اختلاف ایران و آمریکا برای احیای برجام بر سر چیست؟

معاون وزیر امور خارجه با اشاره به مذاکرات وین گفت: تحریم‌های بخشی و اشخاص همه باید برداشته شود البته فکر می‌کنم در زمینه تحریم‌های بخشی تفاهماتی وجود دارد در عین حال اجازه فرسایشی شدن مذاکرات را نخواهیم داد. چالش‌هایی در مذاکرات وجود دارد البته در مسیری قرار گرفتیم که می‌تواند به سرانجام برسد، اما درباره اینکه آیا می‌توانیم بر چالش‌ها و موانع فائق آییم، زود است لذا نمی‌توان گفت که خوشبین یا بدبین هستیم، اما ناامید نیستیم و به وظیفه خود پایبندیم. مواضع قطعی ما کاملا روشن و مشخص است، تحریم‌ها باید برداشته شود، راستی آزمایی انجام و سپس ایران به تعهدات خود بازگردد. در این خصوص ایستادگی کردیم و به نمایندگان هم توضیحات کاملی داده شد.

سید عباس عراقچی رئیس تیم مذاکره کننده ایران در وین ر پاسخ به سوالی مبنی بر نظر طرف‌های مقابل و آمریکا پیرامون لیست پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران برای رفع تحریم‌ها، گفت: این بحث در جریان است، تحریم‌هایی که آمریکا علیه ایران اعمال کرده دو نوع است؛ نخست تحریم‌های موضوعی یا به اصطلاح بخشی مانند تحریم‌های نفتی، بانکی، بیمه، کشتی رانی، پتروشیمی، ساختمان و خودرو و دیگری تحریم‌های مربوط به اشخاص حقیقی و حقوقی می‌شود.

وی اضافه کرد: لیست تحریمی مربوط به اشخاص، لیست طولانی و حدود هزار و ۵۰۰ مورد است، اما ما در هر دو جهت حرکت می‌کنیم، تحریم‌های بخشی همه باید برداشته شود و فکر می‌کنم در این زمینه تفاهماتی وجود دارد، تحریم‎های اشخاص هم به همین ترتیب باید برداشته شود. مباحث پیچیده‌ای در این زمینه مطرح است که در حال بررسی آن‌ها هستیم.

منظور از تحریم‌های بخشی تحریم‌هایی است که جنبه عمومی دارند مثل تحریم‌های هوایی، دریایی، پتروشیمی، کشتی‌رانی، ساختمان، خودرو و بانکی و بیمه‌ای هستند و تحریم‌های خاص شامل تحریم افراد و اشخاص است.

مذاکرات رو به جلو است
امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به اینکه اظهارات اخیر آقای عراقچی نشان می‌دهد که مذاکرات در وین در مسیر رو به جلو حرکت می‌کند، اظهار داشت: با توجه به اینکه برجام مخالفان بسیار قدرتمندی در کشور‌های مختلف دارد اگر این مذاکرات در مسیر درست قرار داشته باشد این مسئله مورد هجوم و کارشکنی آن‌ها قرار خواهد گرفت، بنابراین این انتظار که برجام به سرعت به حالت قبل باز گردد، به نظر می‌رسد، معقول نیست.

وی افزود: به اعتقاد بنده راه طول و درازی در پیش است و ما نباید انتظار داشته باشیم که یک شبه تمام تفاهمات ایجاد شود، بلکه هنوز اختلافات زیادی باقی‌مانده که آن‌ها نیز باید مورد حل و فصل قرار بگیرند. همین که مذاکرات از سوی آقای عراقچی و طرف‌های دیگر برجام، مثبت ارزیابی می‌شود نشانه بسیار خوبی است و موید آن است که دو طرف در مسیر رو به جلو در حرکت هستند.

ابوالفتح گفت: اگر غیر از این بود، مسئولان کشورمون امروز در وین حضور نداشتند و در این باره مذاکره نمی‌کردند، بنابراین این موضوع باید به صورت منطقی حرکت کند تا در نهایت بتواند منافع کشورمان را تامین کند، از سوی دیگر در مورد تحریم‌های عمومی به گفته آقای عراقچی در مورد آن تفاهم شده، اما در مورد تحریم‌های دیگر فعلاً اتفاقی رخ نداده است.

این تحلیلگر مسائل آمریکا با اشاره به اینکه تحریم‌های خاص و فردی که معاون وزیر امور خارجه از آن صحبت کرده به نظر می‌رسد که می‌تواند محل مناقشه بسیاری باشد، یادآور شد: این تحریم‌ها که حدود ۱۵۰۰ مورد هستند در مسائلی مانند حقوق بشر، تروریسم، موشکی و ... وجود دارند که باید بر سر آن‌ها تفاهم صورت گیرد، زیرا اگر مذاکرات در این مورد به بن بست برسد، این امکان وجود دارد که کلاً مذاکرات شکست بخورد، بنابراین باید در این مورد نیز دو طرف به یک راه‌حل بینابین برسند یا اینکه اقدام دیگری را صورت دهند، بر این اساس هنوز زود است که در مورد احیای برجام نظر قطعی داد، اما نکته‌ای که الان می‌توان به آن اشاره کرد این است که مذاکرات در مسیر درستی قرار دارد و این خود نشانه مثبتی از گفتگو‌هایی بوده که تاکنون انجام شده است.

تفاهم بر سر رفع تحریم های سخت خواهد بود
علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به اینکه همچنان مذاکرات وین رو به جلو حرکت می‌کند، اظهار داشت: اما در این باره دو طرف اختلافات قابل توجهی با یکدیگر دارند، در حالی که آقای عراقچی اعلام کرده بر سر تحریم‌های عمومی توافق صورت گرفته، اما آمریکا تحریم‌های خصوصی و یا خاص را به احتمال زیاد رفع نخواهد کرد، زیرا که آن‌ها در حوزه‌های مختلفی هستند و همه آن‌ها را نمی‌توان در یک دسته قرار داد، مذاکرات بر سر آن‌ها ممکن است طولانی شود و این موضوع خود می‌تواند روند کار را کُند کند، تحریم‌های ثانویه که آمریکا آن‌ها را علیه ایران به کار گرفته بسیار پیچیده و سخت هستند و بسیار بعید به نظر می‌رسد که بایدن حاضر شود آن‌ها را به راحتی کنار بگذارد، به عنوان مثال بر اساس همین تحریم‌ها است که آمریکا به کره جنوبی اعلام کرده نباید از ایران نفت بخرد یا اینکه طلب بلوکه شده ایران را به تهران برگرداند.

وی افزود: بنابراین باید در این زمینه جزئیات به طور دقیق مشخص شود و دو طرف توقعات و انتظارات خود را بیان کنند تا آن زمان معلوم شود که قرار است چه اتفاقی رخ دهد، این در حالیست که اگر ما تحریم‌های خاص را نیز کنار بگذاریم، در مورد همین تحریم‌های عمومی که آقای عراقچی در مورد تفاهم بر سر آن‌ها سخن گفته ما بازهم با رفع این تحریم‌ها نمی‌توانیم منابع مالی حاصل از فروش نفت خود را به داخل بازگردانیم، زیرا که عدم پیوستن به fatf باعث خواهد شد ما همچنان تحریم بانکی باقی بمانیم.

بیگدلی گفت: بنابراین مشکلات این چنینی در داخل نیز وجود دارد که ما باید آن‌ها را حل و فصل کنیم، می‌توان گفت پیوستن به fatf بیش درآمد رفع تحریم‌های بانکی و نفتی است و اگر ما می‌خواهیم از منافع رفع تحریم‌ها منتفع شویم باید به فکر حل این موضوع و خروج از لیست سیاه باشیم، این موضوع از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و مسئولان کشور باید زمینه پیوستن به fatf را فراهم کند.

بیگدلی با تأکید بر اینکه در حال حاضر این عزم بین مراکز تصمیم‌ساز کشور به وجود آمده که مذاکرات ادامه پیدا کند، یادآور شد: در چنین فضایی اگر ما می‌خواهیم برجام به نتیجه برسد باید از انباشتگی خواسته‌های خود بکاهیم، به بیان دیگر اگر ما همچنان بر سر مواضع خود یعنی رفع همه تحریم‌ها به صورت یکجا اصرار بورزیم به اعتقاد بنده آمریکا با چنین موضوعی کنار نخواهد آمد، بر این اساس باید مذاکرات گام به گام جلو رفته و دوطرف تعهدات خود را قدم به قدم اجرا کنند هر چند که واژه و مفهوم گام به گام در داخل به نوعی حساسیت در مورد آن ایجاد شده، اما به نظر می‌رسد این موضوع بهترین راه حل برای به نتیجه رسیدن برجام است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه تغییر دولت نیز نمی‌تواند موضع فعلی ایران را عوض کند، اضافه کرد: با توجه به اینکه مسئولان ارشد کشور به این نتیجه رسیده‌اند که برجام در شرایط فعلی احیا شود، بنابراین تغییر دولت نمی‌تواند زیاد در این موضوع اثرگذار باشد، زیرا احیای برجام برای این انجام نمی‌شود که افتخار آن به این دولت نسبت داده شود یا به دولت آینده، بلکه این اقدام برای مردم انجام می‌شود، زیرا که وضعیت معیشتی و اقتصادی آن‌ها امروز به هیچ عنوان مناسب نیست و هرگونه تاخیر در رفع تحریم‌ها وضعیت کشور را بسیار بحرانی خواهد کرد، بنابراین باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن این مذاکرات به نتیجه برسد تا مردم بتوانند سریع‌تر از این وضعیت فعلی فاصله گرفته و زندگی خود سروسامان دهند.

منبع: فرارو

70