دارکشی فرش روشی برای اصلاح کجی و یا ناهمگونی فرش ها
احتمالا یکی از دلایلی که این مقاله را انتخاب کردید این بوده که به شما توصیه کرده اند برای فرش های خود دارکشی انجام دهید. دارکشی به عملی گفته می شد که برای اصلاح کج بودن و یا ناهمگون شدن فرش ها انجام می شود. اگر فرش های آسیب دیده به موقع ترمیم نشوند احتمال پارگی آنها وجود دارد.
شاید دقت کرده اید که بسیاری از فرش ها پس از بافته شدن و یا شستشو، در کناره و حاشیه های راست آنها دچار کجی و ناهمگونی (حالت موجی، قوسی و لوله شدن) می شود.
دارکشی فرش ها معمولا پس از شستشوی آنها انجام می شود. بسیاری از فرش های دستبافت، ابریشمی، قدیمی و حتی ماشینی پس از مدتی استفاده دچار آسیب هایی مانند کجی حاشیه می شود. دارکشی یکی از راه هایی است که می توان از طریق آن مشکل ناهمگونی فرش را رفع کرد.
علت کج شدن فرش چیست؟
همانطور که اشاره شد زمانی که خطوط راست الیاف فرش ها به دلایل مختلف دچار موج می شوند، از اصطلاح کج شدن فرش استفاده می شود. کج شدن و یا ناهمگونی حاشیه و کناره های فرش دلایل مختلفی دارد. مهم ترین دلایل ایجاد این مشکل شامل موارد زیر است:
* دقت نکردن در چله‌کشی و انجام غیر اصولی آن
* ناهماهنگی در شانه زدن فرش
* عدم هماهنگی در شانه زدن فرش
* شانه زدن ناکافی فرش ها
* خراب بودن و تنظیم نبودن دستگاه بافت فرش
* شستشوی غیر اصولی فرش
* بافت و گره زنی اشتباه فرش
* به کار بردن مواد بی کیفیت برای بافت فرش
نحوه انجام چله کشی فرش
دارکشی فرش به چه صورت انجام می شود؟
برای دارکشی فرش ها لازم است فرش روی سطوح صاف قرار گیرد. سپس فرش را با پاشیدن کمی آب، نم دار می کنند تا خاصیت ارتجاعی و کششی بیشتری داشته باشد. بعد از این مرحله ابعاد فرش را مشخص می کنند و در صورت وجود فرو رفتگی آن را به وسیله نوعی چنگگ تا جایی رو به بیرون می کشند که فرو رفتگی از آن صاف شود. در مرحله ی بعد با استفاده از دستگاه مخصوص دارکشی، فرش را تا حدی می کشند که کاملا صاف شده و قسمت های فرو رفته مجددا به حالت قبلی باز نگردد.
عمل کشیدگی فرش ها با اتصال ریشه ها آن به میخ ها و گره زدن صورت می گیرد. فرش ها به مدت دو تا چهار روز در این حالت باقی می مانند تا کاملا صاف شده و قسمت های ناهمگون حاشیه های آن اصلاح شود. انجام این کار به تجربه و تبحر بسیار زیادی نیاز دارد.
چنانچه عمل دار کشی به صورت غیر تخصصی انجام شود ممکن است فرش شما دچار پارگی و اسیب بیشتر گردد. برای اصلاح جای میخ های حاشیه ی فرش ها آن را به وسیله ی الیاف های مخصوص و هم رنگ بافت فرش میپوشانند.
آشنایی با انواع روش های دارکشی فرش
برای دارکشی فرش سه روش اصلی وجود دارد. این روش ها شامل: دارکشی لولایی، دارکشی قلاب کش و دارکشی پرسی است. برای آشنایی بیشتر شما به ذکر توضیحات بیشتر در خصوص انواع روش های دارکشی می پردازیم.
روش دارکشی پرسی
روش دارکشی پرسی نسبت به سایر روش ها جدیدتر و تخصصی تر است؛ زیرا برخلاف روش های قبلی در این نوع دارکشی از میخ و تخته استفاده نمی شود. دستگاه های دارکشی پرسی یک دستگاه ایستاده و فلزی هستند و پایه های نگهدارنده ی آن ها قابل تنظیم است.
در این روش کشیده شدن و نگهداشتن فرش ها بهتر انجام می شود. مزیت این دستگاه نسبت به دستگاه های دارکشی قلاب کش و لولایی این است که در این دستگاه امکان تنظیم ارتفاع وجود دارد؛ بنابراین صدمات ناشی از خم شدن مقابل دستگاه کاهش می یابد.
دارکشی پرسی فرش
روش دارکشی قلاب کش
برای دارکشی فرش به روش قلاب کش ابتدا محل و میزان کج بودن فرش را مشخص می کنند. سپس فرش دارای سر چله را به صورت دسته دسته درآورده و از طریق راه های زیر چله کشی می کنند.
راهکار اول: ابتدا دسته های زوج و فرد را به یک صورت دسته بندی می کنند سپس میله ای به نام سیخو را از بین آن عبور می دهند.
راهکار دوم: دسته های مرتب شده ی ریشه را به صورت یک در میان روی جهت خواب فرش قرار می دهند. سپس میلگرد فلزی سیخو را در میان آنها قرار می دهند. بعد از این مرحله دسته های مرتب شده را مجددا به صورت یکی در میان روی سیخو گره می زنند.
نکات مهم در خصوص چله کشی فرش
* عمل چله کشی فرش غالبا برای فرش های عتیقه، دستبافت و نفیس انجام می شود. بنابراین فرش های ماشینی اصولا به چله کشی نیاز ندارند.
* انواع ناهمگونی های فرش ها به چله کشی نیازی ندارد و بسیاری از انواع آنها را می توان با روش های مختلف دیگر ترمیم کرد.
* فشار زیاد به فرش برای صاف کردن آن توسط افراد غیر متخصص و غیر متبحر می توان باعث پارگی فرش شود. بنابراین قبل از اینکه فرش های خود را برای ترمیم و دارکشی به رفوگر تحویل دهید، از تجربه و تخصص آن مطمئن شوید.
* فرش هایی را که بیش از حد دچار نا همگونی شده اند را نمی توان ترمیم کرد.
* تجهیزات مورد استفاده در چله کشی بسیار اهمیت دارند. برای مثال اگر میخ های چله کشی ظریف و نازک نباشند، فرش ها از قسمت ریشه در اثر کشیدگی زیاد پاره می شوند.
* فرش ها را نباید برای صاف شدن به یکباره کشید. کشش وارد شده به فرش ها باید به تدریج صورت گیرد. یعنی ابتدا مقداری فرش را بکشید سپس به تدریج کشش وارد شده به فرش را افزایش دهید تا فرش کاملا صاف شود.
* فرآیند دارکشی فرش اقدامی زمان بر است. بنابراین اگر برای تحویل آن عجله کنید ممکن است به علت کشیدگی سریع و یک باره آن فرش دچار آسیب شود.
دار کشی اصولی فرش
دارکشی تابلو فرش
جالب است که بدانید در اثر عوامل متعدد مانند: ضعیف بودن نخ چله و گره ها، حاشیه ی تابلو فرش ها نیز می تواند دچار نا همگونی شود. برای رفع عیوب تابلو فرش لازم است مانند فرش ها عملیات دارکشی فرش را انجام دهید. دارکشی تابلو فرش ها کاری بسیار تخصصی و حساس است. بنابراین حتما قبل از سپردن تابلو فرش های نفیستان برای دارکشی، از تجربه ی فرد رفوگر آگاه شوید.
هزینه ی دارکشی به چه عواملی بستگی دارد؟
دارکشی فرش ها اقدامی بسیار تخصصی و زمان بر است. به همین دلیل باید بعد از تعمیر فرش هایتان انتظار اعلام مبالغ بسیار بالایی را داشته باشید. برای تخمین حدودی هزینه ی دار کشی حدود قیمت را از رفوگر سوال کنید سپس براساس موارد زیر مبلغ نهایی را حدس بزنید.
میزان تراکم فرش های شما چقدر است: هر چه تراکم فرش بیشتر باشد به علت تعداد زیاد رج ها، هزینه ی انجام دارکشی نیز بیشتر می شود.
میزان ناهماهنگی و کجی فرش: برای فرش هایی که به تعمیر زیاد نیاز دارند باید هزینه ی بیشتری را بپردازید. البته دقت کنید فرش هایی که دچار آسیب زیاد هستند را نمی توان با این روش تعمیر کرد.
مقدار ظرافت فرش: مسلما فرش هایی که ظرافت زیادی دارند (در بافت آنها مقدار ابریشم زیادی وجود دارد) دقت عمل بیشتر را برای تعمیر می طلبند. بنابراین هزینه ی تعمیر اینگونه فرش ها بالاتر خواهد بود.
نوع روش های به کار رفته برای تعمیر فرش: همانطور که اشاره شد روش های دارکشی فرش بسیار متنوع هستند. در حال حاضر روش دارکشی پرسی نسبت به سایر روش های دارکشی قیمت بالاتری دارد.
فرش ابریشمی
در نهایت توصیه می کنیم در صورتی که احساس می کنید حاشیه ی فرش های شما دچار کجی و نا همگونی شده برای تعمیر و جلوگیری از آسیب بیشتر اقدام به دارکشی آن کنید. البته قبل از دارکشی از میزان تخصص، تبحر و تجربه ی فرد رفوگر مطمئن باید.
