قیمت خارق‌العادۀ «چراغ مسجد» که رکورد آثار شیشه‌ای جهان را شکست/ عکس
در یک حراج مهم که سه‌شنبه برگزار شد، خانه حراج بونهامز در لندن رکورد جدیدی ثبت کرد و چراغی به نام «چراغ شاهزاده سرغیتمیش» را به قیمت تقریبی ۶.۵ میلیون دلار فروخت.
این چراغدان حدود هفتصدسال قبل به دست هنرمندان مسلمان و برای استفاده در مسجدی در قاهره مصر ساخته شده است.
این فروش استثنایی نه تنها این چراغ را به گران‌ترین چراغ فروخته‌شده در دنیا تبدیل کرد، بلکه رکورد گران‌ترین قطعه شیشه‌ای که تاکنون در یک حراجی فروخته شده است را نیز شکست. قیمت چراغ از ارزش تخمینی آن که بین ۶۰۰ هزار پوند تا یک میلیون پوند بود، به شدت بالاتر رفت و باعث شد رقابت شدیدی در سالن حراج و از طریق تلفن‌ها شکل بگیرد.
چراغ شاهزاده سرغیتمیش یکی از نادرترین و مهم‌ترین آثار هنری اسلامی از جنس شیشه است که تاکنون در حراجی‌ها ارائه شده است. این چراغ در اصل بخشی از تزیینات مسجد و مدرسه سلطان سیف‌الدین سرغیتمیش در محله سیدة زینب قاهره بوده که با طراحی خلاقانه‌ای تزئین شده است. اهمیت تاریخی و هنری این چراغ به همراه پیشینه استثنائی آن باعث شد تا قیمت نهایی آن به این رقم شگفت‌آور برسد.
به گفته حراجی بونهامز، این چراغ نخستین بار در قرن نوزدهم در مجموعه‌های گردآورنده آثار عتیقه فرانسوی چارلز-هنری-اوگوست شیفر ظاهر شد که آن را به پاریس برد. چارلز-هنری-اوگوست شیفر که در سال ۱۸۲۰ به دنیا آمد، رابطه نزدیکی با سلطان عثمانی داشت و به عنوان مترجم رسمی در دربار عثمانی خدمت می‌کرد. در دوره مالکیت او، این چراغ در برخی از مهم‌ترین موزه‌های پاریس، از جمله لوور، به نمایش درآمد و در ده‌ها کتاب هنری و عتیقه‌شناسی آن دوره عکسبرداری شد.
چراغ پس از دوران شیفر در خانواده او باقی ماند و از آن به عنوان گلدان برای گل‌های خشک استفاده کردند. آخرین مالک چراغ، وارثان آرکل نوبار بودند که آن را از طریق خانه حراج فروختند. تاریخچه طولانی مالکیت این چراغ باعث شد تا این اثر به‌طور قانونی از مصر خارج شود که به افزایش قیمت و جذابیت آن میان کلکسیونرها کمک کرد.
با این حال، این فروش نگرانی‌های زیادی را در میان کارشناسان و مقامات آثار باستانی مصر برانگیخته است. دکتر عبدالرحیم ریحان، کارشناس آثار باستانی، اعلام کرد که فروش این چراغ کاملاً غیرقانونی است مگر اینکه اسناد مالکیت آن ارائه شود.
دکتر ریحان توضیح داد که اگر چراغ در زمانی که مصر تحت سلطنت عثمانی بود از مصر خارج شده باشد، این کار در شرایطی انجام شده است که مصر صلاحیت قانونی بر آثار باستانی خود نداشت و در شرایط استعماری فرانسه و بریتانیا قرار داشت.
سیف‌الدین سرغیتمیش در سال ۷۵۶ هجری ساخت بنای مسجد و مدرسه‌اش را آغاز کرد و در سال ۷۵۷ هجری آن را به پایان رساند. مسجد و مدرسه سرغیتمیش یکی از باشکوه‌ترین و برجسته‌ترین ساختمان‌های دوران خود در قاهره به حساب می‌آید. این ساختمان در زمینی تقریباً مربعی ساخته شده و بر ساختمان‌های قدیمی‌ای بنا شده است که معمار از آن‌ها به عنوان پایه و اساس استفاده کرده است.
