جزییات ۱۲ گام برنامه "پزشکی خانواده" تا سال ۱۴۰۴
معاون وزیر بهداشت ضمن تشریح جزییات ۱۲ گام برنامه
با بیان اینکه رویکرد سازمان جهانی بهداشت در برنامه پرشکی خانواده رسیدن به پوشش همگانی است، اظهار کرد: چراکه نیمی از مردم دنیا دسترسی کامل، عادلانه و باکیفیت به خدمات سلامت ندارند. این درحالیست که ایران در حوزه پوشش همگانی سلامت در سطح یک، یکی از کشورهای پیشرو در منطقه محسوب می‌شود و نمی‌توانید در کشور روستایی هزار نفره پیدا کنید که در آن خانه بهداشت نباشد.
جمعیت به سمت سطح یک سلامت سوق داده شوند
وی افزود: از طرف دیگر، پوشش بالای ۹۸ درصدی واکسیناسیون در کشور فوق العاده است. همچنین در سطح کشور حدود ۲۶ هزار خانه بهداشت و پایگاه و مرکز جامع سلامت فعالیت می‌کنند. در عین حال باید دید آیا همه به بسته‌های خدمتی که برای این مراکز تعریف شده، به صورت عادلانه دسترسی دارند یا خیر؟ این شاخص مهم است. برای مثال یک مادر باردار در طول دوره بارداری باید شش بار مراقبت شود. دسترسی به این خدمت در مناطقی که بیشتر محروم هستند، مانند مناطق روستایی و زیر ۲۰ هزار نفر کامل‌تر است؛ چراکه یک مادر باردار در تهران، اصفهان، شیراز و ... از اول به متخصص زنان مراجعه می‌کند و دیگر به مرکز سلامت جامعه و ... نمی‌رود که البته کار اشتباهی است و این کار پرداختی را بسیار بالا می‌برد. افزون بر آن دقت بهورز و مراقب سلامت، بسیار بیشتر است. ما اعتقاد و اصرار داریم که حتما جمعیت به سمت سطح یک نظام سلامت سوق داده شوند.
معاون بهداشت وزیر بهداشت در ادامه تصریح کرد: شما نمی‌توانید سلامت جمعیتی بیش از ۸۰ میلیون نفر را بدون زیرساخت قوی مدیریت کنید. اصل این زیرساخت‌ها برای پزشکی خانواده، پرونده الکترونیک است. باید این پرونده وجود داشته باشد تا تمام بسته‌های خدمتی تعریف شده، قابل ارائه باشد. به جز آن باید جمعیت‌های تعریف شده برای هر مراقب سلامت مشخص شود؛ یعنی هر مراقب سلامت و بهورز باید بین ۲۵۰۰ تا ۳هزار نفر را تحت پوشش قرار دهند.
وی با اشاره به افزوده شدن کارشناس تغذیه و سلامت روان به شبکه بهداشت کشور، افزود: تعداد جمعیت روستایی و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر در کشور نزدیک به ۲۸ میلیون نفر است. پزشک روستایی در این مناطق در قالب پزشک خانواده کار می‌کند. همه این جمعیت هم در سامانه‌های الکترونیکی حوزه بهداشت ثبت نام شده‌اند و بهورز و مراقب سلامت مشخصی دارند. یکی از دلایل سختی اجرای این برنامه در شهرها، این است که دفترچه بیمه مانند چک سفید امضا در دست مردم است و می‌توانند به راحتی به متخصص و فوق تخصص به ویژه در بخش دولتی مراجعه کنند.
معاون بهداشت وزیر بهداشت تاکید کرد: برای ایجاد نظم باید قوانین بازدارنده‌ای در نظر بگیریم؛ مانند همان کاری که در روستا انجام شد. فرد روستایی نمی‌تواند با دفترچه بیمه روستایی به متخصص در شهر مراجعه کند؛ چون قبل از آن باید به مراقب سلامت خود مراجعه کند.
رییسی با تاکید بر اینکه پرونده الکترونیک به معنی سامانه‌های فعلی نیست، افزود: ما اصلا پرونده الکترونیک نداریم؛ بلکه سامانه‌ای داریم که در حال حاضر جمعیتی حدود ۷۲ تا ۷۳ میلیون نفر در آن ثبت نام شده‌اند. در پرونده الکترونیک واقعی تمام وقایع زندگی فرد از قبل از تولد تا زمان مرگ ثبت می‌شود؛ این یعنی بخش خصوصی، فیزیوتراپی، آزمایشگاه، داروخانه، بهداشت، بیمارستان و ... باید بهم متصل شوند تا پرونده الکترونیک ایجاد شود. می‌توانیم بگوییم ما در حوزه بهداشت ۸۰ درصد کار خود را انجام دهیم و حالا بخش‌های دیگر باید وظیفه خود را انجام دهند.
وی در ادامه با بیان اینکه بخش خصوصی هنوز به این قضیه ورود نکرده، افزود: در حال حاضر بخش خصوصی به این قضیه ورود نکرده است. ۷۰۰ بیمارستان در سراسر کشور نیز بیش از ۳۲ سیستم اچ آی اس (ثبت اطلاعات) دارند. این سامانه‌ها باید یکپارچه و به سامانه ما وصل شوند. چندین ماه است که اقدامات خوبی در این زمینه آغاز شده است. در مجموع ۱۷۰ هزار مرکز وجود دارد که باید بهم وصل شوند تا پرونده الکترونیک سلامت شکل گیرد. ۲۳ تا ۲۴ هزار مرکز در حوزه بهداشت وجود دارد و تاکنون حدود ۸۰ تا ۱۰۰ هزار نقطه بهم وصل شده‌اند.
رئیسی تاکید کرد: باید کاری کنیم که ارائه دهندگان خدمت بر اساس استانداردهای ارائه خدمت ملزم شوند که نیاز القائی ایجاد نکنند و از تجویز دارو و اقدامات درمانی اضافی خودداری کنند. در عین حال باید نظام ارجاع و پزشک خانواده را در کل سیستم جست‌وجو کنیم.
وی همچنین گفت: از طرفی هم سامانه یکپارچه بهداشت (سامانه سیب) پیش از این واقعا یکپارچه نبود و اخیرا به صورت کامل یکپارچه شده است. در دو میلیون و ۵۶۰ هزار نفر نیز همپوشانی سامانه‌ای وجود داشت که این موارد از همپوشانی خارج شدند؛ مبحثی که در ارایه خدمت بسیار کمک کننده است. همچنین اکنون قابلیت انتقال پرونده‌ها در استان‌ها به دنبال جابجایی مکانی افراد نیز فراهم شده است. تا پایان شهریور ماه هم یکی از نقایص بزرگ سامانه که عدم توانایی گزارش‌گیری بود، کامل می‌شود.
آغاز اتصال سامانه‌های اطلاعاتی مطب‌های خصوصی به بیمه از آبان ماه
معاون وزیر بهداشت با اشاره به طراحی ۱۲ گام اجرایی برای برنامه پزشکی خانواده، تصریح کرد: گام‌های اول تا سوم درباره بحث برنامه‌ریزی و تامین اعتبار بود. همچنین تلاش کردیم برنامه پزشکی خانواده دو استان فارس و مازندران را بدون برهم ریختن برنامه‌های آنها پیش بریم. در حال حاضر نیز در گام چهارم این برنامه هستیم.
وی ادامه داد: در گام بعدی برنامه که از آبان ماه آغاز می‌شود، برنامه‌ای موبایلی به نام «اینترفیس خود مراقبتی» ارائه می‌شود که در آن مراقب سلامت اطلاعاتی از مردم در پایگاه‌ها و مراکز بهداشت می‌پرسد - بدون مراجعه به مرکز - و در این برنامه ثبت می‌شود؛ چون ۶۰ تا ۷۰ درصد وقت مردم در مراکز برای معرفی مشخصات صرف می‌شود. این برنامه به سامانه‌های بهداشت وصل است. از مراکز جامع و پایگاه‌های سلامت به فرد پیامی ارسال می‌شود که با توجه به سابقه بیماری‌های او که در این سامانه ثبت شده، مراقبت‌ها، زمان لازم برای مراجعه و ... اعلام می‌شود. با توجه به این نرم افزار، فرد در هر نقطه‌ای از کشور می‌تواند با ارائه کد دسترسی به پزشک خود، سوابق پزشکی و بهداشتی خود را به او نشان دهد. دسترسی به این سیستم نیز محدود و حدود یک ساعت است. این برنامه برای آن دسته از افراد است که اصلا به مراکز بهداشت مراجعه نمی‌کنند و می‌تواند زمان مصرف دارو را نیز یادآوری کند. همچنین پیام‌های آموزشی طبقه‌بندی شده در رابطه با نوع بیماری‌اش برایش ارسال می‌شود.
معاون بهداشت وزیر بهداشت با اشاره به یکی از گام‌های اصلی برنامه پزشک خانواده درباره اتصال سامانه اطلاعات مطب‌های پزشکان عمومی بخش خصوصی به بیمه، اظهار کرد: در این گام که ابتدا به صورت تشویقی انجام می‌شود، به سراغ پزشکان عمومی بخش خصوصی می‌رویم؛ طی تفاهمی که با بیمه انجام شده، قرار است این پزشکان از آبان ماه سامانه‌ای داشته و به سامانه ما وصل شوند. به این ترتیب بیمه با کسانی می‌تواند قرارداد ببندد که اطلاعات و نسخ خود را از طریق سامانه به بیمه ارسال کنند.
وی افزود: به این ترتیب می‌توان فعالیت آنها را رصد کرد؛ در عین حق انتخابی نیز برای مردم ایجاد می‌شود. البته طبق قانون برنامه ششم توسعه همه اعضای بخش خصوصی باید از طریق پرونده الکترونیک کار کنند. این برنامه در مراحل اولیه آن تشویقی است و تا پایان سال نرم افزار آن آماده می‌شود. پزشکان می‌توانند از هر سامانه‌ای که قابلیت اتصال به سامانه ما داشته باشند، استفاده کنند. این برنامه ابتدا تشویقی است و الزامی هم نداریم که پزشکان حتما سامانه ما را وصل کنند، هر سامانه‌ای که قابلیت اتصال به سامانه ما را داشته باشد، قابل قبول است و تا پایان سال این موضوع را برنامه‌ریزی کرده‌ایم. همچنین پیش بینی کرده‌ایم که حدود یکسال زمان نیاز داریم تا تمام پزشکان به این سیستم بپیوندند و در سطح یک سامانه، ثبت الکترونیک داشته باشند. اگر این اتفاق بیفتد گام بسیار بزرگی برداشته‌ایم.
رئیسی تاکید کرد: به عنوان ابزاری تشویقی، مطالبات پزشکانی که از طریق سامانه‌ها به بیمه متصل شوند، طبق تعهد بیمه به‌روزتر پرداخت می‌شود.
معاون وزیر بهداشت در ادامه صحبت‌هایش گفت: یکی دیگر از گام‌های برنامه پزشک خانواده اتصال همه این سامانه‌های اطلاعاتی به بیمارستان‌هاست؛ یعنی پزشکانی که مجاز هستند بیمار را به بیمارستان‌های دولتی ارجاع دهند، می‌توانند از این سامانه استفاده کنند و نظام ارجاع نیز از همین طریق اجرا شود. در این مرحله بیمه تاکید می‌کند که کسانی را برای پوشش در بیمارستان‌ها می‌پذیرد که از طریق این سیستم به بیمارستان ارجاع داده شود.
به گفته وی، افزون بر این موارد، قرار است از شهریورماه برنامه جدیدی برای ارزیابی عملکرد مراقبان سلامت اجرایی شود که طی آن با پیامک از خدمت گیرنده نظر سنجی می‌شود.
رییسی همچنین از تغییر نظام پرداخت در این سیستم به سمت نظام پرداخت عملکردی خبر داد و گفت: بر همین اساس باید به جمعیت تحت پوشش خدمت داده شود تا بتوان پرداختی داشت و به این ترتیب خدمات از حالت پسیو به حالت اکتیو درمی‌آید و این حسن بزرگ این برنامه است.
بخش زیادی از اعتبارات پزشکی خانواده تخصیص داده شد
رئیسی درباره پیش‌بینی‌اش از زمان کامل شدن ۱۲ گام برنامه پزشکی خانواده و ک با بیان اینکه امسال تا حدود زیادی اعتبارات پزشکی خانواده تخصیص داده شده است، افزود: اگر با همین روند تخصیص اعتبارات، پیش رویم امیدواریم تا سال ۱۴۰۱ یا ۱۴۰۲، ۹۰ درصد برنامه انجام شود و تا سال ۱۴۰۴ گام دوازدهم را عملی می‌کنیم. در گام دوازدهم، تمام یک منطقه مثلا منطقه تحت پوشش یک دانشگاه علوم پزشکی- یک صندوق سلامت دارد و بودجه آن میان تمام سطوح بهداشت و درمان مشترک است؛ یعنی اگر هزینه‌ها در مراحل مختلف درست صرف شود، هیچ سطحی از این نظام دچار کمبود بودجه نمی‌شود.
معاون وزیر بهداشت همچنین اضافه کرد: اگر به همین شکل پیش رویم تا پایان سال ۹۸، بحث استحقاق سنجی درمان در سطح یک و دو محقق نیز می‌شود. همچنین انتظار داریم هر ایرانی که به مراکز ما مراجعه کرده، مراقب سلامت خود را بشناسد.
رییسی در ادامه صحبت‌هایش درباره چگونگی استقرار نظام ارجاع نیز گفت: "نظام ارجاع" می‌تواند قسمتی از بحث پزشکی خانواده باشد، اما همه آن نیست. در مجموع نظام ارجاع یکی از اجزای پزشکی خانواده، است و نام کامل آن "نظام ارایه خدمت سطح‌بندی شده" است و طریقه ارجاع نیز همین است. به این ترتیب در این سیستم دو نوع ارجاع خواهیم داشت؛ نظام ارجاع افقی که درون سطح یک و میان مراقب سلامت و پزشک خانواده است و نظام ارجاع عمودی که ارجاع از پزشک خانواده به سطوح دوم و بالاتر است. بسیاری از دانشگاه‌ها متقاضی آغاز این برنامه هستند و کار در استان‌هایی نظیر زنجان، گلستان و اردبیل آغاز شده و حدود ۱۲ دانشگاه دیگر نیز متقاضی آغاز آن هستند؛ اما ما در این زمینه سخت‌گیری زیادی داریم؛ چرا که نمی‌خواهیم کاری بدون فراهم شدن زیرساخت‌ها، شروع و در نیمه رها شود.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
1696
