هشدار چین درباره فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران

 خبرگزاری رویترز هفته گذشته مدعی شده بود انگلیس، فرانسه و آلمان قصد دارند تحریم‌های موشک‌های بالیستیک علیه ایران را که طبق مفاد توافق هسته‌ای برجام بایستی در ماه اکتبر منقضی شود، حفظ کنند.

مطابق مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که حدود ۸ سال پیش برای تأیید برجام صادر شد محدودیت‌های اعمال‌شده این سازمان در خصوص فعالیت‌های مربوط به موشک‌هالی بالیستیک ایران اکتبر ۲۰۲۳ منقضی خواهند شد.

نماینده چین در نشست روز پنجشنبه با یادآوری تلاش دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا برای فعالسازی ساز و کار موسوم به «اسنپ‌بک» از طرف‌های برجام خواست آن «نمایش مضحک» تکرار نشود.

منظور از مکانیسم اسنپ‌بک (ماشه) همان «ساز و کار حل اختلافات» در بندهای ۳۶ و ۳۷ در توافق هسته‌ای برجام است که در آنها مسائل مربوط به حل و فصل اختلاف میان طرف‌های برجام، در صورت بروز مناقشه مفصلاً شرح داده شده‌اند.

این دو بند از آنجا که رجوع به آنها می‌تواند به بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران منجر شود به «مکانیسم ماشه» معروف شده‌اند. هر یک از طرف‌های گروه ۱+۴ در صورت متهم کردن ایران به نقض مفاد آن، می‌توانند از آن برای برگرداندن قطعنامه‌های تحریمی بین‌المللی استفاده کنند.

البته خبرگزاری رویترز در خبر هفته گذشته خود تصریح کرده بود رفتار کشورهای اروپایی به معنای آن خواهد بود که این کشورها قصد فعال کردن ساز و کار موسوم به «اسنپ‌بک» را ندارند و تنها به دنبال حفظ تحریم‌های خود علیه برنامه موشکی ایران هستند.

کارشناسان می‌گویند هدف از این سیاست که از ابتدای اجرایی شدن برجام توسط کشورهای غربی پیگیری شده جلوگیری از نابودی توافق از یک سو و در عین حال مسدود کردن مسیرهای برخورداری تهران از مزایای آن، از سوی دیگر بوده است.

نماینده چین گفت: «در همین حال، ما طرفدار این هستیم که شورای امنیت نقش سازنده‌ای در موضوع برنامه هسته‌ای ایران نقش سازنده‌ای ایفا کند. بعضی از تدابیر محدودکننده قطعنامه 2231 [علیه ایران] در اکتبر سال جاری منقضی می‌شوند و نمایش مضحک پیرامون مکانیسم‌ اسنپ‌بک در 2020 نباید تکرار شود.»

دولت دونالد ترامپ با آنکه در سال 2018 آمریکا را از برجام خارج کرده بود سال 2020 در نامه‌ای به سازمان ملل مدعی شد که به عنوان یکی از طرف‌های مشارکت‌کننده در این توافق مکانیسم موسوم به اسنپ‌بک را فعال کرده و تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را بازگردانده است.

به فاصله اندکی بعد از آن ادعا 13 عضو شورای امنیت مخالفت خود را با اقدام آمریکا اعلام کردند. تنها آمریکا و جمهوری دومینکین با فعال‌سازی این مکانیسم علیه ایران موافقت کردند.

حمایت از احیای مذاکرات برجام

نماینده چین با اشاره به متوقف شدن گفت‌وگوهای رفع تحریم‌ها از آگوست سال گذشته میلادی از همه طرف‌ها خواست تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای برجام را افزایش دهند. وی گفت در یک مقطع در سال گذشته طرف‌ها در یک قدمی توافق قرار داشتند.

وی با اشاره به توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حل و فصل مسائل باقی‌مانده گفت: «آمریکا و سایر طرف‌های مرتبط باید از این فرصت مثبت استفاده کنند، رویکردی عملگرایانه در پیش بگیرند و در همین مسیر ایران برای بازگرداندن برجام به مسیر درست حرکت کنند.»

مقام چین گفت: «اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها باید نقش فعال‌تر و سازنده‌تری بازی کند. چین از تمامی تلاش‌ها برای کاستن از تنش‌ها در زمینه مسئله هسته‌ای ایران حمایت می‌کند.»

وی همچنین گفت: «چین از آمریکا می‌خواهد تمامی تحریم‌های یکجانبه و دست‌درازی‌های قضائی علیه ایران و تمامی طرف‌های ثالث را رفع و تهدید ایران به استفاده از زور را متوقف کند و شرایطی مناسب برای بازاجرایی شدن کامل برجام ایجاد کند.»

نماینده چین با بیان اینکه مسئله مربوط به برنامه هسته‌ای ایران در یک «بزنگاه حساس» قرار دارد از همه طرف‌ها خواست مسئله هسته‌ای ایران را از سایر موضوعات مربوط به ایران جدا کرده و از انجام اقدامات منفی که می‌توانند باعث ایجاد تنش شوند خودداری کنند.

آخرین دور مذاکرات رفع تحریم‌های وین مردادماه سال گذشته در وین برگزار شد اما بعد از آن دچار وقفه شد. به گفته کارشناسان، برخی عوامل مانند فشارهای رژیم صهیونیستی، اختلافات با کنگره و مشکلات داخلی در آمریکا دلیل بی‌میلی دولت بایدن برای بازگشت به برجام، از زمان در دست گرفتن قدرت در کاخ سفید بوده است.

کشورهای غربی از طریق به راه انداختن جنگ رسانه‌ای-تبلیغاتی طی ماه‌های گذشته در تلاش بوده‌اند مقاومت ایران برای پافشاری در خصوص منافع این کشور را بشکنند.

جمهوری اسلامی ایران راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها، اخذ تضمین در خصوص ماندگاری برجام و رفع ادعاهای پادمانی آژانس اتمی را اصلی‌ترین مطالبه خود در مذاکرات رفع تحریم‌ها قرار داده و تأکید کرده که تنها بازگشت به قرارداد دوجانبه‌ای که در ازای برخی محدودیت‌ها نفع ملموس اقتصادی برای ملت ایران به همراه داشته باشد را منطقی می‌داند و آن را می‌پذیرد.

نماینده چین در نشست شورای امنیت گفت که اوضاع پیرامون برنامه هسته‌‌ای ایران فراز و فرودهایی داشته و «چشم‌اندازهای آینده» در مورد آن چندان روشن نیست. نماینده چین از همه طرف‌های برجام خواست از نتایج مذاکراتی که در سال گذشته برای احیای برجام انجام شده محافظت کنند.

او گفت: «ما از همه طرف‌ها می‌خواهیم از نتایج سخت به دست آمده در مذاکرات محافظت کنند، خرد سیاسی نشان دهند، موانع را از پیش رو بردارند و در خصوص احیای تمامیت برجام و اجرای کامل آن در اسرع وقت به اجماع نظر برسند.»

دیپلمات چین بر همین اساس از همه طرف‌ها خواست تلاش‌های بیشتری در جهت از سرگیری گفت‌وگوها انجام دهند.

وی در بخش دیگری از اظهاراتش به چارچوب مفهومی موسوم به «ابتکار امنیت جهانی چین» که توسط رئیس‌جمهور چین پیشنهاد شده اشاره کرد. او گفت که این ابتکار راهکارهای مفیدی برای مقابله با مسائل امنیتی در خاورمیانه فراهم می‌آورد.

نماینده چین تصریح کرد از سر گیری مذاکرات ایران و عربستان چین باعث ایجاد این امیدواری شد که مسئله مربوط به برنامه هسته‌ای ایران و دیگر موضوعات محل اختلاف در خاورمیانه از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی قابل هستند.

جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی اسفندماه گذشته اعلام کردند با از سرگیری روابط دیپلماتیک بعد از 7 سال قطع رابطه به توافق رسیده‌اند.در پی این توافق وزیران خارجه ایران و چین فروردین ماه سال جاری در پکن دیدار کردند. بعد از آن هم هیأت‌های فنی بین دو کشور مبادله شدند تا روند بازگشایی سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌ها را مورد بررسی قرار دهند.

نماینده چین در پایان اظهاراتش گفت: «چین آماده همکاری با همه طرف‌ها برای حفظ چندجانبگی و اجرای ابتکار امنیت جهانی چین و پیش رو گذاشتن یک مسیر امنیتی مشترک است.»