تاثیرات مضر و منفی توهین و تحقیر نوجوانان

تحقیر کردن یک رفتار نامطلوب و مخرب تلقی می شود. عده ای از والدین به صورت ناخواسته در راستای ایجاد انگیزه در فرزند به انجام رفتار های تحقیر کننده روی می آورند. این عملکرد از عدم آگاهی والدین از نحوه مناسب برقراری ارتباط با نوجوان حاصل می گردد که زمینه را برای شکل گیری مشکلات روانشناختی گسترده فراهم می آورد. 

رفتارهای والدین در حوزه تقویت باورهای نوجوان در برابر استعداد و توانایی های فردی نقش چشمگیری دارد.  

حقارت یک احساس ریشه دار در وجود انسان تلقی می شود. مجموعه رفتارهای نوجوانان در آینده از رفتار هایی شکل می گیرد که در دوره نوجوانی با او برخورد شده است. لذا توهین و تنبیه نوجوان به مثابه ی تحقیر کردن شخصیت او می باشد. 

رفتارهای تحقیر کننده شخصیت نوجوان 

اکثر والدین ها به تأثیری که رفتار های شان بر روی شخصیت فرزند می گذارد، مطلع نیستند. در حقیقت آن ها از رفتار های تحقیر کننده ای که شخصیت نوجوان را متزلزل می سازد، آگاهی ندارند. 

از جمله رفتار های تحقیر کننده شخصیت نوجوان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نظارت افراطی بر رفتار های نوجوان 

• تحمیل امور مختلف بدون توجه به استعداد نوجوان 

• تذکر دهی های مکرر 

• عدم اهمیت به تصمیمات نوجوان 

• مقایسه و ارزیابی نوجوان با گروه همسالان 

• بی توجهی به سخنان نوجوان 

• انتظار بیش از حد توان 

مهم ترین رفتار های تحقیر کننده شخصیت نوجوان 

سخن گفتن با طعنه و کنایه 

مؤثر ترین روش برای گفت و گو با نوجوان، سخن گفتن بدون طعنه و کنایه است. در واقع رو راست بودن، بهترین عملکرد در خصوص برقراری ارتباط با نوجوان تلقی می شود. 

عده ای از والدین برای رفع مشکل با نوجوان به دعوا روی می آورند و قصد دارند با طعنه به صورت غیر مستقیم از او انتقاد نمایند. 

بهتر است برای رفع مشکل از تحقیر کردن و انتقاد از نوجوان دوری کنید. در مقابل با گفت و گو درباره رفتار ناپسند نوجوان، جویای علت رفتار های بد و پیامد های آن شوید. 

در روند نصیحت کردن نوجوان، رابطه ای که از دوره طفولیت با فرد داشته اید، تأثیر گذار است. همچنین سبک فرزند پروری نیز نقش چشمگیری در میزان تأثیر گذاری نصایح دارد. 

یکی از رفتار های توهین آمیز و تحقیر کننده والدین، بهره گیری از صفات یا الفاظ نامناسب اعم از بی خیال، کودن، تنبل و بی لیاقت در صدا زدن نوجوان است. این گونه الفاظ به صورت مستقیم عزت نفس نوجوان را متزلزل می کنند. 

والدین بر این باور هستند که برچسب زدن بر روی نوجوان و صدا زدن او با الفاظ نامناسب، فرد را به انجام رفتار های متفاوت ترغیب می کند. این در حالی است که نوجوان به تدریج با پذیرفتن صفات، تحقیر می گردد. 

انتقاد از رفتارهای نوجوان 

اکثر افراد به موجب احساس تحقیر شدن و شرمندگی از مورد انتقاد قرار گرفتن در جمع گریزان هستند. از آنجایی که نوجوانان به تصور دیگران درباره شخصیت فردی اهمیت بسزایی می دهند، انتقاد کردن را به عنوان یک رفتار تحقیر کننده شناسایی می نمایند. 

در واقع نوجوانان با تصویر سازی مناسب در ذهنیت دیگران، در تلاش شکل گیری عزت نفس هستند.

لذا زمانی که والدین از رفتار های نوجوان در جمع انتقاد می کنند، به صورت مستقیم در تصویر شخصیت نوجوان دخالت می کنند و به صورت ناخواسته ضربه های غیر تحمل را به شخصیت او وارد می سازند. 

تأثیر توهین و تحقیر نوجوان در حوزه های مختلف 

حوزه اجتماع 

هسته اصلی شخصیت هر فرد در دوره نوجوانی تشکیل می شود. باور خود ارزشمندی حاکی از قائل شدن احترام برای شخصیت فردی دارد.

در خصوص دستیابی نوجوان به باور خود ارزشمندی، سیستم آموزشی و اطرافیان به ویژه خانواده دخیل هستند. نوجوان خود ارزشمند به اهمیتی که در رشد خانواده و جامعه دارد، یقین پیدا می کند. بی شک چنین فردی نسبت به یک نوجوان معمولی مزیت های بهتری برای جامعه دارد و از شر قرار گیری در معرض آسیب های روانی- اجتماعی مصون است. 

در مقابل، عدم دسترسی به باور خود ارزشمندی سبب نهادینه شدن باور بی ارزشی و بی اهمیتی در فرد می گردد. به مرور زمان با قدم نهادن در بزرگسالی این احساس حقارت، به صورت عقده روانی بروز پیدا می کند و تعاملات فرد را در حوزه اجتماع مختل می سازد. 

حوزه ارتباطات 

انسان ها به برقراری ارتباط با افراد دارای عزت نفس تمایل دارند. عزت نفس حاکی از میزان ارزشی دارد که هر فرد برای شخصیت خود قائل می شود. 

نوجوانانی که برای شخصیت خود ارزش قائل هستند، در جست و جوی برقراری ارتباط با افراد دارای عزت نفس بالا می شوند. در مقابل یک نوجوانی که از جانب اطرافیان در معرض سرزنش و تحقیر قرار دارد، به مرور زمان از ارزش بخشی به خود دور می شود. 

یکی از عوامل شکل گیری اختلالات روانی، احساس حقارت در دوره نوجوانی است. فردی که از عارضه اختلال روانی رنج می برد با مشکلاتی نظیر عزت نفس پایین، افسردگی و تمایل به خودکشی دست و پنجه نرم می کند. 

سبک تربیتی که با بهره گیری از رفتار های توهین آمیز و تحقیر کننده همراه است سبب شکل گیری شخصیتی خواهد شد که در کنار تحقیر اطرافیان، به صورت آشکار به بزهکاری می پردازد. 

مهم ترین پیامد های نامطلوب توهین و تحقیر نوجوان شامل موارد ذیل می شود:

• استعمال دخانیات در خصوص کاهش تنش های حقارت 

• روابط جنسی خارج از چهارچوب شرع و پرخطر 

• استرس

• اضطراب 

• افسردگی 

• کاهش عزت نفس نوجوان 

• شکل گیری احساس ضعف و شکستگی 

بهترین راهکارها در خصوص برخورد با نوجوان 

شرکت در جلسات خانواده درمانی 

به موجب حساس بودن دوره نوجوانی، لحن گفتار، نحوه عملکرد و رفتار والدین نیازمند مراقبت ویژه است. یکی از روش های مناسب در راستای برخورد با نوجوان، پیروی از توصیه های روانشناس در جلسات خانواده درمانی است.

در این قبیل جلسات، راه حل هایی برای از بین بردن احساس حقارت نوجوان و نحوه مناسب تعامل با فرزند ارائه می گردد. 

پرهیز از سلب آزادی نوجوان 

یک نوجوان برای تعامل مناسب با دنیای بیرون از خانواده نیازمند آزادی و استقلال است. سلب آزادی از نوجوان به معنی اخذ بخش های مختلف زندگی از او است. شما ملزم هستید به عنوان والدین برای جلوگیری از شکل گیری رفتار های توهین آمیز و تحقیر کننده، به نوجوان آزادی بدهید و به نظر های مختلف او توجه نمایید. 

در صورتی که برای تنبیه نوجوان تصمیم به محدود سازی راه های ارتباطی گرفتید، سعی کنید مدت زمان دوره محدودیت را کاهش دهید. در واقع با افزایش دوره محدودیت نوجوان، راه های برگشتی وی به گروه همسالان با مشکل مواجه می گردد.

لذا نوجوان برای بازیابی هویت فردی نیازمند زمان می شود و احتمال شکل گیری صدمات جبران ناپذیر فراهم می گردد. 

نخستین مؤلفه ای که با تحقیر کردن نوجوان دستخوش تغییر منفی می شود، عزت نفس است. بنابراین، ضرورت دارد سبک فرزند پروری از هدف قرار دادن عزت نفس نوجوان به دور باشد. 

بهتر است بدانید زمانی که علایق، خواسته ها و اهداف نوجوان را سرکوب می کنید به صورت مستقیم عزت نفس او را هدف قرار داده اید.