زن مرموز و ثروتمندی که پس از ۴۰۰۰سال پیدا شد!

بازسازی چهره شخصیت‌های تاریخی مشهور از روی نقاشی‌ها و مجسمه ها، امری است که گاه خبر‌هایی درباره آن می‌شنویم، اما بازسازی چهره‌ای مربوط به دوران‌های پیش از تاریخ، چندان معمول نیست. اکنون در یک اقدام جالب توجه دانشمندان با استفاده از جمجمه و بقایای DNA، چهره زنی ثروتمند از دوران عصر برنز بوهمیا را بازسازی کردند.

این زن با پنج دستبند برنز، دو گوشواره طلا و یک گردنبند سه رشته‌ای از بیش از ۴۰۰ مهره کهربا به خاک سپرده شد. همچنین سه سوزن خیاطی برنزی همراه او بود. این فرد از فرهنگ Únětice، گروهی از مردمان اوایل عصر برنز اروپای مرکزی بود که به خاطر مصنوعات فلزی خود، از جمله سر تبر، خنجر، دستبند و گردنبند‌های فلزی پیچ خورده معروف بودند.

میکال ارنی، باستان شناس موسسه باستان شناسی آکادمی علوم جمهوری چک گفت: «اگرچه هویت این زن هنوز برای ما مشخص نیست، اما او بسیار ثروتمند بود. در واقع، شاید این غنی‌ترین قبر زنانه از کل منطقه فرهنگی Únětice باشد.» بر اساس تاریخ گذاری رادیوکربن گورستانی که استخوان‌های او در آن پیدا شد، این زن بین سال‌های ۱۸۸۰ و ۱۷۵۰ قبل از میلاد زندگی می‌کرد. این قبرستان در نزدیکی روستای Mikulovice در شمال جمهوری چک و نزدیک مرز لهستان است. این منطقه و مناطق اطراف آن به نام بوهمیا شناخته می‌شوند، زیرا قبل از جنگ جهانی اول پادشاهی به همین نام را تشکیل می‌دادند.

در گورستان مورد نظر تاکنون ۲۷ گور دارای گنجینه‌های عصر برنز یافت شده است. ارنی گفت: «ما در ۴۰ درصد از قبر‌های زنانه، کهربا پیدا کرده ایم، اما قبر زن مورد نظر از لحاظ غنای اشیا کاملا متفاوت است».  این کهربا احتمالاً از دریای بالتیک آمده است، که نشان می‌دهد مردم Únětice بخشی از یک شبکه تجاری گسترده در اروپا در آن زمان بودند. اشیاء برنزی ساخته شده توسط اروپاییان معاصر نیز پیچیدگی تجارت عصر برنز را نشان می‌دهد. ارنی افزود: «از بقایای اسکلتی که در گورستان نزدیک میکولوویسه یافت شد، این زن کهربا پوش بهترین جمجمه را داشت. این یک خوش شانسی محض بود که غنی‌ترین قبر همچنین دارای بقایای اسکلت بود که می‌تواند زمینه بازسازی را فراهم کند.»

خوشبختانه این استخوان‌ها به اندازه کافی حفظ شده بودند که قطعاتی از DNA زن را در خود نگه دارند. این توالی‌های ژنتیکی محققان را قادر ساخت تا دریابند که چشم‌ها و مو‌های او قهوه‌ای و پوستش روشن است. اوا وانیچکووا، انسان شناس موزه موراویا در برنو و اوندری بیلک، مجسمه ساز برای ساختن مدل بالا تنه زن با یکدیگر همکاری کردند. لباس‌ها و اکسسوری‌های بازسازی‌شده این زن نیز مبتنی بر علم بود. Ludmila Barčáková از مؤسسه باستان‌شناسی آکادمی علوم چک، گردن‌بند کهربایی و گوشواره‌های طلا را ساخت، فلزکار Radek Lukůvka دستبند‌ها و سوزن‌های برنزی را بازسازی کرد و کریستینا اوربانووا، باستان‌شناس متخصص در منسوجات، لباس‌های این زن را طراحی کرد.

نتیجه کار بازسازی چهره زنی جوان با صورتی مشابه زنان امروزی بود که البته این بازسازی مبنایی کاملاً علمی و نه خیال پردازانه داشت. اما هنوز معمای این همه اشیا دفن شده به همراه او هنوز بی پاسخ مانده است. ارنی گفت که در مناطق همسایه بوهمیا، غنی‌ترین قبر‌ها مربوط به مردان است، در حالی که زنان عمدتاً بدون تزئینات دفن می‌شدند.

وی افزود، مشخص نیست که آیا زنان در منطقه نزدیک به میکولوویسه امروزی موقعیت متفاوتی داشتند یا خیر. این امکان وجود دارد که زنان این منطقه به صورت فردی ثروت بیشتری را نسبت به زنان در مناطق مجاور کنترل می‌کردند، اما این امکان نیز وجود دارد که آن‌ها با ثروت دفن شده باشند تا ثروت خویشاوندان مرد خود را به نمایش بگذارند.