تکلیف لاریجانی با شورای نگهبان روشن می‌شود؟

برخی گمانه‌زنی کردند یکی از اصلی‌ترین اشخاص مدنظر رهبری با نشانه‌هایی که داده شده، علی لاریجانی بوده است؛ که در ادامه رهبری مطالبه کرده بود که این مسئله جبران شود.

لاریجانی بعد از رد صلاحیت و پاسخ‌گو نبودن شورای نگهبان درمورد دلایل آن، اقدام به صدور چهار بیانیه کرده است. او در برخی از این بیانیه‌ها از شورای نگهبان خواسته است که دلایل عدم احراز صلاحیتش را به صورت رسمی و عمومی و بدون پرده‌پوشی اعلام کند.

این سوال مطرح است که مشی لاریجانی و ادامه‌ی راه این بیانیه‌ها به کجا ختم می‌شود. برای بررسی این موضوع، انصاف نیوز با فواد صادقی، محمد مهاجری و فرید مدرسی گفت‌وگو کرده است.

صادقی معتقد است «لاریجانی جایگاه مشخصی در نظام دارد و دنبال این موضوع است که وضعیت خودش را روشن کند به‌خصوص قبل از انتخابات و قبل از اینکه تعدادی از اعضای شورای نگهبان تغییر کنند؛ با همین شورای نگهبان فعلی می‌خواهد وضعیت خودش را مشخص کند». وی می‌گوید «الان ساختار معیوبی در مسئله‌ی احراز صلاحیت‌ها وجود دارد. متاسفانه سیاست‌هایی که رهبری به شورای نگهبان ابلاغ کردند، اجرا نشده است؛ با وجود اینکه چند سال از ابلاغ آن می‌گذرد. شورای نگهبان به یک تجدید ساختار نیاز دارد و باید خود را براساس سیاست‌های رهبری به یک نهاد پاسخ‌گو تبدیل بکند».

از طرف دیگر محمد مهاجری معتقد است که لاریجانی توانست اثبات کند که هیچ استدلالی برای رد صلاحیت ایشان وجود نداشته است. وی همچنین می‌گوید وظیفه‌ی برخورد با ظلم با قوه‌ی قضاییه است. او اعتقاد دارد هرچند که رئیس قوه‌ی قضاییه درگیر کار تبلیغات انتخاباتی بوده است اما سایر مقام‌های مسئول در قوه‌ی قضاییه باید مطالبه‌ی رهبری را پی‌گیری می‌کردند. مهاجری می‌گوید «آدم احساس می‌کند که بین پاسخ‌گو نبودن شورای نگهبان و پی‌گیری نکردن قوه‌ی قضاییه یک رابطه‌ی غیر قابل فهمی وجود دارد». وی نیز مانند فواد صادقی اعتقاد دارد لاریجانی به‌دنبال تغییر ساختار در شورای نگهبان است.

اما فرید مدرسی معتقد است لاریجانی تقاضایی کاملا مدنی و رفتاری کاملا مدنی دارد. مدرسی اعتقاد دارد لاریجانی به‌دنبال تغییر ساختار نیست بلکه فقط به‌دنبال رسیدن به حقوق شهروندی خود است. او می‌گوید «ایشان فقط می‌خواهد شورای نگهبان قانون را اجرا کند». مدرسی درمورد عدم پاسخ‌گویی شورای نگهبان به مطالبه‌ی رهبری می‌گوید «متاسفانه شورای نگهبان نه‌تنها جبران نکرده است بلکه اطلاعیه‌ای داده که حتی متناسب با جایگاه و شان رهبری نبوده است».

درمورد تغییرات احتمالی لاریجانی در آینده، صادقی، مهاجری و مدرسی هر سه اعتقاد دارند که او در جناح میانه‌روی جامعه باقی می‌ماند و تغییر خاصی نخواهد کرد.

متن کامل گفت‌وگو با فواد صادقی، محمد مهاجری و فرید مدرسی را در ادامه بخوانید:

فواد صادقی: لاریجانی می‌خواهد وضعیت خودش را با شورای نگهبان روشن کند

نظر شما راجع به خط مشی آقای لاریجانی و ادامه‌ی راه این بیانیه‌ها چیست؟

فواد صادقی: آقای لاریجانی جایگاه مشخصی در نظام دارد و صحبت‌های رهبری در ۱۴ خرداد و اظهار تاسف از ظلم و جفایی که به ایشان کردند، این جایگاه را مشخص کرد. به نظر من نمی‌شود این بیانیه‌ها را در چهارچوب یک جریان سیاسی ارزیابی کرد. بلکه ابن مسائل جنبه‌ی شخصی دارد. بالاخره ایشان بدون توضیح قابل قبولی از سوی شورای نگهبان رد شده است و اظهارات آقای صادق لاریجانی و آقای شب‌زنده‌دار نشان می‌داد که علت عدم احراز صلاحیت‌شان مسئله‌ی دخترشان بوده که مشخص شد آن گزارش کذب بوده است و وزارت اطلاعات آن گزارشی که عامل آن بوده است را تکذیب کرد.

شاید یک اصلاح ساختاری در شورای نگهبان صورت بگیرد

قصد آقای لاریجانی از اینکه روی پی‌گیری این موضوع پافشاری می‌کنند چیست؟

آقای لاریجانی دنبال این موضوع است که بالاخره وضعیت خودش مشخص شود چون اگر این موضوع باز بماند ممکن است دوباره این مباحث را مطرح کنند. ایشان دارد از این فرصت استفاده می‌کند که وضعیت خودش را با شورای نگهبان روشن کند. البته من فکر می‌کنم بعد از انتخابات هم با تغییراتی که در شورای نگهبان اتفاق می‌افتد، شاید یک اصلاح ساختاری هم در این نهاد صورت بگیرد. وضعیتی که در انتخابات امسال به‌وجود آمد باعث وارد شدن خسارات بزرگی هم به مشروعیت انتخابات، هم به مشارکت مردم شد و همچنین باعث آسیب رسیدن به وجهه‌ی نظام شد. شاید اصلاح ساختاری در شورای نگهبان باعث شود از تکرار این موضوع در آینده جلوگیری شود. آقای لاریجانی می‌خواهد وضعیت خودش را روشن کند به‌خصوص قبل از انتخابات و قبل از اینکه تعدادی از اعضای شورای نگهبان تغییر کنند؛ با همین شورای نگهبان فعلی می‌خواهد وضعیت خودش را مشخص کند.

چون به صورت مخفی رای‌گیری می‌کنند، شورای نگهبانی جوابی ندارد

به نظر شما این بیانیه‌ها به کجا ختم می‌شود؟ اگر شورای نگهبان پاسخی ندهد صدور این بیانیه‌ها توسط آقای لاریجانی ادامه پیدا می‌کند؟

نه، شورای نگهبان جوابی ندارد که بدهد. آقای کدخدایی و دیگر اعضا گفتند که صلاحیت را باید اعضا شخصا احراز بکنند و احراز صلاحیت به صورت مخفی انجام می‌شود. یعنی از ۱۲ نفر به صورت مخفی رای‌گیری می‌کنند که یک فردی صلاحیت دارد یا ندارد. مشخص نیست چه کسی رای مثبت یا منفی می‌دهد. مشخص نیست که مثلا فرض کنید آن ۷ نفری که رای منفی دادند و احراز نکردند چه افرادی هستند که از آن ۷ نفر پرسیده شود که هر کدام از شما به چه دلیلی احراز نکردید.

ساختار معیوبی در مسئله‌ی احراز صلاحیت‌ها وجود دارد

یعنی الان ساختار معیوبی در مسئله‌ی احراز صلاحیت‌ها وجود دارد. متاسفانه سیاست‌هایی که رهبری به شورای نگهبان ابلاغ کردند، اجرا نشده است؛ با وجود اینکه چند سال از ابلاغ آن می‌گذرد. همان‌طور که گفتم شورای نگهبان به یک تجدید ساختار نیاز دارد و باید خود را براساس سیاست‌های رهبری به یک نهاد پاسخ‌گو تبدیل بکند.

لاریجانی در طیف میانه‌روی جامعه تثبیت‌شده است

آقای لاریجانی در آینده ممکن است چه تغییرات احتمالی داشته باشد؟

من فکر نمی‌کنم آقای لاریجانی تغییری بکنند. ایشان از حدود سال ۸۵ که مذاکرات با سولانا را به نتیجه می‌رساندند و در آستانه‌ی حل پرونده‌ی هسته‌ای بودند در جناح میانه‌رو بودند. رهبری هم با همکاری با آقای لاریجانی این توافق را تایید کرده بودند. ولی آقای احمدی‌نژاد ایشان را برکنار کرد و پرونده‌ی ایران به تحریم‌ها خورد. ایشان از سال ۸۵، ۱۵ سال است در طیف میانه‌روی جامعه تثبیت‌شده است. آقای لاریجانی در هر سه دوره‌ای هم که ریاست مجلس را بر عهده داشتند تقریبا در جناح میانه‌رو عملکرد شفافی داشتند و نتیجه‌های خوبی هم گرفتند. یک بخشی از آن برجام بود و بخش دیگر این دستاوردها جلوگیری از افتادن مجلس پشت آقای احمدی‌نژاد در حوادث ۸۸ بود.

همچنین ایشان در تایید صلاحیت آقای روحانی نقش داشتند. در سال ۹۶ آقای روحانی مثل ایشان رد صلاحیت شده بود و آقای لاریجانی مسئله را حل کرد. آقای لاریجانی این دستاوردها را داشته است و من فکر می‌کنم که ایشان در همین مسیری که شروع کرده است بماند و این موضوع رد صلاحیتی هم که اتفاق افتاد به تقویت ایشان در جناح میانه‌رو کمک خواهد کرد.‍

محمد مهاجری: لاریجانی ثابت کرد دلیلی برای رد صلاحیتش وجود ندارد

خط مشی آقای لاریجانی چگونه است و ادامه‌ی راه این بیانیه‌ها را چگونه می‌بینید؟

محمد مهاجری: من نمی‌دانم که قرار است ایشان صدور این بیانیه‌ها را ادامه دهند یا نه. منتها من فکر می‌کنم آقای لاریجانی دنبال این نکته بود که اثبات کند که هیچ استدلالی برای رد صلاحیت ایشان وجود نداشته است و به نظرم ایشان توانست این را به افکار عمومی اثبات کند.

وظیفه‌ی برخورد با ظلم با قوه‌ی قضاییه است

ادامه‌ی راه این بیانیه‌ها به کجا ختم می‌شود؟

من این را نمی‌دانم. ولی رهبری در روز ۱۴ خرداد اعلام کردند که درمورد بعضی از افراد ظلم شده است (ایشان از تعبیر «ظلم» استفاده کردند) و بعد گفتند من مطالبه می‌کنم که با این ظلم برخورد شود. در جامعه وظیفه‌ی کیست که با ظلم برخورد بکند؟ قطعا مسئول سازمان حفاظت محیط زیست که نباید این کار را بکند! رئیس سازمان غله هم نباید این کار را بکند! برخورد با ظلم در جامعه‌ی ما که سه قوه در آن فعالیت دارند با کیست؟ با قوه‌ی قضاییه است. رئیس قوه‌ی قضاییه فعلا مشغول کار تبلیغات انتخاباتی است.

من واقعا هم حق می‌دهم؛ آدمی که مشغول کار انتخاباتی است که نمی‌رسد برود به ظلم رسیدگی بکند. اما آیا واقعا در قوه‌ی قضاییه مقام مسئول دیگری وجود ندارد که خودش را مخاطب سخن مقام معظم رهبری بداند؟ حتما باید چنین کسی وجود داشته باشد و رسیدگی به این ظلم باید توسط قوه‌ی قضاییه انجام می‌شد حتی اگر آقای لاریجانی پیامی هم صادر نمی‌کرد. آدم احساس می‌کند که بین پاسخ‌گو نبودن شورای نگهبان و پی‌گیری نکردن قوه‌ی قضاییه یک رابطه‌ی غیر قابل فهمی وجود دارد.

چرا به مطالبه‌ی رهبری رسیدگی نکردند؟

آیا ممکن است که چون رئیس قوه‌ی قضاییه به‌خودی‌خود در انتخابات درگیر بوده است به صورت عمدی این مسئله بررسی نشده باشد؟

نه، من می‌گویم که ایشان اصلا حق هم دارد که بررسی نکند چون وقت پیدا نمی‌کند. اما آیا قوه‌ی قضاییه معاون اول ندارد؟ آیا قوه‌ی قضاییه دادستان کل ندارد؟ بالاخره اینها باید این ظلم را پی‌گیری می‌کردند؛ چرا نکردند؟ اصلا کاری به بیانیه‌ی آقای لاریجانی ندارم. چرا به کاری که رهبر انقلاب به‌عنوان مطالبه مطرح می‌کند رسیدگی نکردند؟ الان وقتی یک کارخانه در تورقوزآباد سُفلی بر اثر یک مشکلی تعطیل می‌شود، قوه‌ی قضاییه خود را موظف می‌داند که برود آن کارخانه را افتتاح بکند. خب چطور به چیزی که رهبر انقلاب می‌گوید ظلم است توجه نمی‌کنند؟ به نظر شما این کمی مسئله‌دار نیست؟

شورای نگهبان نسبت به حقوق عمومی بی‌توجهی می‌کند

چرا آقای لاریجانی روی پی‌گیری این موضوع پافشاری می‌کند؟

من فکر می‌کنم که آقای لاریجانی به‌دنبال این نیست که خودش تایید صلاحیت بشود و یا در انتخابات کاندیدا بشود. آقای لاریجانی وجود یک فرآیندی را دست کم در سه دوره‌ی ریاست مجلس متوجه شده است و آن این است که شورای نگهبان دارد نسبت به حقوق عمومی بی‌توجهی می‌کند. به هر حال این روند باید در جایی اصلاح شود. آقای لاریجانی در دوره‌های گذشته همیشه این کار را با لابی با شورای نگهبان حل می‌کرده است. این بار به نظر می‌آید که آقای لاریجانی دنبال اصلاح ساختار است به‌جای اینکه دنبال حل موردی باشد.

این بار آقای لاریجانی دنبال اصلاح ساختار است

منظور از اصلاح ساختار چیست؟

منظور این است که اولا شورای نگهبان موظف باشد وقتی کسی را رد صلاحیت می‌کند، به صورت مکتوب اعلام کند که دلایلش چیست. دوم اینکه شورای نگهبان نگوید من نمی‌توانم صلاحیت کسی را تایید بکنم و عدم احراز صلاحیت کند. آقا شما حقوق می‌گیرید و آنجا نشستید که احراز صلاحیت بکنید. مگر کاندیداهای ریاست جمهوری چند نفرند؟ کاندیدای مجلس که نیست که شما بگویید اینها ۸ هزار نفرند! ۴۰ نفر آدم بودند. شما وقتی که نمی‌توانید ۴۰ نفر آدم را در طول همه‌ی این سال‌هایی که شورای نگهبان عمر دارد احراز صلاحیت بکنید، برای چی آنجا حقوق می‌گیرید؟

یک عده از این ۴۰ نفر که البته خودبه‌خود ردند، یک عده از آنها هم که تاییدند برای‌شان می‌زنید «عدم احراز»! آقا یعنی چی عدم احراز؟ شما حقوق می‌گیرید که احراز بکنید. اگر می‌خواستید حقوق بگیرید که عدم احراز بکنید که خب من هم بلد بودم! من را می‌نشاندید آنجا و می‌گفتم هیچ‌کس را نتوانستم احراز کنم؛ برای همه عدم احراز می‌زدم، حقوق هم نمی‌خواستم! شما از ملت و از بیت‌المال حقوق می‌گیرید که احراز صلاحیت بکنید.

مجتهد باید در مقابل فتوایی که صادر می‌کند استدلال داشته باشد

شورای نگهبان می‌گوید مشخص نیست چه کسانی رای منفی داده‌اند که از آنها سوال بکنیم، آیا ممکن است تغییر روند محرمانه بودن رای‌گیری در شورای نگهبان هم جزو تغییرات ساختاری مورد نظر آقای لاریجانی باشد؟

ما درمورد نمایندگان می‌گوییم آب نمایندگان مجلس باید شفاف باشد. حالا آیا اعضای شورای نگهبان می‌ترسند از اینکه اگر به کسی گفتند تو صالحی در مقابل احراز صلاحیت او پاسخ‌گو باشند؟ یا اگر به کسی می‌گویند تو ناصالحی و صلاحیت تو را احراز نمی‌کنیم، جرئت اعلام رای خود را داشته باشند؟ من معتقدم که حتما باید بتوانند در مقابل حرفی که می‌زنند پاسخ‌گو باشند. اینها مجتهدند؛ شما وقتی مجتهد باشی باید در مقابل فتوایی که صادر می‌کنی استدلال داشته باشی. مبصر کلاس نیست که مثلا فرض کنید اسم بچه‌ها را یواشکی بنویسد و به ناظم مدرسه بدهد! شما مجتهدید؛‌ اعلام می‌کنید که این فرد صلاحیت ندارد، باید به اجتهاد رسیده باشید و به رای رسیده باشید تا بتوانید دلایل آن رای خودتان را هم اعلام کنید.

من اگر جای آقایان بودم قطعا استعفا می‌دادم!

آیا ممکن است آقای لاریجانی دنبال این باشد که تعدادی از اعضای شورای نگهبان تغییر کنند و کسان دیگری جایگزین آنها شوند؟

من نمی‌دانم آقای لاریجانی دنبال چنین چیزی است یا نه. ولی با این ناکارآمدی که شورای نگهبان از خودش نشان داد من اگر جای آقایان بودم قطعا استعفا می‌دادم تا دست مقامات بالاتر نظام برای تعیین افراد جدید -افرادی که بتوانند نسبت به تصمیمی که می‌گیرند پاسخ‌گو باشند- بازتر شود.

لاریجانی اعتدال‌گرا باقی خواهد ماند

آقای لاریجانی چه تغییرات احتمالی ممکن است در آینده داشته باشد؟

آقای لاریجانی که همیشه اعتدال‌گرا بوده است، قطعا اعتدال‌گرا هم خواهد ماند. من بعید می‌دانم در خط مشی ایشان تغییراتی ایجاد شود. آقای لاریجانی به هر حال یک آدم عاقل است و من فکر می‌کنم جامعه‌ی ما هر وقت که به تندی، تندخویی و تندروی دچار می‌شود بعد از یک مدتی وقتی که طعم تلخ تندروی‌ها را می‌چشد، فکر می‌کند که دوباره باید به دوران اعتدال برگردد.

فرید مدرسی: لاریجانی تقاضایی کاملا مدنی دارد

خط مشی آقای لاریجانی چیست و ادامه‌ی راه این بیانیه‌ها قرار است به کجا برسد؟

فرید مدرسی: قرار نیست به جایی برسد. بعد از اینکه آقای لاریجانی رد صلاحیت شدند، اعلام شد که به دلایل خانوادگی بوده است. سپس رهبری آن صحبت را فرمودند. ولی شورای نگهبان هیچ اقدامی مبنی بر جبران آن انجام نداد. بعد شورای نگهبان در سایت‌های مربوط به خود زد که مربوط به خانواده‌ی ایشان نمی‌شود بلکه مسائل دیگری هست. حالا ایشان می‌خواهند به‌عنوان یک شهروند رفع اتهام کنند و می‌خواهند شورای نگهبانی که ادعا می‌کند ایشان مسائلی داشته و به‌خاطر آن رد صلاحیت شده است، آنها را آشکارا بیان کند تا به هر حال حقوق شهروندی ایشان رعایت شود. یک تقاضای کاملا مدنی و رفتاری کاملا مدنی است.

شاید لاریجانی اقدامات خود را ادامه دهد

به نظر شما این بیانیه‌ها به کجا ختم می‌شود؟ اگر شورای نگهبان هیچ اقدامی نکند، آیا آقای لاریجانی اقدامات خود را ادامه می‌دهد؟

ایشان یک مطالبه‌ی شهروندی و مدنی داشته است و تقاضا می‌کند که به مطالبه‌ی مدنی خود برسد. این مطالبه اعلام دلایل رد صلاحیت از سوی شورای نگهبان است. اگر ایشان به مطالبه‌ی خود نرسد شاید کنش‌هایی را در همین راستا -نه بیشتر- انجام دهد.

لاریجانی فقط به دنبال رسیدن به حقوق شهروندی خود است

آیا ایشان به‌دنبال تغییر ساختار در شورای نگهبان است؟

نه، به هیچ‌وجه. ایشان اصلا به‌دنبال هیچ چیز نیستند به جز رسیدن به حقوق شهروندی خود. ایشان فقط می‌خواهد شورای نگهبان قانون را اجرا کند. در سند بالادستی که وجود دارد و نام آن «سیاست‌های کلی قانون انتخابات» است، از شورای نگهبان خواسته شده است که دلایل را به‌صورت مکتوب اعلام کند. شورای نگهبان تاکنون این کار را نکرده و دلایل عدم احراز صلاحیت را به آقای لاریجانی اعلام نکرده است. ایشان به‌دنبال اعلام این دلایل توسط شورای نگهبان است.

اطلاعیه‌ی شورای نگهبان متناسب با جایگاه و شان رهبری نبوده است

پس شما هم با نظر رهبری موافق هستید که در این رابطه در حق ایشان ظلم شده است؟

من در جایگاهی نیستم که موافق یا مخالف باشم. به هر حال رهبری فرمودند که شورای نگهبان باید جبران کند که متاسفانه شورای نگهبان نه‌تنها جبران نکرده بلکه اطلاعیه‌ای داده که حتی متناسب با جایگاه و شان رهبری نبوده است. به نظر من اطلاعیه در آن راستا ترسیم نشده است و این اطلاعیه متاسفانه شان ولی فقیه و جایگاه ولایت فقیه را لحاظ نکرده است.

خط مشی آقای لاریجانی تغییر نمی‌کند

درمورد تغییرات احتمالی آقای لاریجانی در آینده چه نظری دارید؟

خط مشی آقای لاریجانی تغییر نمی‌کند، همین خط مشی را ادامه می‌دهد.

این خط مشی چگونه است؟

همین خط مشی است که می‌بینید؛ ایشان تلاش می‌کند بیاید کاندیدای ریاست جمهوری شود، شورای نگهبان رد صلاحیت می‌کند. سپس ایشان سریع بیانیه می‌نویسد و کنش خاصی را انجام نمی‌دهد. الان هم که دارد اعتراض می‌کند دلیلش این است که در فضای عمومی به ایشان اتهاماتی زده می‌شود و ایشان دنبال این است که به این اتهامات پاسخ داده شود و دلایل عدم احراز صلاحیت ایشان مشخص شود.

اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی دچار به‌هم‌ریختگی‌های خاصی هستند

ایشان در حال حاضر در جبهه‌ی میانه‌روی جامعه است، آیا امکان دارد که در آینده به سمت دیگری مثلا اصلاح‌طلبی یا اصول‌گرایی تغییر جهت دهد؟

نه به نظر من آقای لاریجانی جایگاه مناسبی دارد و دلیلی برای تغییر جایگاه ایشان وجود ندارد.

یعنی روحیات ایشان را به‌گونه‌ای نمی‌بینید که تغییری در ایشان صورت بگیرد؟

حتی آرایش سیاسی هم چنین چیزی را نشان نمی‌دهد. اصلاح‌طلبی خودش دچار به‌هم‌ریختگی‌های خاصی است و در اصول‌گرایی هم به‌هم‌ریختگی‌های خاصی وجود دارد. وقتی وضعیت ناثباتی در اردوگاه اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی وجود دارد، دلیلی بر تغییر مشی یک فرد وجود ندارد، غیر از اینکه مشی فردی باشد، آرایش سیاسی هم چنین تغییراتی را ایجاب نمی‌کند.

منبع: انصاف نیوز

70