آمریکایی خواندن علی امینی از کجا شروع شد؟ / مشاوران کندی پیشنهاد کردند «شخص به‌خصوصی» نخست‌وزیر ایران شود!

روز شنبه سی‌ام مهر ۱۳۵۶ روزنامه اطلاعات خبر یک افشاگری را منتشر کرد؛ افشارگری «آرین مایر»، سفیر پیشین آمریکا در ایران، را که طی کنفرانسی در واشنگتن اسرار مداخله جان اف کندی، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، را در امور داخلی ایران برملا می‌ساخت.

به ادعای این سفیر سابق کندی دستور داده بود طرحی تهیه شود که به موجب آن ایران در ازای دریافت ۳۵ میلیون دلار کمک باید شخص مورد نظر آمریکا؛ یعنی دکتر علی امینی را به نخست‌وزیری برگزیند. وی همچنین اظهار کرده بود که این طرح به دستور کندی و به وسیله «والت ویتمن راستو»، مشاور امنیتی کندی، تهیه شده و هدف آن تحت نفوذ قرار دادن ایران از طریق مداخله در تعیین نخست‌وزیر ایران بوده است و در حقیقت هدف اصلی اجرای آن نخست‌وزیری شدن علی امینی در ایران بوده است.

گفتنی است علی امینی، نوه دختری مظفرالدین‌شاه که دکترای اقتصاد خود را از فرانسه اخذ کرده بود، روز ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۰ از جانب شاه به نخست‌وزیری منصوب شد تا مجری اصلاحات ارضی باشد. امینی در ۲۶ تیر ماه ۱۳۴۱ از نخست‌وزیری استعفا کرد.

متن گزارشی که اطلاعات به نقل از واشنگتن در باره افشاگری سفیر سابق آمریکا درباره علی امینی منتشر کرد بدین شرح بود:

یک دیپلمات قدیمی آمریکایی بخشی از تاریخ مناسبات ایران و آمریکا را فاش کرده است که در آن پرزیدنت «جان - اف - کندی» تهیه یک «برنامه ویژه» برای مداخله در امور ایران را از مشاورانش خواسته بود. بر اساس این برنامه آمریکا مبلغ ۳۵ میلیون دلار به ایران وام می‌داد آن هم در شرایطی که اوضاع مالی ایران بسیار ناگوار بود.
«ارمین مایر» که قبلا سفیر آمریکا در ایران و سپس ژاپن بوده است این ماجرا را در کنفرانسی در واشنگتن فاش کرد. او گفت: «کندی از مشاوران خود خواسته بود که برای دادن کمک به ایران شرایط خاص تعیین کند. ایران خواستار یک وام ۳۵ میلیون دلاری شده بود تا کسری موازنه پرداخت‌های خود را جبران کند. مشاوران کندی درخواست ایران را مطالعه و در چهارچوب یک برنامه پیشنهاد کردند که "شخص به‌خصوصی" به سمت نخست‌وزیر ایران منصوب شود. تعیین آن شخص شرط دادن ۳۵ میلیون دلار وام درخواستی قرار گرفت.»

مایر گفت: «اوضاع آن روز ایران باید با اوضاع امروز این کشور مقایسه شود تا همه دریابند که ایران چه تحول بزرگی را به ثمر رسانیده است. ایران اکنون خود جزو کشور‌های کمک‌کننده است و به کشور‌های مختلف وام و اعتبار داده است بی‌آن‌که شرایط غیرمعقول قائل شود.»

مایر تأکید کرد: «آمریکایی‌ها باید اهمیت ایران را در حفظ صلح جهان و دفاع از جهان غیرکمونیست به خوبی درک کنند. شخص به‌خصوصی که در ماجرای مذکور مطرح شد علی امینی بود که پیش از نخست‌وزیری سمت سفارت ایران در واشنگتن را بر عهده داشت و از نزدیکان کندی‌ها به شمار می‌رفت. به گفته منابع آگاه "والت ویتمن راستو"، مشاور امنیتی پرزیدنت کندی، یک طرح کامل برای مداخله در امور ایران تهیه کرده بود که امینی عامل اجرای اصلی آن به شمار می‌رفت. با این حال امینی پس از مدتی با شکست روبه‌رو شد و در برابر اعتراض‌های شدید مردم، سرانجام ناچار به کناره‌گیری شد. اما در همان مدت کوتاه ورشکستگی کشور را اعلام کرد و کوشید تا نیروی دفاعی مملکت را کاهش دهد. امینی سانسور شدید مطبوعات را برقرار کرد و سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی در پیش گرفت که به بحران منجر می‌شد. او همچنین هزاران تن از مخالفان خود را به زندان انداخته بود.»

منبع: انتخاب

24