علت زخم پای دیابتی در کودکان چیست و چگونه پیشگیری کنیم؟

مطابق گفته‌ی انجمن بالینی امراض پا در امریکا، «زخم پای دیابتی، یک زخم باز یا جراحت است که کم و بیش در ١٥ درصد افراد مبتلاء به دیابت رایج بوده و بیشتر در کف پای بیمار به وجود می آید.» در بعضی افراد مبتلاء به دیابت، سطح بالای قند خون کنترل‌نشده باعث صدمه به دستگاه عصبی می‌شود. آسیب عصبی در پاها به وجود می آید و امکان دارد باعث بی‌حسی یا کرختی (نوروپاتی دیابتی) وگردش خون ضعیف گردد و ترمیم زخم به آهستگی انجام شود. به همین علت است که یک بریدگی کوچک یا تاول امکان دارد به زخمی تبدیل شود که درمان آن دشوار باشد.

دلیل دیابت در کودکان چیست؟

چنانچه دیابت کودکان از نوع اول باشد، به آن یک بیماری ژنتیکی و خود ایمنی گفته می‌شود. در این شرایط ژن‌هایی که سبب پیدایش بیماری می‌شوند، از والدین به بچه منتقل خواهد شد. در دیابت نوع یک، سیستم ایمنی بدن، به سلول‌های لوزالمعده که مسئول تولید انسولین هستند، حمله می‌کنند و آنها را از بین می‌برند.

علت زخم پای دیابتی در کودکان

به این ترتیب بدن این هورمون را تولید نخواهد کرد. گلوکز تولید شده از مواد غذایی در خون جمع می شود و قند خون افزایش می یابد . البته بعضی وقتها ابتلا به بعضی عفونت‌ها می‌تواند سبب پیدایش این نوع مرض قند هم گردد. علائم بیماری بعد از چند هفته آشکار می‌شوند.

دیابت نوع دو، به علت عادات اشتباه غذایی و همین طور نداشتن برنامه ورزشی مناسب به وجود می آید. البته وراثت هم از فاکتورهای ریسک آن محسوب می آید. با این حال چنانچه رژیم غذایی و سبک زندگی سالمی داشته باشید، به آسانی می‌توانید از پیدایش بیماری جلوگیری کرده و آن را کنترل کنید.

علائم بیماری در مدت زمان طولانی پیدا خواهد شد. امکان دارد کودک شما به این بیماری مبتلا باشد، ولی علائم و نشانه‌ای از قند خون بالا را در او نبینید. به همین علت چنانچه در دسته پرخطر قرار دارید، نیاز است آزمایش خون را جدی بگیرید. بعضی وقتها بیماری به قدری پیشرفت می‌کند که به دیگر ارگان‌های مهم بدن مثل کلیه صدمه وارد می‌کند.

 

اقداماتی برای پیشگیری از بیماری دیابت در کودکان

چنانچه کودک شما هنوز به بی‌حسی در پاها یا گردش خون ضعیف مبتلاء نشده، باید بتواند همه‌ی کارهایش را به صورت عادی انجام دهد.

در ادامه توصیه هایی برای پیشگیری از زخم پای دیابتی آورده ایم:

- کودک باید شیوه زندگی سالمی داشته باشد و از غذاهای مقوی و نرمش‌های روزانه استفاده کند. سطح قند خون را ثابت نگه دارید. با محدود کردن استفاده از قند بر کارکرد انسولین در بدن مفید خواهد بود. با انجام آزمایشات مرتب قند خون، از مقدار آن آگاه باشید. به این ترتیب، می‌توانید به موقع از عوارض ناشی از آن جلوگیری کنید.

- پوشیدن کفش مناسب هم اهمیت دارد. بچه ها باید همیشه کفشی با اندازه‌ی مناسب داشته باشند، یعنی کفشی که نه بزرگ باشد و نه کوچک. این موضوع سبب مشکلاتی مثل تاول، میخچه یا پینه خواهد شد. همین طور، خطر زمین خوردن بالا می رود.

- پای کودک را هر روز کنترل کنید. بعضی وقتها، نخستین علامت نوروپاتی دیابتی بریدگی یا خراشیدگی روی پوست است که به راحتی ترمیم نمی‌شود. هر زخم یا جراحتی را به سرعت درمان کنید و رعایت بهداشت را در اولویت قرار دهید.

- سالانه کودک را به کلینیک زخم پای دیابتی ببرید تا به سلامت و مراقبت از کودک کمک کند.

کودکانی که دچار بی‌حسی و کرختی در پا یا گردش خون ضعیف شده‌اند، بهتر است همیشه کفش بپوشند و حداقل روزی یک‌بار تحت معاینه قرار بگیرند.

 

انواع دیابت کودکان

هر چند دیابت نوع ۱ و نوع ۲ شرایط متفاوتی هستند، ولی هر دو بر شیوه استفاده بدن از هورمون انسولین اثر می‌گذارند.

دیابت نوع ۱ در بچه ها که قبلاً دیابت نوجوانان نامیده می‌شد، هنگامی اتفاق می افتد که پانکراس قادر به تولید هورمون انسولین به اندازه نباشد. بدون انسولین، قند جذب شده از غذا نمی‌تواند از خون جذب سلول‌ها شود و در نتیجه سطح قند خون افزایش پیدا می کند.

هر چند افراد می‌توانند در هر سنی، از ابتدای کودکی تا بزرگسالی به دیابت نوع ۱ مبتلا شوند، ولی میانگین سنی در زمان تشخیص ۱۳ سال است. تخمین زده می‌شود که ۸۵٪ همه تشخیص‌های دیابت نوع ۱ در افراد زیر ۲۰ سال اتفاق می‌افتد.

علائم دیابت نوع ۱ کودکان

علائم اصلی دیابت نوع ۱ در کودکان و نوجوانان عبارتند از:

افزایش تشنگی:

کودک امکان دارد بیش‌ از اندازه معمول مایعات بنوشد و حس کند نمی‌تواند تشنگی خود را رفع کند.

افزایش دفع ادرار:

امکان دارد کودک به صورت مکرر از دستشویی استفاده کند یا نوزادان پوشک سنگین‌تری داشته باشند. حتی امکان دارد بی‌علت شب ادراری شروع شود.

کاهش وزن:

امکان دارد کودک بی‌ علت مرتب در حال کاهش وزن باشد.

خستگی:

امکان دارد بدون انجام فعالیتی، کودک بیش‌ازحد معمول حس خستگی کند.

- حس گرسنگی همیشگی

- تحریک‌پذیری عصبی

- حس بوی میوه در دهان زمان تنفس

- تاری دید

علائم دیابت نوع ۲ کودکان

علائم اصلی دیابت نوع ۲ عبارتند از:

- تکرر ادرار به‌ ویژه در شب

- افزایش تشنگی

- خستگی بیش‌از اندازه

- کاهش وزن غیر قابل توضیح

- حس خارش در اطراف اندام تناسلی (احتمالاً به‌ علت عفونت قارچی)

- بهبود آهسته بریدگی‌ها یا زخم‌ها

- تاری دید در نتیجه خشکی چشم