سوگنامه‌ای که باید با هنر و تخصص آمیخته شود
تعزیه میراثی ملی و هنری مذهبی است که اجرای آن در استان سمنان به صورت تخصصی و هنری دنبال نمی‌شود و تربیت هنرمندان و استفاده از ذوق و ظرفیت‌های آنان مغفول مانده است.
تعزیه هنری ایرانی است و ریشه در آیین های دینی دارد و به نوعی پس از انقلاب توجه به آن، با گنجاندن رویکردهای هنری در آن، پر و بال بیشتری داد و باید به نوعی گفت تعزیه یکی از نتایج و دستاوردهای پرورش هنر انقلاب است، این گزارش همزمان با چهارمین روز از هفته هنر انقلاب اسلامی، به این میراث ملی و هنری و نیازهای امروز آن پرداخته شده است.
تعزیه تنیده در روح و جان ایرانیان
نمی‌دانم چگونه، اما درست در زمان دقیق دلتنگی‌اش را بر دل می‌نشاند. صدایش از دوردست هوا را پر از عطر می‌کرد و عطرش، حال و هوای کودکانه را رنگ تامل و ماتمی ماندگار می‌زد.
بدون نگاه به تقویم، محرم را از عطر صدا و رنگ آسمانش می‌شناختیم و با رسیدن این ماه، دلتنگی بودنش دوچندان می‌شد.
سرما و گرمای محرم‌های کودکی، پیوند عمیقی با تماشای چندباره یک نمایش تکراری داشت؛ که گرچه تکراری بود و پایانش را می‌دانستیم، ولی حتی یکبار هم نشد لحظه‌ای چشم برداریم از آنچه در نهان و پیدای آن درجریان بود.
تعزیه، تنها نماهنگی موزون و محزون از آموزه‌های کربلا و حماسه بی‌بدیل آزادگی نبود. هویت و ریشه و فرهنگی کهن بود که قلب‌ها ریشه در آن دارد.
تعزیه به عنوان هنری ایرانی شناخته می‌شود و ۱۱ سال پیش به عنوان چهارمین پرونده میراث ناملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد؛ بنابراین لازم است در حفظ کیفیت اجرای آن تلاش وافر به عمل آید.
تعزیه سمنان حمایت نمی‌شود
مدیر موسسه موج هنر ابراز داشت: حمایت مسئولان استان و به ویژه شهرستان سمنان نسبت به این هنر مطلوب نیست و تعزیه به عنوان یک هنر ملی و آیینی چندان جدی گرفته نمی‌شود.
مهدی اعرابی با اشاره به لزوم توجه به آموزش تعزیه خوانی در استان گفت: بیشتر ذاکران تعزیه در سمنان از لحاظ سطح هنری بسیار ضعیف هستند و به دلیل نداشتن تخصص و توانایی در این زمنیه، کارهای بی‌کیفیت ارائه می‌دهند.
وی افزود: برخی از ذاکرین تعزیه سمنان از لحاظ شخصیتی و وجهه اجتماعی نیز ضعیف هستند و تمامی این موارد باعث ایجاد دافعه در مردم می‌شود و دیدگاه مردم را نسبت به این هنر منفی می‌کند.
مدیر موسسه موج هنر قوس ادامه داد: تعزیه، در استان و به ویژه شهرستان سمنان راکد و روبه افول است و اگربه همین منوال پیش برود، روزی نابود می‌شود.
اعرابی گفت: تعزیه در سمنان سر و سامانی ندارد، و در استان سمنان نه «خانه تعزیه» وجود دارد و نه انجمنی به این منظور تعریف شده است.
وی افزود: تعزیه‌خوانی در این شهرستان تنها محدود به روزهای خاصی شده است و به‌طور منظم و با برنامه‌ریزی دقیق اجرا نمی‌شود.
مدیر موسسه موج هنر قوس گفت: اجرای اصولی و زیبای تعزیه هزینه دارد اما مسئولان مرتبط از لحاظ مالی تعزیه‌خوانی را هیچ حمایتی نمی‌کنند.
اعرابی افزود: علاوه بر نبود کمک‌های مالی، مسئولین حتی در اجراهای تعزیه‌های خوب حضور نمی‌یابند و حمایت‌های معنوی خود را نیز دریغ می‌کنند.
وی بیان کرد: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان تنها مجوز اجرای تعزیه را صادر می‌کند که با صدور مجوز برای افراد بی‌تخصص، نه تنها کمکی به تعزیه نمی‌شود، بلکه آسیب‌رسان هم هست و میراث فرهنگی نیز برنامه‌ای برای پرداختن به این هنر ندارد.
مدیر موسسه موج هنر قوس ادامه داد: در بیشتر شهرستان‌ها و حتی روستاهای استان سمنان تکیه‌ای ویژه تعزیه‌خوانی وجود دارد اما در شهر سمنان که مرکز استان است چنین مکانی نداریم و این موضوع به پیشرفت تعزیه لطمه می‌زند.
اعرابی گفت: سمنان ظرفیت‌های خوبی در زمینه تعزیه دارد و با توجه و برنامه‌ریزی مسئولین می‌تواند هم‌پای استان‌هایی مانند اصفهان ، یزد، مرکزی، قزوین و تهران باشد.
اداره فرهنگ و ارشاد حامی است، اما متولی نیست
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان ابراز داشت: یکی از بهترین تعزینه‌خوانان کشور در شهرستان دامغان زندگی می‌کند و استان سمنان از این نظر ظرفیت‌های خوب دارد.
فرشید فلاح با اشاره به اینکه به دلیل شیوع ویروس کرونا مجوزی برای تعزیه‌خوانی در سال ۹۹ از سوی این اداره کل صادر نشد گفت: تعزیه سال گذشته به صورت پراکنده و خیلی کم اجرا شد که مجوز آن‌ها را فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر نکرده بود.
وی با بیان اینکه تعزیه مانند بقیه هیات‌های عزاداری یک کار هیاتی است گفت: در فرهنگ ما منع کردن افراد از فعالیت در عزاداری امام حسین (ع) جایی ندارد اما زین پس در صدور مجوز به گروه‌ها توصیه می‌شود از افراد توانمندتر و معتبر استفاده کنند اما این یک راهنمایی است نه الزام.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان گفت: سیاست استان در راه‌اندازی انجمن‌های هنری تغییرکرده و اکنون تاکید بر فعالیت موسسات هنری آزاد است اما اگر جمعی از هنرمندان تصمیم به راه‌اندازی انجمن بگیرند، این اداره کل از آنان حمایت می‌کند.
به دلیل شیوع ویروس کرونا، برپایی سوگواری تعزیه استانی که قراربود با هدف ارتقای سطح کیفی تعزیه‌خوانی برگزار شود لغو شد و امسال با بهبود شرایط کرونا شاید برگزار شود و امید است سطح کیفی تعزیه‌خوانی در استان را ارتقا دهد.
درصورت درخواست هنرمندان، دوره‌های آموزش تعزیه خوانی برگزار می‌شود
معاون فرهنگی و هنری حوزه هنری استان سمنان ابراز داشت: سال‌های گذشته برنامه‌های مختلفی در ترویج تعزیه از سوی حوزه هنری استان برگزار شد و "پانزده شب، پانزده شبیه" در دامغان از جمله این برنامه‌ها بود.
محسن یعقوبی گفت: به دلیل محدودیت منابع، فعالیت‌های حوزه هنری بیشتر در راستای حمایت از هنرمندان تعزیه است.
وی افزود: درصورت اتحاد و درخواست جمعی از هنرمندان تعزیه، حوزه هنری آمادگی دعوت از اساتید ملی و پرداخت هزینه برگزاری دوره‌های آموزشی را به منظور ارتقا سطح کیفی اجرای تعزیه در استان دارد اما تعداد شرکت کنندگان باید مشخص و قطعی باشد.
تعزیه، مانند زبان و فرهنگ‌های کهن محلی و یا بناهای تاریخی ، برای بقای خود نیاز به مرمت و نگهداری دارد و نگهداری از آن با حرکت بر مسیر مستقیم و جذب مخاطب، به ویژه مخاطبان جوان ممکن است. وقتی اجرای تعزیه بی‌کیفیت و غیرتخصصی باشد، فضای مناسبی به اجرای آن اختصاص نیابد و یا حمایتی برای پررنگ‌تر دیده شدن دریافت نکند، درنهایت به فراموشی سپرده می‌شود.
منبع: ایرنا
68
