ایران پیش‌نویس قرارداد راهبردی ۲۰ ساله را به روسیه ارائه می‌کند/ در سفر امروز قرار نیست قراردادی توسط رئیسی و پوتین امضا شود

ایران و روسیه در دو قرن اخیر روابط پرفراز و نشیبی را طی کرده اند. پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و دو دهه بعد، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ماهیت و روند این رابطه را به کلی دگرگون کرد. روسیه به عنوان پهناورترین کشور و یکی از قدرت‌های جهانی عضو شورای امنیت سازمان ملل دارای جایگاه ممتازی در مناسبات بین‌المللی کشورها است.

در سال‌های اخیر نیز جمهوری اسلامی ایران با تعمیق روابط خود با این همسایه‌ی شمالی، گام‌های جدی برای همکاری در عرصه‌های مختلف سیاسی و امنیتی در سطح منطقه و جامعه جهانی برداشته است.

از آنجایی که توسعه روابط با شرق یکی از شعارهای اصلی دولت سیزدهم در عرصه‌ی سیاست خارجی بوده است، امید است با سفر حجت‌الاسلام رئیسی به مسکو فصل جدیدی از روابط دو کشور رقم خورد.

رئیسی صبح امروز (چهارشنبه) پیش از عزیمت به مسکو گفت: عقیده من بر این است که ایران و روسیه منافع مشترکی دارند و وجود این منافع مشترک و تعامل با روسیه حتماً در منطقه امنیت ساز خواهد بود و جلوی یکجانبه گرایی در دنیا را خواهد گرفت.

وی همچنین با اعلام عدم رضایت از جایگاه فعلی روابط دو کشور تصریح کرد: این همکاری‌ها و این میزان از کار تجاری و اقتصادی تا کنون برای هیچکدام از دو کشور رضایت بخش نبوده است و حتماً می‌تواند به یک سطح بسیار بالاتری ارتقا پیدا کند.

کاظم جلالی سفیر کشورمان در روسیه نیز سفر رئیسی به مسکو را نقطه عطفی در روابط دو کشور توصیف کرد و گفت: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر عزت، حکمت و مصلحت است و بر این اساس باید نگاه متوازن نسبت به همسایگان خود داشته باشیم و با عنایت به اینکه ایران کشوری است که در مقابل غرب و آمریکا ایستادگی کرد، طبعاً ائتلاف‌سازی برای این ایستادگی، مسئله‌ی بسیار مهمی است.

مشروح گفتگو با «کاظم جلالی» به شرح زیر است:

با توجه به اینکه توسعه روابط با شرق از جمله شعارهای دولت سیزدهم در سیاست خارجی است، شما این سفر را تا چه میزان در تحقق این شعار مؤثر می‌دانید؟

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر عزت، حکمت و مصلحت است و بر این اساس باید نگاه متوازن نسبت به همسایگان خود داشته باشیم و با عنایت به اینکه ایران کشوری است که در مقابل غرب و آمریکا ایستادگی کرد، طبعاً ائتلاف‌سازی برای این ایستادگی، مسئله‌ی بسیار مهمی است. با عنایت به موارد گفته شده، نقش روسیه برای ما به عنوان همسایه قدرتمند و هم به عنوان کشوری که با ایران دارای رویکردهای نزدیک در مسائل بین المللی و منطقه‌ای است، این سفر می‌تواند برای ما نقطه عطفی در گسترش روابط دو کشور در حوزه‌های مختلف باشد.

در سطح عالی دو کشور توافق شد که یک قرارداد دو دهه‌ای یا بیشتر با هم داشته باشیم، پیش نویس این قرارداد توسط جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است و این پیش نویس در اختیار طرف روس قرار خواهد گرفت

 

پیش‌تر مباحثی در خصوص انعقاد قرارداد خرید نفت از ایران مطرح شده بود. آیا در این سفر شاهد امضای این قراداد خواهیم بود؟

در این سفر قرار نیست قراردادی توسط دو رئیس‌جمهور امضا شود و عمدتاً مسائل بسیار مهم استراتژیک مطرح خواهد شد و مذاکرات بسیار با اهمیت و هوشمندانه‌ای وجود خواهد داشت و طبعاً ما به دنبال منافع ملی خودمان هستیم و بر همین اساس مسائل مهم ملی، بین المللی و منطقه‌ای، دوجانبه، مسائل اقتصادی و همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف از جمله در بخش انرژی را در دستور کار خود داریم.

در حوزه‌ی نظامی قراردادی منعقد خواهد شد؟

مجدداً عرض می‌کنم که در این سفر قرار نیست قراردادی توسط دو رئیس جمهور امضا شود اما دو کشور همکاری‌های دفاعی و نظامی با هم دارند و قاعدتاً این همکاری‌ها استمرار خواهد داشت. آنچه در جزئیات موضوع در رسانه‌ها مطرح می‌شود، بیشتر رسانه‌ای و گمانه زنی است؛ اما در واقعیت همکاری‌های خوبی را در بخش‌های مختلف داریم. روسیه از توان دفاعی و تسلیحاتی و ساخت سلاح برخوردار است و جمهوری اسلامی ایران نیز پس از ۸ سال دفاع مقدس و در طول ۴۰ سال گذشته توانمندی‌های بسیار خوبی را در حوزه‌های مختلف نظامی به دست آورده است که می‌توانیم اینها را کنار هم قرار دهیم.

در خصوص وضعیت قرارداد راهبردی ۲۰ ساله ایران و روسیه نیز توضیحاتی ارائه بفرمائید.

در سطح عالی دو کشور توافق شد که یک قرارداد دو دهه‌ای یا بیشتر با هم داشته باشیم، پیش نویس این قرارداد توسط جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است و این پیش نویس در اختیار طرف روس قرار خواهد گرفت و طبعاً طرف روسی نیز نیازمند این است که زمان برای بررسی داشته باشد و شاید نیاز باشد کمیسیون مشترکی برای توافق وجود داشته باشد و این مسائل زمان بر است. بنابراین در این سفر بحث توافق نیست و بحث‌ها عمیق‌تر و بالاتر است اما در آینده نزدیک و زمانی که در متن به تفاهم برسیم، توافق انجام خواهد شد.

برنامه و جزئیات دیدارهای آقای رئیسی در مسکو چطور خواهد بود؟

ان شاءالله امروز آقای رئیسی با آقای پوتین دیدار خواهند داشت. این دیدار سقف زمانی ندارد؛ لذا می‌تواند تا زمانی که سخنان و مذاکرات ادامه داشته باشد، توسط دو رئیس‌جمهور استمرار پیدا کند. پس از آن نیز جلسات دیگری از جمله دیدار رئیس جمهوری با ایرانیان، فعالان اقتصادی روسیه، حضور او در دومای روسیه و سخنرانی برای نمایندگان دوما، برنامه‌های دانشگاهی و برنامه‌های فرهنگی از جمله دیدار با مفتی‌های روسیه است که در این دو روز سفر رئیس جمهور، انجام خواهد شد.

فکر می‌کنید این سفر تأثیری بر مذاکرات وین خواهد داشت؟

جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در بحث‌های مربوط به مذاکرات هسته‌ای، نقطه نظرات مشترکی دارند. هر دو خروج آمریکا از توافقنامه را تقبیح کردند و دو کشور به این موضوع قائل هستند که کسی که در مسیر توافق کارشکنی کرد، آمریکا بود و اکنون که مذاکرات وین در حال برگزاری است، هماهنگی‌های بسیار خوبی بین مذاکره کننده ارشد ما و نماینده روسیه وجود دارد و روس‌ها از مواضع جمهوری اسلامی ایران حمایت می‌کنند و قاعدتاً در جریان مذاکرات بین دو رئیس جمهور، این مسائل طرح می‌شود.

چه مسائل دیگری بین دو رئیس جمهور مطرح می‌شود؟

مسائل زیادی داریم. از جمله مسائل بین الملل، سیاسی و منطقه‌ای، با توجه به همکاری بسیار خوب ضد تروریستی بین ایران و روسیه در سوریه، و همچنین مسائل فعلی که در منطقه وجود دارد، این مطالب بین دو رئیس جمهور مطرح خواهد شد. مباحث دو جانبه دو کشور در حوزه‌های مربوط به گسترش روابط اقتصادی نیز از دیگر مسائل مهم است.

با عنایت به اینکه روسیه کشوری بزرگ است که از لحاظ وسعت، جمعیت و میزان واردات محصولات مختلف، دارای ۲۳۰ میلیارد دلار واردات سالانه است، می‌تواند بازار خوبی برای جمهوری اسلامی ایران باشد. مباحث مرتبط با سازمان شانگهای و اوراسیا نیز، از دیگر موضوعات احتمالی بین دو رئیس جمهور است.

در خصوص تبادل دانشجویان و بحث ویزا نیز قرار است توافقاتی صورت بگیرد؟

در بحث مربوط به ویزا، یک موافقتنامه لغو ویزای گردشگری گروهی را در بین دو کشور داریم، اما با توجه به شرایط کرونا عملی نشده است. در مورد ویزا بحث‌هایی مطرح است که قاعدتاً باید ببینیم مذاکرات آقای رئیس جمهور با این موضوعات بسیار گسترده‌ای که وجود دارد به کجا خواهید رسید، به هر حال امیدواریم به مرحله‌ای برسیم که بتوانیم تسهیلاتی برای ویزا در دو کشور فراهم کنیم. در بحث دانشجویان نیز فکر می‌کنیم تبادل دانشجویان، اساتید، گسترش زبان فارسی در روسیه و آموزش زبان روسی در ایران، می‌تواند از موضوعات بسیار مهم باشد.