پس لرزه ادامه دار استعفای ناگهانی ظریف/ زخم کاری بر دولت بود/ هنر قالیباف در جلسات رأی اعتماد چیست؟

مجلس یک هفته فشرده برای رای اعتماد به کابینه پزشکیان پیش رو دارد، هفته‌ای که نحوه تعامل دو قوه هم در آن ریل‌گذاری می‌شود. تا اینجای کار به نظر می‌رسد نمایندگان مجلس در مواجهه با دولت جدید سه تیپ هستند. دسته اول جریان رادیکال‌تر که نسبت به برخی از وزرا مخالفت حداکثری دارند، جریانی موسوم به مستقلین و اصلاح‌طلبان که احتمالا با همه کابینه موافقت دارند و بخشی که به قالیباف نزدیک‌تر است و از نوع موافقت‌ها و مخالفت‌ها در روز اول مشخص است با بخش عمده و نه همه کابینه موافقند.

این آرایش فرصت مناسبی را برای رئیس مجلس فراهم می‌کند تا بتواند ایده‌ای را پیش ببرد که مجلس یازدهم نه وابسته دولت تعریف شود و نه در تقابل با آن، هم عاملیت و موضوعیت داشته باشد هم چوب لای چرخ دولت نباشد.

قالیباف اگر طراحی مناسبی برای جلسات رای اعتماد دارد برای آن باید 4 ویژگی را مدنظر قرار دهد.

1- در بحبوحه برخی خبرسازی‌های سخیف درباره گروکشی‌های سیاسی، هنر قالیباف باید این باشد که نقطه نزاع اصلی را بر سر ایده‌های حکمرانی نگه دارد. سابقه و تاریخچه و خاستگاه سیاسی هر وزیر در جای خود اهمیت دارد اما آنچه در شرایط فعلی مهم‌تر است وجود یک ایده مرکزی در برنامه‌ها و داشتن توان و تخصص لازم برای اجرای آنهاست. این سیاستگذاری چند دلیل و پیامد دارد. اولا وضع معیشت مردم، وضعیت تبعیض‌آمیز رفاهی و بهداشتی، اوضاع بین‌المللی، شکاف‌های اجتماعی و... مجال را بر هر دیالوگ دیگری می‌بندد. ثانیا اگر مجلس بتواند از این زاویه با کابینه پیشنهادی گفت‌وگو کند، هر تصمیمی که در رد یا تایید گزینه‌های پیشنهادی برای وزارت بگیرد مقبولیت بیشتری در افکار عمومی خواهد داشت. ثالثا ایستادن در این نقطه جایی است که می‌تواند مزیت جریان عقلای مجلس باشد و آنها می‌توانند خود را از این زاویه در فضای سیاسی بازتولید کنند.

2- مدیریت مجلس باید بتواند سهم‌خواهی مضر که ممکن است گروکشی از جنس مطالبات قومیتی، مذهبی، جنسیتی و... داشته باشد را مدیریت کند. این جنس سهم‌خواهی اتفاقا می‌تواند از سوی حامیان تشکیلاتی پزشکیان در مجلس هم طرح شود. چنین سهم‌خواهی‌هایی بعد از آن استعفای نابهنگام که حکم زخم کاری برای دولت داشت، کابینه جدید را در وضعیت مخاطره‌آمیزی قرار می‌دهد. قالیباف اگر بتواند این فضا را کنترل کند علاوه‌بر کمک واقعی به دولت، همچنان می‌تواند موضوع ایده‌ها را روی بورس نگه دارد.

3- سر جمع رای اعتماد به کابینه نباید به‌گونه‌ای باشد که دولت پزشکیان سلب هویت شده و به شکلی باژگونه در افکار عمومی معرفی شود. دولت پزشکیان خاستگاه و جایگاه سیاسی مشخصی دارد. خاستگاهی که بدنه اجتماعی اصلی دولت را شکل می‌دهد و درنهایت هم دولت باید پاسخگوی آن بدنه باشد و هم آن بدنه و جریان سیاسی پاسخگوی عملکرد دولت.

4- قالیباف و تیم مدیریت مجلس در دوران پیچیدگی پرسش‌های حکمرانی و سخت بودن راه‌حل‌ها، باید جلوی ساده‌سازها را بگیرند. این ساده‌سازها، هم بخشی از مجلس فعلی هستند، هم ممکن است در کابینه پیشنهادی باشند. آنها معمولا راه‌حل‌های سطحی برای همه پرسش‌ها دارند. این جریان با دو یا سه کلیدواژه کل فضای سیاسی را فهم می‌کند و متناسب با آن نسخه‌های دم‌دستی می‌دهد. فضای مجلس در نطق‌ها و موافقت‌ها و مخالفت‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که کار برای ساده‌سازها سخت شود.