تاثیر رنگها بر زندگی و ذهن انسان

با وجودی که اثر رنگ‌ها تا حدودی ذهنی است و در مورد اشخاص مختلف فرق می‌کند امّا برخی از تاثیرات رنگ‌ها دارای معنی یگانه‌ای در سراسر جهان هستند . رنگ‌هایی که در طیف قرمز قرار دارند به عنوان رنگ‌های گرم شناخته می‌شوند مثل قرمز ، نارنجی ، صورتی و زرد که دامنه آن از احساسات گرم و صمیمانه تا احساس خشم و عصبانیت متغیر است.
و رنگ‌هایی در طیف آبی رنگ‌های سرد نامیده می‌شوند که شامل آبی ، ارغوانی و سبز هستند. این رنگ‌ها معمولاً آرامش بخشند امّا گاهی احساس غمگینی و بی‌تفاوتی هم ایجاد می کنند .

روانشناسی رنگها به عنوان روش درمان

در برخی از فرهنگ‌های قدیمی، از جمله مصری‌ها و چینی‌ها، از رنگ‌ها برای درمان استفاده می‌شده است. این کار که گاهی به آن نور درمانی یا رنگ شناسی نیز گفته می‌شود هنوز هم به عنوان روش درمان جایگزین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این روش:
از رنگ قرمز برای تحریک بدن و ذهن و افزایش تمرکز
از رنگ زرد برای تحریک اعصاب
از رنگ نارنجی برای بالا بردن سطح انرژی
از رنگ آبی برای کاهش درد و تسکین بیمار
از رنگ نیلی برای تسکین ناراحتی‌های پوستی استفاده می شود.
اغلب روان‌شناسان به رنگ درمانی شک و تردید دارند و می‌گویند درباره تاثیرات احتمالی رنگ‌ها اغراق شده و رنگ‌ها در فرهنگ‌های مختلف ، معانی متفاوتی دارند.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند در بسیاری از موارد ، تاثیرات رنگ‌ها در تغییر حالت افراد ، تاثیر زودگذر و موقتی دارند . مثلا قرار دادن افراد در اتاق آبی ممکن است در ابتدا احساس آرامش در آن‌ها به وجود آورد امّا این اثر پس از آن که آن‌ها آرامششان را به دست آورند به تدریج کاهش خواهد یافت.

اثر روانی رنگ در کودکان

در تحقیقات انجام شده رنگ‌های قرمز ، نارنجی ، زرد و آبی رنگ‌های مورد علاقه اطفال هستند و رنگ‌های خاکستری ، قهوه‌ای ، سیاه و سفید هیچ‌گاه مطلوب آنها نیستند .
نوزادان هم به رنگ‌های درخشان مثل زرد ، سفید ، صورتی و قرمز بیشتر خیره می‌شوند و با بزرگ‌ شدن کودکان علاقه به رنگ زرد به تدریج کم می‌شود و قرمز و آبی جای آن را می‌گیرد.

تاثیر جالب رنگها روی بدن و روحیه انسان

همۀ ما تأثیر رنگ ها را تجربه کرده ایم ، چه متوجه آن شده باشیم و چه نشده باشیم .
بیشتر روانشناسان در این مورد هم عقیده هستند که رنگ ها بر چگونگی دریافت ما از برخی موقعیت ها اثر می گذارند . بعضی از پژوهشگران معتقدند که مغز ما به طور ذاتی رنگ ها را با احساسات پیوند می دهد ، از طرفی عده ای نیز بر این عقیده اند که احساساتی که ما به هر رنگ ربط می دهیم اکتسابی هستند . برای مثال ، روانشناسانی که رنگ قرمز را بررسی کرده اند عقیده دارند بیشتر مردم آن را با خطر مرتبط می دانند.
ممکن است این ارتباط کلی باشد اما بیشتر روانشناسان بر این باورند که مغز ما رنگ ها را با دلیل تفسیر می کند و بنابراین هر رنگ بایستی به گونه ای متفاوت بر ما تأثیر بگذارد.

رنگ ها تا چه میزان بر یادگیری تاثیر می گذارند؟
رنگها قدرت یادگیری را تقویت می کنند .
وقتی در کلاسها و مواد آموزشی از رنگهای مختلف استفاده می شود ، بچه ها زودتر یاد می گیرند و اطلاعات مدت بیشتری در ذهن بچه ها باقی می ماند زیرا ۸۰ درصد از مغز انسان اطلاعات را بصورت بینایی دریافت می کنند و از آنجا که رنگها حس بینایی را تحریک می کنند موجب بهبود و تقویت قدرت یادگیری می شوند .

کودکان رنگها را بهتر از لغات بیاد می آورند .

ترکیب مطالب درسی با رنگها موجب می شود کودکان اطلاعت را بهتر به یاد بیاورند برای مثال برای آموزش برخی چیزها ، می توانیم از فلش کارتهایی که زمینه رنگی دارند استفاده کنیم بطوریکه هر دسته از اطلاعات رنگ خاصی را بخود اختصاص دهند و با فلش کارتهایی با همان رنگ نمایش داده شوند . به این ترتیب بچه ها با مطابقت دادن رنگها با اطلاعات راحت تر آنها را بیاد می آورند .

تاثیر رنگها بر روی خلاقیت

رنگها الهام بخش خلاقیت و ابتکار هستند و موجب می شوند دانش آموزان و دانشجویان ایده های نو و جدیدی به نظرشان برسد. استفاده از رنگها نه تنها به طرح های هنری کمک می کند بلکه حس خلاقیت و نوآوری برای نوشتن داستان را نیز در آنها تحریک می کند و به آنها کمک می کند که راحت تر به سؤالات پاسخ دهند و مورد ارزیابی قرار گیرند.

تاثیر رنگها در محیط خانه
والدین هم می توانند در خانه از رنگها برای تقویت حس خلاقیت و یادگیری فرزندانشان استفاده کنند . بهتر است آموزش کودکانتان را از همان دوران نوزادی آغاز کنید پس چه خوب است از همان ابتدا یک اتاق پر از رنگهای مختلف برای فرزندانتان در نظر بگیرید.
هوشیاری و درک بچه هایی که اتاقهای رنگارنگ دارند خیلی سریعتر از بچه های دیگر که از این امکان محروم هستند افزایش می یابد.

تاثیر رنگها در یادگیری بزرگسالان
تاثیر رنگ بر روی یادگیری فقط مختص کودکان نیست ، رنگها از چند طریق بر روی بزرگسالان هم تاثیر می گذارند . رنگها باید در محیطهای آموزشی و کلاسهای دانشگاه ها هم به کار گرفته شوند تا به یادگیری بهتر دانشجویان کمک کنند.
بر اساس نتایج به دست آمده ، رنگ قرمز موجب توجه بیشتر انسان به جزئیات می شود در حالیکه رنگ آبی ، خلاقیت ذهن را افزایش می دهد.

حالا مختصری درباره رنگها :

قرمز

رنگ قرمز, علاوه بر بالا بردن جذابیت شما، می تواند بر سرعت و قدرت واکنش های شما بیافزاید . انسان ها با دیدن رنگ قرمز ، واکنش های قدرتمند تری از خود بروز می دهند . با این حال ، قرمز می تواند بر واکنش های شما تأثیر منفی نیز بگذارد . قرمز سطح نگرانی را نیز افزایش می دهد ، بنابراین ورزشکاری که حریفش لباس قرمز به تن دارد ، تمایلش به شکست بیشتر است و دانش آموزی که قبل از امتحان در معرض رنگ قرمز قرار گرفته است ، عملکرد بدتری دارد.
قرمز همچنین یکی از برجسته ترین رنگهاست که نشان دهنده عشق ، احساسات ، گرمی ، زنده دلی و راحتی است اما احساسات منفی مثل عصبانیت ، خشم ، کمبود کنترل و پرخاشگری را هم نشان می دهد .

بنابراین رنگ قرمز بهترین مثال برای چگونگی تاثیر انواع رنگهاست . به علاوه رنگ قرمز تاثیراتی مثل افزایش ضربان قلب ، افزایش اشتها و احساس گرمی در بدن ایجاد می کند و موجب مجذوب شدن افراد می شود .

نارنجی

نارنجی رنگ جالبی است. این رنگ با یک احساس مرتبط نیست ، بلکه به صورت های گوناگونی می تواند بر ما اثر بگذارد . نارنجی رنگی است که تمایل داریم آن را به گرما ربط دهیم . اگر اتاقی با رنگ نارنجی داشته باشیم شاید فکر کنیم دمای اتاق بالاتر از میزان واقعی است.
رنگ نارنجی مخصوص افراد با انرژی و مسلط است. این رنگ گستاخی ، اشتها ، جوانی ، خطرکردن ، خیال بافی ، تحرکات مثبت را نشان می دهد و حس تشنگی و گرسنگی را برمی انگیزد این رنگ برای آشپزخانه ها و رستورانها مناسب است اما در اتاق خواب موجب بی خوابی می شود .
همچنین عقیده بر این است که رنگ نارنجی با مفهوم ارزش زیاد در ارتباط است . نارنجی نیز مانند قرمز با خطر در ارتباط است ، هر چند این خطر فوری نیست . شاید به همین دلیل است که علایم تأخیر ترافیک و هشدار جاده به این رنگ هستند .

زرد

زرد با احساس های لذت ، آزادی و صمیمیت در ارتباط است . روانشناسان رنگ ، زرد را "قوی ترین رنگ" نامیده ند، زیرا آن را با هیجان ، عزت نفس و خلاقیت مرتبط می دانند. احساسی که به عقیدۀ بیشتر افراد با زرد رابطه دارد شادی است. به همین دلیل است که این رنگ با کمدی ، امید و خوش بینی عجین شده و ما در روزهای آفتابی و صاف خوشحال تر هستیم.
رنگ زرد توجه افراد را به خود جلب می کند . گرم ، خوش آیند و درخشان است .این رنگ بیانگر ابدیت ، تکبر ، قدرت ، قوت ، ثروت و حق مالکیت است .

در زندگی روزمره برای نشان دادن هشدار بکار برده می شود مثل رنگ زرد در چراغ راهنمایی رانندگی ، رنگ زرد در فضاهای بزرگ چشم را خسته می کند ، متابولیسم را سرعت می بخشد و موجب خستگی و عصبانیت می شود البته اگر در اتاق کوچک باشد .

سبز

سبز-رنگ زیبای جنگل های باشکوه است ، روانشناسان دریافته اند که رنگ سبز می تواند خلاقیت را بالا ببرد . آنها می گویند سبز با تفکر پیچیده و سطح بالا و همینطور آرامش ، تمرکز درونی و رفتار آرام همراه است.
سبز یکی از رنگهای اصلی طبیعت است که بیانگر رشد ، زاد و ولد ، بهار و تازه سازی است این حس مثبت یعنی خوشبختی ، سلامتی ، امیدواری ، این رنگ با زرد و آبی درست می شود ، رنگ سبز بین احساس و قضاوت است. همچنین بیانگر مهربانی ، اجتماعی بودن ، صبر و تنفر از تنهایی است .
زمانی که به رنگ سبز فکر می کنیم ، به طبیعت و رشد می اندیشیم ، پس عجیب نیست که با پیوند دادن رنگ سبز به رشد شخصی و حرفه ای خودمان ، این احساسات را به سوی خود جذب کنیم. از این رو ، پژوهشگران توصیه می کنند محیط کار را به رنگ سبز درآوریم ، چرا که این رنگ می تواند کارآیی کارکنان را بالا ببرد.

آبی روشن

آبی متضاد قرمز و دومین رنگی است که بیش از همه پس از قرمز مطالعه شده است . آبی روشن رنگ آرامش و تمرکز است . همچنین ثابت شده است آبی روشن می تواند فشار خون را پایین بیاورد ، رنگ آبی ما را بیاد دریا و آسمان می اندازد و با بسیاری از نظرات انتزاعی مثل اعتماد ، هوش ، صلح ، امنیت و ابدیت همراه است.
رنگ آبی فرد را تحریک به استراحت و سکوت می کند . چشم را خسته نمی کند بنابراین می توان آن را در فضاهای بزرگ بکار برد ، این رنگ موجب آرامش می شود و دمای بدن و حتی ضربان قلب را پایین می آورد .
آبی روشن رنگی است که آن را به آزادی و صلح ربط می دهیم . نماد جهانی صلح هم (که تقریباً در همۀ پرچم های روز جهانی صلح استفاده می شود) تصویر کبوتری سفید است که شاخه ای کوچک به منقار دارد و در پس زمینه ای به رنگ آبی روشن قرار گرفته است.

آبی تیره

آبی تیره تأثیر هایی مشابه رنگ آبی روشن دارد . این رنگ اعصاب را آرام می کند و علاوه بر آن ، چند اثر عجیب دیگر روی مغز و بدن دارد . بین رنگ های آبی تیره و افکار روشن رابطه ای پیدا شده است .
نیلی ( آبی تیره ) ذهن را قوی می کند چون محرک خیال بافی و بینش های منفی است و برای افراد افسرده خطرناک است اما بیانگر زیبایی ، راز و آگاهی است .
مطالعات بسیاری تأثیرات رنگ های آبی و قرمز را با هم مقایسه کرده اند ، زیرا به نظر می رسد این دو رنگ بر خلاف هم عمل می کنند. یک بررسی ویژه نشان می دهد اگر چه قرمز به انجام تکالیف مبتنی بر جزئیات (مانند بازیابی خاطرات) کمک می کند اما محیط های آبی موجب می شود افراد دو برابر زمانی که در معرض رنگ قرمز هستند ، "کارکرد خلاقانه" داشته باشند.

ارغوانی

ارغوانی یا بنفش رنگ عجیبی برای بررسی است. این رنگ ترکیبی از آبی و قرمز ، دو رنگ متضاد در نحوۀ تأثیرگذاری بر افراد است. رنگ ارغوانی اتاق ها را سردتر از آنچه که هست نشان می دهد ، درست مثل نارنجی که اتاق ها را گرم تر نشان می دهد.
بنفش ، نماد صبر و فروتنی است و از ترکیب قرمز و آبی بدست می آید و معنای متضادی دارد.

خانمها و آقایانی که شخصیت تحریک پذیری دارند از این رنگ استفاده می کنند.

از همین رو ارغوانی تأثیر برعکس بر ماهیچه ها دارد و به جای شل کردن ، آنها را منقبض می کند.
همچنین زنان معمولاً رنگ ارغوانی را در فهرست رنگ های مورد علاقۀ خود قرار می دهند، در حالی که مردان کمترین علاقه را به آن نشان می دهند.
صورتی

صورتی رنگ اصلی مخصوص دختر بچه ها و رنگ بی نهایت جالبی است . این رنگ تأثیر مستقیم و قابل اندازه گیری بر نحوۀ رفتار مردم دارد.
رنگ صورتی در واقع از ترکیب دو رنگ قرمز و سفید به دست می آید و جزو رنگ های گرم محسوب می شود. رنگ صورتی برای توصیف گل رز به کار می رود و مکمل آن، رنگ سبز است.
در روانشناسی رنگ ، صورتی نشانه امید است. این رنگ مثبت ، الهام بخش احساسات گرم و آرامش بخش است ، حسی که همه چیز خوب خواهد بود.

سفید

تعجبی ندارد که سفید با فقدان تهاجم همراه است. با این حال مردانی که لباس سفید می پوشند جذاب تر به نظر می رسند . همچنین سفید رنگی است که ما را به یاد تمیزی و پاکی می اندازد.

به همین دلیل هم کف و سقف بیشتر بیمارستان ها به رنگ سفید است.
پژوهشگران می گویند سفید می تواند ملال آور باشد.

مکان هایی که فقط با رنگ سفید نقاشی شده است توجه ما را در مدت کمتری نسبت به محیط های رنگی جلب خود می کند و ما را مجبور می کند به افکار خود برگردیم و خود را از محیطی که در آن هستیم جدا کنیم.

سیاه

سیاه رنگی است که هر نوجوان مضطربی در استفاده از آن زیاده روی می کند تا از این راه تمام نگرانی های نوجوانی خود را نشان دهد . سیاه در واقع به معنی فقدان رنگ است. در کودکی از آن می ترسیم ، اما در بزرگسالی سیاه می پوشیم تا خود را باریک اندام تر نشان دهیم .

به هر حال ، این رنگ به گونه ای جالب بر مغز ما تأثیر می گذارد که شاید متوجه آن نباشیم .
به نظر می رسد محیط های سیاه رنگ افراد را به نتایج مؤثر رهنمون می شوند و لباس سیاه سطح جذابیت زنان را بالا می برد و آنها را شیک تر نشان می دهد. با این حال ، جالب ترین تأثیر رنگ سیاه این است که می تواند شما را پرخاشگر تر کند.

و سخن آخر اینکه رنگ تأثیر بسیار زیادی در زندگی ، شخصیت و روحیه افراد دارد و توجه به رنگ‌هایی که افراد ایجاد می‌کنند ما را به روحیه آن‌ها راهنمایی می‌کند.

در این زمینه تست‌های رنگ بسیاری در علم روانشناسی وجود دارد و از میان آنها ، تست ترکیب رنگی نتیجهٔ دقیق‌تری را ایجاد می‌کند. در کل آدمی به رنگ‌ها علاقه نشان می‌دهد و در محیط بی‌رنگ عکس العمل جالبی را نشان نمی‌دهد اما می کوشد اسرار و رموز رنگ را بشناسد و به بهترین وجه در زندگی خود بکار ببرد.