با ویژگی‌های هر کدام از مواد ترمیمی دندان پزشکی آشنا شوید

چرا پرکردگی‌های دندان دوامی نمی‌آورد؟ این سوال دغدغه بیشتــر کسـانی است که دندان هایشان نیاز به ترمیم یا پر کردن دارد و از خود می‌پرسند با توجه به هزینه‌ای که پرداخت می‌کنم این پر کردگی برای من چند سال دوام می‌آورد؟ قبل از پاسخ به این سوال باید چند نکته را درباره مواد پرکننده دندان‌ها بدانیم، به همین منظور از یک دندان پزشک، خواستیم به این سوال پاسخ دهد. وی در ابتدا به این موضوع اشاره می‌کند که اکنون تنوع مواد ترمیمی دندان پزشکی خیلی وسیع و زیاد است، ولی مهم‌ترین و پرکاربرد‌ترین مواد را توضیح می‌دهد:

آمالگام

نخستین ماده‌ای که از قدیم هم کاربرد زیادی داشته، آمالگام است. آمالگام حدود ۱۵۰ سال است وارد دنیای دندان پزشکی شده است و هنوز هم با توجه به محاسنی که دارد در بیشتر کلینیک‌هاو مطب‌های دندان پزشکی استفاده می‌شود. البته به تازگی انجمن دندان پزشکی آمریکا اعلام کرده به دلیل مضرات جیوه، آمالگام باید کنار گذاشته شود.

تبحر دندان پزشک، حرف اول را می‌زند

آمالگام در ایران هنوز طرفداران زیادی در بین دندان پزشکان دارد، چون کاربرد راحتی دارد و ماده‌ای مقاوم است. این ماده از طریق مکانیکی با دندان، باند (پیوند) می‌شود. دندان پزشک باید حفره را به نحوی تعبیه کند که قسمت پایین حفره از قسمت بالای آن پهن‌تر و گشادتر باشد تا بعد از این‌که ماده سفت شد حفره مانند یک قفل مکانیکی ماده را درون خودش حبس کند و اجازه خروج به آن را ندهدیعنی دوام و استحکام آن به تبحر دندان پزشک بستگی دارد. نوع و جنس ماده در درجه دوم اهمیت از نظر شکست درمان یا ریختن آمالگام است یعنی همکاران من هنگام تراش یا آماده سازی حفره، اگر اصول بیو مکانیک تهیه حفره را رعایت کنند پایداری بسیار خوبی خواهد داشت.

دیواره سست دندان‌ها

دوم این‌که معمولا در دندان‌های ضعیف از نظر دیواره ها، باید تی دیواره ضعیف برداشته شود و پرکردگی از طریق پین‌ها و پیچ‌ها یا شیار‌های مخصوص حاصل شود که باز این روش هم همان درگیری مکانیکی را انجام می‌دهد و اگر تعللی از طرف دندان پزشک صورت بگیرد، منجر به شکست دیواره ضعیف و متعاقبا ریختن پر کردگی خواهد شد. پس برای جلوگیری از افتادن ماده پرکننده هم تبحر دندان پزشک و هم استحکام دندان مد نظر شرط است.

کامپوزیت

ماده دیگر پرکاربرد در ترمیم دندان‌ها کامپوزیت نام دارد. این ماده به دلیل همرنگی با دندان‌های قدامی و خلفی، برای پر کردن دندان‌های این ناحیه به کار می‌رود ومانند آمالگام از طریق مکانیکی با مختصر تفاوتی انجام می‌شود.

حساسیت کار با کامپوزیت

کار کردن با این مواد، تکنیک حساسی دارد و باید در محیط کاملا خشک ایزوله ترمیم انجام شود. اگر هنگام کار، رطوبت به مواد ترمیمی یا دندان برسد قطعا استحکام باند ضعیف خواهد شد و به شکست ترمیم منجر می‌شود. مواد کامپوزیتی بسیارزیادی وجود دارد که حتی از نظر قیمت و استحکام درجه بندی می‌شود. از نظر شرکت‌ها و کشور‌های سازنده، کیفیت‌ها کاملا متفاوت است. معمولا کشور‌ها و کارخانه‌های معتبر از کیفیت بهتری برخوردار هستند. این انتخاب دندان پزشک و بیمار است که از چه نوع ماده شرکتی استفاده کندواگر طبق دستور العمل کارخانه سازنده استفاده شود، استحکام و دوام خوبی دارد، ولی نه به اندازه آمالگام.

تفاوت آمالگام با کامپوزیت

معمولا عمر ترمیم کامپوزیت کمتر از ترمیم آمالگام است، ولی از نظر زیبایی و استحکام خیلی متفاوت با آن است. شیوه کار به این صورت است که توسط اسید مخصوص، مینای دندان دچار خلل و فرج می‌شود تا این مواد بتواند داخل آن نفوذ کند و بعد از نور دهی سفت شود، این کار اگر با دقت انجام شود معمولا دوام خوبی دارد و متوسط عمر آن ۶ تا ۷ سال است.

مواد دیگری مانند گلایس اینومر‌ها با توجه به شرایط خاص، از استحکام کمتری برخوردارند و معمولا در جا‌های خاصی از دندان استفاده می‌شوند مثلا در ناحیه طوق دندان‌ها و نیاز به دقت و حساسیت خاصی دارندو اگر اصول آن رعایت شود به شکست ترمیم منجر نمی‌شود.

سرامیک‌ها

مواد دیگر، سرامیک‌ها هستند که داخل حفره‌ها با سمان (ماده غلیظ شبیه چسب که در دندان پزشکی کاربرد دارد)
یا چسب مخصوص به کار می‌روند. معمولا این پر کردگی‌ها به دلیل از پیش آماده شدن در لابراتوار‌ها استحکام خوبی دارندکه اگر درست با سمان مخصوص به کار رود، دوام طولانی‌تری خواهد داشت.

نحوه نگهداری و مسواک زدن دندان‌های پرشده
وقتی دندانی دچار پوسیدگی و سپس ترمیم می‌شود، اگر تمام اصول پرکردن از طرف همکاران من رعایت شده باشد، از نظر نحوه نگهداری و مسواک زدن هیچ تفاوتی با دندان سالم نخواهد داشت و همان اقدامات لازم برای حفظ و نگهداری دندان سالم مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهان شویه‌ها به دستور دندان پزشک، برای دندان‌های ترمیم شده هم انجام می‌شود، مگر این‌که پیش بینی دندان پزشک از دوام دندان طوری باشد که به شما گوشزد کند این دندان به‌علت ترمیم ضعیف شده و شما باید ملاحظات خاصی را در نظر بگیرید.

برای جلوگیری از افتادن ماده پرکننده هم تبحر دندان پزشک و هم استحکام دندان مد نظر شرط است.

منبع: باشگاه خبرنگاران

1980