ایران و آمریکا مذاکرات محرمانه مستقیم را آغاز کنند

عبدالرضا فرجی راد، دیپلمات پیشین و کارشناس سیاست خارجی در روزنامه اعتماد نوشت: خبری که در مورد پیشنهاد توافق موقت هسته‌ای از سوی یک رسانه امریکایی منتشر شده، نشان می‌دهد که زمینه‌های چنین پیشنهادی از ماه‌های قبل آغاز شده است. در همین خبر آمده که ایران این پیشنهاد را رد کرده است. روز گذشته هم امریکایی‌ها گفتند که بخش‌هایی از خبری که اکسیوس منتشر کرده است دروغ است، هر چند که کل خبر را منکر نشدند. قطعا این خبر بدون مبنا نیست و امریکایی‌ها هم کلا آن را رد نکرده‌اند.

احیای برجام تمایل آمریکا و اروپا نیست

واقعیت این است که با توجه به تحولات استراتژیکی که رخ داده است، چه امریکا و چه حتی اروپا به اندازه گذشته برای نهایی کردن برجام تمایل ندارند. تحول اصلی که در این زمینه موثر بوده است، مساله همکاری‌های نظامی و دفاعی ایران و روسیه است. این موضوع برای کشورهای اروپایی و امریکا خیلی مهم بود. تا حالا ایران و روسیه با هم دوست و همسایه بودند و مشکلی برای غرب ایجاد نمی‌کرد، اما در حال حاضر غربی‌ها احساس می‌کنند که تبادلات نظامی و دفاعی ایران و روسیه به مرحله‌ای رسیده  که هم امنیت اروپا را تهدید می‌کند و هم در مقابل ناتو قرار می‌گیرد. به همین دلیل غربی‌ها قصد ندارند در این مقطع با احیای برجام امتیازی در اختیار ایران قرار دهند. در واقع شرط کنونی غربی‌ها برای احیای برجام، بازگشت شرایط روابط ایران و روسیه به حالت عادی است.

حرکت آمریکا به سمت مسیر جایگزین

امریکا در حال حاضر به سمت Plan B یا برنامه جایگزین خود رفته است. قبل از آغاز اجرای Plan B امریکایی‌ها فشارهایی را علیه ایران آغاز کردند، به امارات متحده عربی، چین و به ویژه عراق فشارهایی را وارد کردند تا جلوی ورود ارز از عراق و امارات به ایران را بگیرند و چینی‌ها سرمایه‌گذاری کلانی در ایران انجام ندهند. امریکا وارد گفت‌وگوها با این کشورها شده است تا به ایران فشار وارد کنند تا نهایتا ایران Plan B را بپذیرد.

Plan B امریکا این است که ایران غنی‌سازی را از ۶۰ درصد کمتر کند و در مقابل امریکایی‌ها تعدادی از تحریم‌ها را معلق کنند. کاهش تحریم‌ها می‌تواند شامل افزایش فروش نفت ایران باشد یا منجر به آزادی پول‌های مسدودشده ایران نزد کره جنوبی شود. در خبرها آمده است که ایران این پیشنهاد را نپذیرفته است. ایران همچنان به احیای برجام اصرار دارد و البته باید توجه داشت وقتی از احیای برجام سخن می‌گوییم، ایران باید برای بهره‌مندی از منافع آن شرایط FATF را هم بپذیرد.

من معتقدم که اگر ایران و امریکا مستقیما با یکدیگر مذاکراتی را آغاز کنند، شاید بتوانند به نوعی با هم به توافق برسند. البته این مذاکرات نباید علنی و تبلیغاتی باشد. امریکایی‌ها نگرانی‌هایی در مورد همکاری‌های نظامی ایران و روسیه دارند. برداشت آنها این است که روسیه سلاح‌هایی را در اختیار ایران قرار می‌دهد که توازن منطقه‌ای را به هم می‌زند.

در مذاکرات رودررو می‌توان تاحدی نگرانی‌های طرف امریکایی را برطرف کرد، به ویژه در شرایطی که ایران هم در منطقه با عربستان سعودی روابط خود را بهبود داده‌اند، امکان توافق با امریکا بهبود پیدا کرده است. به اعتقاد من مذاکرات رودررو و بده‌بستان در اتاق‌های در بسته خیلی موثرتر از این است که کشورهایی مانند عمان، امارات متحده عربی و قطر هر از چندگاهی پیامی ببرند و بیاورند. با واسطه نمی‌توان به نتیجه درستی رسید و معتقدم که مذاکرات مستقیم با امریکا نتیجه مطلوب‌تری در پی خواهد داشت.