ایراد گرفته‌اند یا همیشه نشان داده‌اند که او به‌اندازه‌کافی خوب نیست، درواقع زمینه تخریب هویت و عزت‌نفس او را فراهم کرده‌اند و چنین فردی لاجرم به‌‌دنبال یافتن یک هویت کاذب ازطریق گرایش به تصاویر و الگوهای موجود در شبکه‌های مجازی خواهد بود. اصلاح این نوع برخوردها با نوجوان و تاکید بر نقاط قوت و توانایی‌های او می‌تواند زمینه اعتدال وی در گرایش به الگوهای بیرونی باشد.

توجه به این مهم نه تنها به حل مشکلات ناشی از نوجوان و فضای مجازی کمک می‌کند، بلکه در کنترل سایر چالشهایی که با نوجوان خواهیم داشت، موثر خواهد بود.

منبع: مجله موفقیت

46