سیاسی ترین حمله هوایی تاریخ ایران با یک نامه محرمانه کلید خورد/ عکس

این در حالی بود که بغداد در حصاری از موشک های ضدهوایی قرار داشت و ارتش صدام ، حق داشت به امنیت پایتخت ببالد. اما 6 خلبان ،  ریسک سیاسی ترین حمله هوایی تاریخ کشورشان را پذیرفتند، بدین ترتیب سه هواپیمای اف - 4 به پرواز درآمدند ، دو هواپیما از مرز گذشتند و به سمت بغداد رفتند و سومی بر فراز مرز ماند تا در صورت نیاز به کمک اقدام کند. بدین ترتیب در روز سی ام تیر 1361 دو هواپیمای ایرانی وارد آسمان عراق شدند. هر چند هواپیماها در ارتفاع بسیار پایین، ما بین ۱۰ تا ۱۵ متر، پرواز می‌کردند، اما رادارها آنها را شناسایی کردند و یک فروند موشک سام ۷ به سوی آنها شلیک کردند، که به دلیل سرعت زیاد هواپیما، اصابت نکرد و در هوا منفجر شد.

از پُلِ جاده بغداد-بصره تا بغداد ۲۰ کیلومتر فاصله بود که سه دیوارهٔ آتش به عرض یک کیلومتر در آن مستقر بود. چون هواپیما محصول آمریکا بود، توانِ مقابله با موشک‌های سامِ ساخت شوروی را داشت و با ایجاد پارازیت نمی‌گذاشت که بر روی هواپیما قفل کنند. 

در اثر اصابت گلوله‌های ضدهوایی موتور راستِ هواپیمای دوران آتش گرفت. اما، هواپیماهای فانتوم در برابر موشک‌های رولند فرانسوی بی‌دفاع بود. پس از طی دیواره‌های آتش، یک موشک رولند از سمت راست به قسمت پشت باک هواپیمای دوران اصابت کرد. اما هواپیما توانست به پالایشگاه برسد و بمب‌هایش را بریزد. 

رولند یک سامانه موشکی زمین‌به‌هوای کوتاه‌برد متحرک فرانسوی-آلمانی است.
این سامانه، به‌عنوان یکی از معدود سامانه‌های پدافندی هوایی ساخت دیگر کشورها، توسط ارتش ایالات متحده خریداری شد

 

حدود ده تا بیست ثانیه بعد، هواپیما آتش گرفت. کاظمیان می‌گوید: «به شهید دوران گفتم آماده باش می‌خواهم به بیرون پرتابت کنم» و وی پاسخ داد «نه. من که گفته بودم نمی‌پرم، اگر می‌خواهی بپری، خودت بپر.» سپس قبل از آنکه کاظمیان بتواند اجکت کند، از هواپیما به بیرون پرتاب می‌شود. ممکن است دوران، وی را اجکت کرده باشد، یا آنکه به علت آتش‌سوزی راکت‌های زیر صندلی‌ها خود به خود عمل کرده باشد. 

کاظمیان پس از بیرون پریدن بیهوش می‌شود و حدود ۸:۳۰ صبح به هوش می‌آید. یک مهرهٔ گردنِ وی آسیب دیده، مهره‌های کمرش و یکی از دنده‌های روی قلبش می‌شکند. عراقی‌ها دربارهٔ عباس دوران به وی می‌گویند «به بیرون نپریده‌است… او هواپیما را به سمت هتل الرشید که قرار بود اجلاس عدم تعهد در آن تشکیل شود، هدایت کرده‌است». 
هواپیما در نزدیکی هتل سقوط کرد و هر چند عباس دوران به شهادت رسید اما بزرگ ترین پروژه سیاسی صدام نیز منهدم شد.

هواپیماهای اسکندری و باقری هم مورد اصابت تعداد زیادی گلوله ضدهوایی و نیز موشک رولند قرار گرفت. گلوله ضدهوایی به «کاناپی» کابین جلو برخورد کرد و از آنجا به کابین عقب آمد و در کابین عقب منفجر شد و باقری مجروح شد. اما این هواپیما توانست پس از بمباران پالایشگاه و اجرای مأموریت، به ایران بازگردد. 

با توجه به اینکه حریم هوایی بغداد توسط توپ ضدهوایی ۵۷ میلیمتریِ مجهز به رادار و نیز سامانه‌های موشکی سام ۲، سام ۳، سام ۶ و موشک رولند حفاظت می‌شد، ریسک عدم بازگشت از این پرواز ۸۵ تا ۹۰ درصد بود.

صدام حسین پیش از جنگ و در اجلاس سران عدم تعهد در هاوانا، میزبانیِ بغداد را برای اجلاس بعدی گرفته بود.  او با ترسو خواندن خلبانانِ ایرانی گفته بود: «هیچ خلبان ایرانی جرئت نزدیک شدن به آسمان بغداد برای برهم زدن اجلاس را ندارد.» 

خبر این حمله هوایی به بغدادی که می خواست میزبان غیرمتعهدها باشد، به سرعت در جهان پیچید؛ سازمان وحدت آفریقا هم اعلام کرد که بغداد محل مناسبی برای گردهمایی غیرمتعهدها نیست بعد از آن‌هم کوبا اعلام کرد کنفرانس سران در بغداد تشکیل نخواهد شد. پیشنهاد عراق برای میزبانی کنفرانس وزیران خارجه هم که قرار بود قبل از اجلاس سران برگزار شود، مورد استقبال قرار نگرفت. 

سرانجام در سپتامبر ۱۹۸۲ فیدل کاسترو طی نامه‌ای رسماً اعلام کرد که اجلاس بعدی در دهلی نو، هفتم مارس ۱۹۸۳ تشکیل خواهد شد و همه کشورهای عضو با این تصمیم موافقت کرده‌اند و بدین ترتیب شکست بزرگ سیاسی برای صدام رقم خورد.

***
بیست سال بعد ، در تابستان گرم 1381 ، از شهید عباس دوران ، تکه ای از استخوان سوخته پایش به وطن بازگشت و در شهر شیراز ، به خاک سپرده شد.