بزرگترین بلایای طبیعی ایران؛ از پاندمی‌های کرونا و تیفوس تا زلزله های بم و رودبار و سیل میدان تجریش

به گزارش خبر فوری، قرن 14 شمسی به پایان رسیده و حالا بسیاری منتظرند ببینند قرن جدید چگونه آغاز می شود. متاسفانه قرن 14 از ابتدا تا انتها پر بود از بلایای طبیعی مختلف. در این صد سال، بیماری های بزرگ همه گیر، زلزله های پرتلفات و سیل های خانمان برانداز زیادی در ایران ظهور کرد که در مجموع منجر به کشته شدن و بی خانمانی میلیون ها انسان گردید.

در این گزارش می خواهیم مروری بر بزرگترین بلایای طبیعی ایران در صد سال اخیر داشته باشیم:

پاندمی کرونا سال 1398 - 1400

هنوز برخی در مورد طبیعی نامیدن کرونا مردد هستند اما شواهد گویای این است که کرونا یک همه گیری طبیعی بوده و حداقل عوامل انسانی به اندازه عوامل طبیعی در شیوع آن نقش نداشته اند. بیماری کرونا از زمستان سال 98 وارد کشور ما شد و تا زمان فعلی نیز ادامه یافته است. شاید باورکردنی نباشد اما تعداد تلفات این بیماری از  تمام بلایای طبیعی قرن بیشتر بوده است. در مجموع بیش از 140 هزار نفر بر اثر پاندمی کرونا در ایران جان سپرده اند و متاسفانه باید بگوییم که این تعداد در روزها و ماه های آینده افزایش نیز می یابد.

کرونا با چند جهش و به اصطلاح سوش مختلف به کشور ایران حمله کرد. بیشترین تلفات مربوط به سوش دلتا یا کرونای هندی بود که در اواسط سال 99 باعث فوت بسیاری از شهروندان گردید. نکته امیدوارکننده این است که هم اکنون قدرت کشندگی کرونا پایین آمده و تعداد تلفات روزانه در کشور در حال کم شدن است؛ هر چند نباید این نکته ما را فریب داده و به ترک پروتکل های بهداشتی وادارد.

زلزله بم 1382

زلزله بم یکی از تلخ ترین خاطرات مردم ایران را در قرن 14 به ثبت رساند. این زلزله،  زمین‌لرزه ‌ای بود با بزرگی 6.6  ریشتر که در ساعت 5:26  بامداد روز جمعه 5 دی 1382 به مدت 12  ثانیه شهر بم و مناطق اطراف آن در شرق استان کرمان را لرزاند. زمین لرزه بم با حدود 50 هزار کشته سومین زمین لرزه پر تلفات تاریخ ایران بعد از زلزله اردبیل و دامغان (که در قرون اولیه هجری رخ دادند) است. بزرگی این زمین لرزه به اندازه زلزله های پرتلفات تاریخ نیست اما ساعت وقوع آن بسیار بد بود. در ساعت 5:26 بیشتر ساکنان بم در خواب بودند و به همین علت متوجه لرزش زمین نشدند و در نتیجه، اکثرا زیر آوار ماندند.

زلزله رودبار  1369

زلزله رودبار و منجیل هم یکی از پرتلفات ترین حوادث طبیعی صد سال اخیر ایران است. این زمین‌لرزه در ساعت 30 دقیقه بامداد در پنجشنبه 31 خردادماه 1369 در نزدیکی شهر رودبار و روستا‌های تابعه در استان گیلان و شمال شرق استان زنجان به وقوع پیوست و تا شعاع 100 کیلومتری از مرکز زمین ‌لرزه موجب خسارات جانی و مالی فراوان شد. این زلزله که 7.4 بزرگی داشت، منجر به فوت  37 هزار نفر شد. همچنین، بیش از 200 هزار واحد مسکونی تخریب شده و خسارات عمده‌ای به تأسیسات و اماکن عمومی در استان گیلان وارد آمد و حدود 500 هزار تن از ساکنان نیز بی ‌خانمان شدند.

پاندمی تیفوس 1321

با آغاز جنگ جهانی دوم و ورود متفقین و آوارگان اروپایی به کشور ایران بیماری های همه گیر زیادی به وقوع پیوست. یکی از این بیماری ها، تیفوس است که احتمالا از طریق آوارگان لهستانی یا سربازان روس به ایران وارد شده است. این بیماری به همراه قحطی و خشکسالی در سال 1321 از راه رسید و اسفند آن سال دولت ایران رسماً از همه‌گیری آن خبر داد. بیماری تیفوس تا پایان جنگ جهانی در ایران بود و منجر به مرگ هزاران نفر شد. هنوز اطلاعات دقیقی در مورد این فاجعه منتشر نشده است. کشور اشغال شده ایران در آن روز، یک دولت متمرکز و ساختارمند نداشت و به همین دلیل هرگز نتوانست آمار دقیقی از تعداد کشته شده ها ارائه دهد. با این حال، شواهد گویای این است که تعداد کشته شده ها بسیار زیاد بوده است.

زلزله طبس  1357

زلزله طبس، زمین‌ لرزه‌ای بود به شدت 8.7  ریشتر که در ساعت 19:36  روز 25  شهریور سال 1357  شهر طبس و روستا‌های مجاور آن را ویران کرد. این زمین لرزه به لحاظ بزرگی قدرتمندترین زلزله ‌ای است که تا به حال در تاریخ ایران ثبت شده است با این حال، تعداد کشته های این زلزله در نسبت با این وسعت زیاد نیست. بر اساس آمار دولت وقت، کشته‌ های زلزله طبس بین 15 هزار  تا 25 هزار نفر بوده اند؛ و این در حالی است که به علت شدت تخریب ساختمان ‌ها و شدت بالای زلزله بسیاری از اجساد هرگز پیدا نشدند.

برف و بوران سال 1350

برف و بوران 1350 ایران بورانی بود که در اواسط بهمن این سال، بخش وسیعی از ایران را به گونه‌ای در برف و یخبندان فروبرد که منجر به مرگ بیش از 4 هزار نفر شد. برخی این رویداد را سخت ‌ترین و مصیبت ‌بارترین بوران در تاریخ نوشته بشر دانسته اند. شدت این بوران به حدی بود که در برخی مناطق، برف تا بالای دکل های برق هم می رسید. بر اساس آمار دولت وقت، بعد از این بوران، نزدیک به 200 روستا به ‌طور کامل از روی نقشه پاک شدند.

مدفون شدن 12 روستا در منطقه سمیرم، مرگ بیش از هزار نفر در ارتفاعات گیلان و 40 خانوار در یکی از روستاهای کشور، مدفون شدن یک قطار بزرگ با تمام سرنشینانش و... از جمله مصیبت های دیگر این بوران بود. بنابر گزارش روزنامه اطلاعات در همان روزها، شهر اردکان در استان فارس و روستاهای اطراف آن از جمله مناطقی بودند که بیشترین تأثیر را از بوران متحمل شدند. همچنین در روستاهای کاکان یاسوج و کمهر سپیدان فارس هیچ فرد زنده‌ای باقی نماند. در شمال غرب نیز، در نزدیکی مرز ایران و ترکیه، روستای شکلاب به‌ همراه صد نفری که در آن ساکن بودند در زیر انبوه برف دفن شد.

سیل گلستان 1380

سیل 1380 گلستان که در روز 20  مرداد رخ داد، بزرگترین سیل صد ساله اخیر ایران بوده است. تلفات این سیل بیش از 500  کشته‌ بود که مرگ آورترین سیل ایران در تاریخ صد ساله اخیر محسوب می ‌شود.  همچنین، بر اثر سیل 50 درصد جاده گالیکش و 90 درصد راه کلاله به داخل جنگل گلستان مسدود شد. این سیل به 80 خودرو سبک و سنگین آسیب رساند و 15 هکتار از جنگل ‌های گلستان را ازبین برد.

کارشناسان علت وقوع سیل را بارش باران و از بین رفتن مراتع در استان‌های دیگر می‌ دانستند. در جریان این سیل سطح گرگان ‌رود به حدود 3017  متر مکعب و عرض رودخانه از 10 متر به 400 متر رسید.

سیل میدان تجریش  1366

سیل تجریش یا سیل دربند، روز یک‌شنبه 4 مرداد 1366 ساعت یک بعدازظهر، بر اثر بارش شدید باران و جاری‌شدن سیلاب شدید در دره‌های دربند و گلاب ‌دره، در شمال تهران رخ داد. این سیل اواسط تابستان رخ داد و به همین علت بسیاری از شهروندان را غافل گیر کرد. با وقوع این سیل تا مدت ها تجریش بسته بود و عملیات نجات ادامه داشت. بر اثر این سیل، حدود 300 نفر کشته شدند و 757 میلیارد ریال خسارت مالی وارد شد. با این حال، برخی برآنند که تعداد کشته ها و خسارات مالی حاصل از این سیل قطعا بیشتر از این عدد است. سیل تجریش پس از سیلاب سال 1380 رودخانه گرگان‌ رود با 400 کشته، دومین سیل پرتلفات ثبت شده ایران است.

سیل سراسری 1398