انتقال خون در دوران کرونا؛ از ادامه اهدای بی چشمداشت تا افزایش شیفت‌ها بدون تخصیص اعتبار

بشیر حاجی بیگی با اشاره به دستاوردهای سازمان انتقال خون در دوران شیوع کووید۱۹ در کشور طی دو سال گذشته، گفت: یکی از دستاوردهای سازمان انتقال خون، ادامه اهدای خون ۱۰۰ درصد به صورت داوطلبانه و بدون چشمداشت مانند دوران پیش از کووید بوده است. کاهش تنها 8.5 درصدی اهدا در مقایسه با آمار حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش در کل جهان، یکی دیگر از دستاوردهای انتقال خون کشور بوده است. در حالی که این کاهش در برخی از کشورهای منطقه مدیترانه شرقی تا ۵۰ درصد نیز گزارش شده است. همچنین کاهش اهدای خون در آمریکا منجر به پرداخت های تشویقی شده است.

وی افزود: در ۲۴ خرداد ۱۴۰۰، صلیب سرخ آمریکا با وجود واکسیناسیون گسترده در آمریکا و عبور از پیک های کرونا، طی بیانیه ای کمبود شدید ذخایر خونی خود و وضعیت اضطراری را اعلام کرد و جهت جذب اهداکنندگان اقدام به ارائه کارت های هدیه ۱۰ دلاری و شانس برنده شدن در قرعه کشی جوایز ۵ هزار دلاری کرده است. این اقدام صلیب سرخ آمریکا مغایر با تمامی استانداردهای بین المللی و توصیه های سازمان جهانی بهداشت است. باید توجه کرد که از سال ۲۰۲۰، صلیب سرخ آمریکا جهت تشویق اهداکنندگان به اهدای خون اقدام به انجام تست آنتی بادی رایگان کووید ۱۹ برای تمامی اهداکنندگان خون کرده بود که این روند از ۲۵ ژوئن ۲۰۲۱ متوقف شده است.

حاجی بیگی ادامه داد: این در حالیست که با وجود ادامه همه گیری کرونا در ایران، سازمان انتقال خون ایران با حمایت اهداکنندگان داوطلب و بدون چشمداشت مالی به میزان پایداری از ذخایر خونی رسیده است. در طول پاندمی کرونا ما شاهد رشد اهداکنندگان بار اول و با سابقه بودیم و همچنین رکورد ۸ ساله اهدای خون بانوان در طول سال گذشته شکسته شد. بر این اساس به جز چند روز در اوایل پاندمی، در دو سال گذشته ذخایر ایران به کمبود بحرانی نرسیده است و به جز روزهایی بسیار اندک هرگز نسبت توزیع درخواست تالاسمی و انکولوژی و اورژانس زیر ۹۰ درصد نبوده است.

وی گفت: همچنین توزیع، به درخواست کلی مراکز درمانی هرگز در هیچ نقطه کشور زیر ۵۰ درصد نشده و میانگین دوسال گذشته بالای ۷۵ درصد بوده است. طبق آمار واحد جذب سازمان انتقال خون، میانگین درخواست توزیع خون در سال گذشته ۸۶.۴ درصد بوده است. در حالی که این میزان در سال ۹۸ بالغ بر ۸۳ درصد بوده است.

وی با بیان‌اینکه شاخص امنیت خون در کشور مانند دوران پیش از کرونا و در حد کشورهای توسعه یافته با درآمد سرانه بالا که تستهای غربالگری مولکولی در اختیار دارند باقی ماند، گفت: همچنین نرخ شیوع هپاتیت B و C و HIV در میان اهداکنندگان خون در ایران پایینترین نرخ در منطقه مدیترانه شرقی است. در عین‌حال ارتقای سیستم غربالگری ویروسی سرولوژیک از الیزا به کمی لومینسانس و الکتروکمی لومینسانس در بدترین شرایط تحریم و کمبود ارز با بهترین کیتهای استاندارد دنیا هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی در همین دوسال صورت پذیرفت.

حاجی بیگی با بیان‌اینکه حتی در خیزهای دوران کرونا تمامی پایگاه های انتقال خون افزایش شیفت داشتند، اما حتی یک ریال از اعتبارات کرونا به انتقال خون اختصاص نیافت، گفت: در سال گذشته سازمان انتقال خون در مطالعات ملی سرو_اپیدمیولوژیک از طریق بررسی شیوع بیماری کرونا در اهداکنندگان بدون علامت در ایران مشارکت کرد. این پروژه تحقیقاتی موفق به پیوستن به طرح مطالعات متحد سازمان جهانی بهداشت شد و در اسناد سازمان جهانی بهداشت مورد استناد قرار گرفته است.

حاجی بیگی گفت: سازمان انتقال خون ایران در تهیه و تنظیم دو دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت در خصوص تهیه پلاسما برای کشورهای کمتر توسعه یافته و متمرکز سازی آزمایشات و فرآیندهای اهدای خون در سال 1399 مشارکت فعالی داشت که از سوی دفتر نمایندگی سازمان جهانی بهداشت در ایران مورد تقدیر قرار گرفت. بر همین اساس هم در سال ۱۴۰۰، سازمان جهانی بهداشت درخواست تمدید همکاریهای سازمان انتقال خون برای سومین دوره متوالی در قالب مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت را مطرح کرد.

منبع: ایسنا

70