تجمع اعتراضی جمعی از مردم سیستان برای مطالبه حقابه رودخانه هیرمند

این افراد که حدود ۲هزار نفر بودند خواستار پیگیری وزارت امورخارجه برای گرفتن حقابه رودخانه هیرمند طبق معاهده ۱۳۵۱ شدند.

تجمع کنندگان شعارهایی از قبیل "حقابه حق ماست"، " تنگه احد جمهوری اسلامی را دریابید"، "سیستان عزیز است، عزیزش بدارید"، "حق گرفتنی است"، "اصلاح بند کمال خان پیام مردم سیستان"، "تضییع حقابه=نابودی زندگی نسل آینده"، سیستان تشنه است، هامون تشنه است"، سر دادند.

امام جمعه سابق زهک، امام جمعه هامون، فرماندار هیرمند و محمد سرگزی نماینده حوزه انتخابیه زابل در مجلس شورای اسلامی با حضور در جمع مردم خواسته‌های تجمع کنندگان را شنیدند.

امام جمعه سابق زهک در بین تجمع کنندگان به سخنرانی پرداخت و مردم پس از ساعتی به صورت آرام محل تجمع را ترک کردند.

بر اساس قرارداد سال ۱۳۵۱ میان دولت وقت ایران و افغانستان قرار بود حقابه تالاب هامون به میزان ۸۵۰ میلیون متر مکعب از رود هیرمند تامین شود که متاسفانه در چند سال اخیر به علت کم بارشی و سدسازی در بالادست هیرمند آبی به ایران نرسید و هامون خشک شد.

با وجود انعقاد قرارداد حقآبه هیرمند، از اواخر دهه ۱۳۷۰ و هم‌زمان با کاهش بارش سالانه و گسترش خشکسالی بر سیستان، میزان ورودی آب رود هیرمند به دریاچه هامون مرتبا کاهش یافت.

نبود دولت قدرتمند در افغانستان، حفر نهرها و رودهای متعدد برای انتقال آب رودخانه، نصب و بکارگیری انواع پمپ در مسیر رودخانه هیرمند برای کشاورزی در افغانستان در نهایت خشک شدن تالاب هامون به عنوان هفتمین تالاب بین‌المللی جهان را در پی داشت.

این موضوع موجب قطع منبع زندگی و امرار معاش حدود نیم میلیون نفر از مردم ساکن در سیستان، کاهش چشمگیر پرندگان بومی و مهاجر سیستان و سایر وحوش طبیعی، رو به انقراض نهادن گاو سیستانی، تنگدستی و مهاجرت گسترده سیستانیان به مناطق شمالی ایران و زوال روزافزون صنایع دستی در این منطقه شد.

سفری از جنس امید به حقابه هیرمند

پس از تاکید ویژه رییس‌جمهوری مبنی بر پیگیری حق آبه هیرمند و مامور کردن وزرای امورخارجه و نیرو برای تحقق این مهم، وزیر نیرو در صدر هیاتی متشکل از نماینده ویژه رییس جمهوری در امور افغانستان، ۲ معاون وزیر، ۲نماینده مجلس و ۲ مدیرکل به کابل سفر کرد.

سفر علی اکبر محرابیان وزیر نیرو در ۱۹ مرداد امسال با هدف رایزنی پیرامون مسائل حقابه رودخانه هیرمند براساس معاهده ۱۳۵۱ و همکاری‌های دو کشوردوست و برادر افغانستان و ایران در زمینه صنعت برق به افغانستان صورت گرفته و در روز نخست با سرپرست وزارت آب و انرژی و سرپرست وزارت خارجه هیات حاکمه افغانستان دیدار داشت، دیدار با معاون اول هیات حاکمه یکی از برنامه های سفر وزیر نیرو به این کشور بود.

سفر وزیر نیرو برای ساکنان منطقه سیستان‌ امید بخش و حیاتی است، مطرح شدن مطالبه دیرینه مردم برای ایجاد شرایط زیست مطلوب در منطقه استراتژیک سیستان از زبان شخص رییس‌جمهوری که به فرموده رهبر معظم انقلاب تنگه اُحد جمهوری اسلامی ایران است و ترتیب اثر دادن توسط وزاری مربوطه امید تازه‌ای در میان آحاد مردم منطقه ایجاد کرده است.

در این مدت دولت ایران تلاش زیادی کرد تا حقابه خود را از هیرمند بگیرد، در روزهای ۲۵ تا ۲۷ خرداد ماه امسال هم در بیست و پنجمین اجلاس کمیته مشترک کمیساران آب هیرمند که در تهران برگزار شد وزارت نیرو با جدیت معاهده ۱۳۵۱ که همان حقابه ایران از هیرمند است را از شرکت کنندگان افغانستانی حاضر در نشست پیگیری کرد اما چندی پیش علی سلاجقه معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد که مسئولان افغانستان زیر بار اعداد و ارقام ایران در خصوص حقابه هیرمند نمی‌روند.

معمولا حقابه هامون از هیرمند سالانه از طریق سیلاب ها تامین می‌شد اما با احداث سد انحرافی کمال خان در ۷۰ کیلومتری مرز ایران بر روی بستر اصلی رودخانه هیرمند در ولایت نیمروز این حق هم از هامون گرفته شد و جاری نشدن آن به سمت ایران شدت گرفت، در کنار آن اما یکی دیگر از اقدامات عجیب افغانستان منحرف کردن حجم زیادی آب از هیرمند به سمت شوره زاری به نام «گودزره» است که این حجم آب به تلخاب تبدیل شد و هدر رفت که البته مورد اعتراض ایران هم قرار گرفت.