کاهش تمایل جوانان به ازدواج

«انسیه خزعلی»، معاون امور زنان و خانواده نهاد ریاست‌جمهور درباره بالا رفتن سن ازدواج دختران ایرانی می‌گوید: «تمامی این موارد ریشه در وضعیت فرهنگی ما دارد و باید بدانیم که دشمنان بر روی هویت و فرهنگ ایران متمرکز شده‌اند و می‌خواهند از این طریق به ما آسیب بزنند. باید به این نکته هم توجه داشته باشید که در بحث ازدواج سفید، تجرد جوانان، افزایش زندگی با حیوانات خانگی و زندگی با هم‌خانه قبل از هرچیز برای زنان آسیب‌های روانی را به همراه خواهد داشت.»

معاون امور زنان و خانواده در همین مورد ادامه می‌دهد: «اصولا زنان دوست دارند یک زندگی آرام داشته باشند و فرزندان و همسری دلسوز در کنارشان زندگی کنند و با مهر و محبت با آنان رفتار شود اما برخی از زنان امروزی برای اینکه به ازدواج نگاه مثبتی ندارند از این زندگی محروم خواهند شد و بدون شک چنین مواردی نمی‌تواند زنان را اغنا کند.»

خزعلی با اشاره به اینکه عده‌ای به دروغ تلاش می‌کنند برای برخی دختران ‌فرهنگ‌های غربی را جا بیندازند اضافه می‌کند: «دختران با بالا رفتن سن درمی‌یابند تا چه‌اندازه متضرر شده‌اند. باید سبک زندگی ایرانی-اسلامی را ترویج دهیم و زیبایی‌های آن را بیش از پیش نشان دهیم. من می‌ترسم زمانی برسد که بسیاری از ارزش‌های این سبک زندگی فراموش شود و قابل بازگشت نباشد. باید بتوانیم دختران را از دوره ابتدایی، راهنمایی و دانشگاه و دوره‌های مختلف که در معرض مسایل فرهنگی هستند، اغنا کنیم و بتوانیم برای آنان برنامه‌های مناسب فرهنگی در نظر بگیریم.»

معاون امور زنان نهاد ریاست جمهوری در مورد آخرین وضعیت تجرد در بین دختران ایرانی می‌‌گوید: «متاسفانه باید بگوییم که با نگاهی اجمالی به اطراف خود و زندگی اقوام و آشنایان به‌راحتی می‌توانید جوانان مجردی را ببینید که دیگر به ازدواج و تشکیل خانواده فکر نمی‌کنند. وضعیت با چند سال قبل فرق کرده است و حتی نمی‌توان از دختران می‌پرسیم که چرا ازدواج نمی‌کنید چون بلافاصله وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه را بهانه می‌کنند.»

او در همین زمینه ادامه می‎‌دهد: «به این نکته هم باید اشاره کنیم که بالا رفتن سن ازدواج دختران دیگر بحث جدیدی نیست اما اینکه هر روز به تعداد دختران و پسرانی که از مرز تجرد قطعی عبور می‌کنند اضافه می‌شود. باتوجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود جامعه ایران روبه پیری می‌رود این موضوع می‌توانیم زنگ خطری جدی برای جامعه بدانیم و به‌صورت اورژانسی تصمیمانی برای بهبود وضعیت اقتصادی جوانان همچنین ازدواج آسان آنها بگیرید.»

با توجه به اینکه در سال‌های اخیر مسوولان سیاسی و فرهنگی ایران همواره به کاهش تعداد ازدواج جوانان به چشم یک دغدغه نگاه می‌کنند بنابه گفته خودشان این آسیب می‌تواند به بزرگ‌ترین چالش آینده تبدیل شود و کاهش تعداد ازدواج و همچنین کاهش فرزندآوری ایران را که به‌نوعی جزو کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود به پیرترین کشورهای جهان تبدیل خواهد کرد. وضعیت به حدی برای مسوولان سیاسی و فرهنگی ایران مهم است که یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده است تا دختران مجرد ایران با پسران شیعه خارجی ازدواج کنند که البته این پیشنهاد با واکنش‌های تندی از سوی مسوولان مواجه شد. در ادامه، در گزارشی میدانی موانع ازدواج و نظرات شهروندان و کارشناسان را در مورد علل کاهش تعداد ازدواج‌ دختران مورد بررسی قرار گرفته که در ادامه می‌خوانید.

شانسی برای لمس گرمای خانواده ندارم

مریم، 56 ساله دبیر ریاضی در مقطع پیش دانشگاهی است که بنا به‌دلیلی که در ادامه روایت می‌کند هنوز ازدواج نکرده است. او زندگی در تنهایی را بزرگ‌ترین رنج می‌داند. او در مورد تجربه زندگی مجردی خود به خبرنگار ما می‌گوید: «ما متولدین دهه 40 زمانی به سن ازدواج رسیدیم که جنگ ایران-عراق شروع شده بود و بیشتر پسران در جبهه‌ها حضور داشتند و فضا به‌نوعی بود که کسی به ازدواج فکر نمی‌کرد. من هم که در این جو بودم به ازدواج فکر نمی‌کردم چون اصلا معنی و هدف از ازدواج نه برایمان تعریف شده بود و نه‌اینکه خودمان این موضوع را دغدغه زندگی آینده می‌دانستیم. هربار که خواستگاری به خانه ما می‌آمد به‌شدت مضطرب می‌شدم و حتی کارم به گریه کردن هم می‌رسید. این شرایط سال‌ها ادامه داشت تا بعد از اینکه در آموزش و پرورش استخدام شدم از تعداد خواستگارهایم کم شد چون دیگر هرکسی را نمی‌پسندیدم. زمانی که سنم به حدود 40 سال رسید و از سوی خانواده و دوستان برای ازدواج کردن تحت فشار قرار گرفتم دیگر خواستگار نداشتم.» مریم در پاسخ به این سوال که آیا از این وضعیت کنونی رضایت داری یا نه ادامه می‌دهد: «باید بگویم که خیلی پشیمانم چون هیچ دردی سخت‌تر از در تنهایی زندگی کردن نیست و اینکه دائما جای خالی فرزند و گرمای خانواده را احساس کنی وضعیت رفته رفته به زوال و ناامیدی و یاس کشیده می‌شود. باید به این مضوع هم اشاره کنم که تعداد دخترانی که مانند من هنوز نتوانسته‌اند زندگی مشترکی را آغاز کنند در بین همکارانم هر سال بالاتر می‌رود.»

ترجیح می‌دهم با سگم زندگی کنم

رویا، 39 سال دارد و یکی از کارمند بانک ملی است که او هم جزو آمار زنان مجرد جامعه محسوب می‌شود که تاکنون نتوانسته نیمه گم‌شده خود را پیدا کند و زندی با حیوان خانگی را ترجیح می‌دهد. او در پاسخ به این سوال که چرا تاکنون ازدواج نکرده‌اید، می‌گوید: «چرا باید ازدواج کنم؟ باتوجه به اینکه نزدیک 10 سال است که در بانک کار می‌کنم و دستم در جیب خودم می‌رود، شغل مناسب و درآمد کافی دارم حس می‌کنم وضعیت مجردی بهتر است. در سنی که می‌توانستم ازدواج کنم موقعیتی پیش نیامد و نیمه گم‌شده خودم را پیدا نکردم و حالا هم نیازی به ازدواج کردن در خودم حس نمی‌کنم. پس از فراغت از کار به سرعت به خانه می‌آیم تا با «پوپو» سگ وفادارم کنم.» او به وابستگی بسیاری از افراد مجرد به حیوانات خانگی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «تازمانی که شما سگ یا هر حیوان خانگی نداشته باشید نمی‌توانید میزان وابستگی ما را درک کنید. به اعتقاد من برخی حیوانات از بسیاری دیگر باوفاتر هستند. در واقع باید اینگونه بگویم که در این سن حوصله اینکه آقا بالاسر داشه باشم را ندارم.»

ازدواج کاهش چشمگیری داشته است

دفترخانه‌ها، محل مراجعه زوج‌های جوانی هستند که می‌خواهند ازدواج خود را به صورت رسمی ثبت کنند. ناصرمیرهاشمی، مسوولیت یک سردفتر در تهران را دارد. او در پاسخ به این سوال که در سال‌های اخیر مراجعات برای ثبت ازدواج کاهش یا افزایش داشته است، به خبرنگار ما می‌گوید: «با توجه به آمار دفتر شخصی خودمان باید بگویم که تعداد ازدواج‌هایی که ثبت می‌شود کاهش چشمگیری داشته است. در حال حاضر ما در دفترخانه، به طور متوسط ماهی 3 تا 5 ازدواج را ثبت می‌کنیم در حالی که سال‌های گذشته این تعداد خیلی بیشتر بود. بدون شک مشکلات اقتصادی، مهمترین دلیل این کاهش آمار است.» او درهمین مورد ادامه می‌دهد: «تهیه مسکن، وسایل زندگی، هزینه‌های برگزاری مراسم عروسی از مهم‌ترین مواردی است که این روزها بسیاری از خانواده‌ها قادر به فراهم کردن‌ش نیستند و طبیعی است کسی که زندگی اقتصادی‌ش تامین نباشد، نمی‌تواند برای ازدواج اقدام کند. خانواده‌ها باید شرایط را فراهم کنند تا جوان‌ها راحت‌تر بتوانند زندگی مشترک‌شان را شروع کنند و جوان‌ها هم نباید آن‌قدرهمه‌چیز را سخت بگیرند که ازدواج‌شان مدام به تاخیر بیفتد.»

بیش از ۵ میلیون مجرد قطعی داریم

امیرمحمود حریرچی، آسیب‌شناس اجتماعی و عضو هیات علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی معتقد است اگر سن دختران و پسران از 35 سال بگذرد و تا این سن نتوانسته‌اند ازدواج کنند وارد دوران تجرد واقعی خواهند شد و از آن‌جایی که احتمال ازدواج‌شان پایین می‌آید، احتمال اینکه مجرد باقی بمانند بسیار زیاد است. او به آمار تجرد جوانان اشاره می‌کند و می‌گوید: «حدود ۳۶ درصد از جمعیت زنان کشور را طیف سنی ۱۵ تا ۳۴ سالِ تشکیل می‌دهند که هنوز ازدواج نکرده‌اند و باتوجه به این آمار حدود ۲.۳ درصد از زنان بالای ۴۵ سالِ در گروه تجرد قطعی قرار گرفته‌اند.» این استاد دانشگاه در همین مورد ادامه می‌دهد: «در سال 99 حداقل یک میلیون مجرد قطعی در کشور داشتیم اما باید به این آمار، زنان و مردانی را که طلاق گرفته‌اند و دوباره ازدواج نکرده‌اند را اضافه کنیم. در این صورت آمار مجردان قطعی به بیش از ۵میلیون نفر خواهد رسید و حتما از سال 99 تا به امروز به‌تعداد جوانانی که تجرد قطعی دارند و خانواده مستقلی ندارند اضافه شده است.»