خونریزی بعد از زایمان و مشکلات پیرامون آن

پس از زایمان، طبیعی یا سزارین، خونریزی بعد از زایمان رخ می‌دهد. علت این خونریزی، ترمیم محل اتصال جفت به دیواره رحم و بهبودی رحم است. همانطور که رحم به آرامی کوچک می‌شود تا به اندازه پیش از بارداری برسد، بدن نیز خون‌های اضافی باقیمانده در رحم را خارج می‌کند. در بیشتر موارد این خونریزی کاملا طبیعی است. با این حال، گاهی اوقات مادران پس از زایمان دارای مشکلات جدی و خونریزی بیش از حد می‌شوند.

خونریزی بعد از زایمان

در روزهای نخست پس از تولد نوزاد، معمولا خونریزی بیشتر از یک دوره پریود شدید است. همچنین ممکن است شامل لخته های خون باشد. این خونریزی "لوکیا lochia" نامیده می‌شود و شامل قسمت‌های باقیمانده جفت و گلبول‌های سفید است. البته اگر سزارین انجام شده باشد، معمولا شدت خونریزی کمتر است، اما همچنان خونریزی وجود دارد.

حجم خونریزی بعد از زایمان بایستی به صورات روزانه کاهش یابد. اولین باری که پس از زایمان بر روی پا‌های خود می‌ایستید، جریان خون شدیدی به سمت پایین احساس می‌کنید، به گونه‌ای که پاهایتان غرق در خون می‌شود. دلیل این خونریزی ناگهانی این است که هنگام نشستن یا دراز کشیدن، رحم از خون پر شده و هنگام ایستادن به یک مرتبه جاری شده است.

پس از طی چند هفته اول، خونریزی بعد از زایمان در نهایت شبیه به یک دوره پریود عادی و سپس لکه بینی می‌شود. رنگ ترشحات خروجی نیز از رنگ قرمز به قهوه‌ای و سپس به رنگ زرد یا سفید در می‌آید. سفید شدن ترشحات نشان از بهبودی رحم دارد. در صورت تحرک زیاد یا جابجایی اجسام سنگین، افزایش حجم خونریزی یا تیره‌تر شدن ترشحات کاملا طبیعی است. در صورت بروز این حالت بایستی بیشتر استراحت کنید.


در دوران خونریزی بعد از زایمان نباید از تامپون استفاده کنید، زیرا ممکن است باعث ایجاد عفونت شود. اگر زایمان طبیعی انجام داده‌اید، استفاده از تامپون موجب تحریک واژن می‌شود. توصیه می‌شود از پد‌های مخصوص پس از زایمان یا چیزی مشابه آن استفاده کنید. برخی از زنان به دلیل خونریزی زیاد، ترجیح می‌دهند از پوشک بزرگسالان استفاده کنند.

مشکلات مربوط به خونریزی بعد از زایمان

اگرچه خونریزی پس از زایمان طبیعی است (حتی خونریزی شدید غیر معمول نیست)، بروز مشکلاتی پس از زایمان می‌تواند موجب تشدید خونریزی به صورت غیر طبیعی شود.
اگر خونریزی به قدری زیاد باشد که در هر یک تا دو ساعت، یک پد بهداشتی خیس شود، بایستی با پزشک یا ماما تماس بگیرید، زیرا ممکن است نشانه ای از هموراژی پس از زایمان (postpartum hemorrhage) باشد. همچنین ممکن است بخشی از جفت در داخل رحم باقی مانده باشد و سبب بروز مشکلاتی شود.

افزون بر خونریزی بیش از حد، نشانه‌های دیگر نیز بایستی مورد توجه قرار گیرد، این نشانه‌ها عبارتند از:

افزایش خونریزی به جای کاهش آن
تب
خستگی بیش از حد
ترشحاتی با بوی نفت
ترشح مقدار زیادی لخته های خون، به ویژه پس از چند روز اول
اگر هر کدام از این نشانه‌ها را مشاهده کردید، بهتر است که با پزشک خود تماس بگیرید. اگرچه این احتمال وجود دارد که مشکلی وجود نداشته باشد و خونریزی طبیعی بعد از زایمان باشد، اما در صورت بروز هموراژی پس از زایمان یا مشکلات دیگر، بایستی به سرعت درمان آغاز شود.

هموراژی پس از زایمان

هموراژی پس از زایمان، به معنای خونریزی بیش از حد پس از تولد نوزاد است. حدود ۱ تا ۵ درصد زنان هموراژی پس از زایمان را تجربه می‌کنند هموراژی اغلب بعد از جدا شدن جفت رخ می‌دهد. میانگین میزان خونریزی پس از زایمان یک نوزاد در زایمان طبیعی حدود ۵۰۰ میلی لیتر و در زایمان سزارین تقریبا ۱۰۰۰ میلی لیتر (۱ لیتر) است. بیشتر اوقات هموراژی بعد از زایمان دقیقا پس از تولد نوزاد رخ می‌دهد.
دلیل نگرانی پزشکان از هموراژی پس از زایمان این است که خونریزی بیش از حد و سریع می‌تواند منجر به کاهش شدید فشار خون مادر شود و در صورت عدم درمان، منجر به شوک و مرگ او می‌شود.

نشانه‌های هموراژی پس از زایمان

شایع‌ترین علائم هموراژی پس از زایمان، به شرح زیر است. با این حال، هر فردی ممکن است نشانه‌های متفاوتی داشته باشد.

خونریزی غیر قابل کنترل
کاهش فشار خون
افزایش ضربان قلب
کاهش تعداد گلبولهای قرمز (هماتوکریت)
تورم و درد در در ناحیه واژن و پرینه، اگر خونریزی ناشی از هماتوم باشد.

نشانه‌های هموراژی پس از زایمان ممکن است شبیه سایر بیماری ها یا مشکلات پزشکی باشد. به همین دلیل مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق بیماری لازم است.

درمان هموراژی پس از زایمان

پزشک بر اساس اطلاعات زیر، درمان ویژه ای برای هموراژی پس از زایمان تعیین خواهد کرد.

سابقه بارداری، وضعیت سلامتی و پزشکی
شرایط کنونی بیمار
امکان استفاده از داروها، روش‌ها یا درمان‌های خاص
نظر و ترجیح بیمار
هدف از درمان هموراژی پس از زایمان این است که علت خونریزی به سرعت شناخته و درمان شود. درمان هموراژی پس از زایمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تجویز دارو (برای تحریک انقباض رحم)
ماساژ دستی رحم (برای تحریک انقباض)
خارج کردن باقیمانده های قطعات جفت که در رحم باقی مانده است
بررسی رحم و سایر بافتهای لگن
استفاده از بالون Bakri یا کاتتر Foley برای فشردن رحم از داخل و قطع خونریزی. اگر یک بالون Bakri یا کاتتر Foley در دسترس نباشد، با استفاده از اسفنج و مواد استریل رحم بسته می شود.
بستن رگ های خونی رحم به وسیله از فشرده سازی رحم
لاپاراتومی. جراحی باز از راه شکم برای پیدا کردن علت خونریزی.
هیسترکتومی. جراحی برای برداشتن رحم؛ در بیشتر موارد، این آخرین راه حل است.
جایگزینی خون و مایعات از دست رفته در درمان هموراژی پس از زایمان بسیار مهم است. برای جلوگیری از بروز شوک، مایعات داخل وریدی (IV)، خون و سایر محصولات خونی به سرعت به بیمار داده می‌شود. هم چنین ممکن است از ماسک اکسیژن نیز استفاده شود.

منبع: ستاره

1980