شگفتی‌های فراموش شده سودان

اگر از شمال شهر خارطوم از طریق یک جادۀ صحرایی به سمت شهر باستانی مِراوه (Meroe) بروید، در میان منظرۀ سراب‌ها، چشم‌اندازی شگفت‌انگیز را خواهید دید: ده‌ها هرم باستانی زیبا که سراسر افق را پر کرده‌اند.

 شهر مِراوه زمانی پایتخت پادشاهی باستانی «کوش» (Kush) بود که از ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد تا قرن سوم میلادی بر این سرزمین حاکمیت داشت. این سرزمین را گاهی «نوبه» نیز نامیده‌اند. پادشاهی‌های باستانی سودان یا نوبه، رقیبی قدرتمند برای فراعنۀ مصری بودند و حتی در یک دورۀ حدودا صد ساله (بین ۲۷۰۰ تا ۲۶۰۰ سال قبل) آن‌ها توانستند مصر را به تصرف دربیاورند و بر آنجا حکومت کنند؛ دوره‌ای که از آن با عنوان دورۀ «فراعنۀ سیاه» یاد می‌شود. هر چند که بعد‌ها مصریان هم توانستند در دوره‌هایی بر پادشاهی کوش غلبه کنند و آنجا را به تصرف دربیاورند.

اهرام باستانی که در واقع مقبرۀ پادشاهان عهد باستان بوده‌اند، با اینکه قدمت اهرام مصری را ندارند، اما به خاطر شکل نوک‌تیز و تعداد زیادشان منظره‌های فوق‌العاده چشمگیری را در صحرای سودان شکل داده‌اند. اما اهرام فقط بخشی از شگفتی‌هایی است که در این منطقه خواهید دید. در یک سمت دیگر ویرانه‌های خود شهر مراوه قرار دارد؛ با بقایایی از قصرها، معابد و حتی حمام‌های باستانی. بنا‌هایی که ترکیبی از معماری سودانی، مصری و حتی رومی و یونانی را به نمایش می‌گذارند.

ویرانه‌های معبد سولب مربوط به ۳۵۰۰ سال قبل

مجسمه یکی از پادشاهان باستانی کوش در میان ویرانه‌ها

یکی از شگفت‌انگیزترین آثار باستانی سودان بناهای معروف به «مصورات صفراء» است. شکل برخی از بنا‌های این منطقه کاملا منحصر به فرد است و هیچ مشابهی در سراسر درۀ نیل (من‌جمله مصر) ندارد. کارکرد اصلی بعضی از این بنا‌ها مثل «حصار بزرگ» هنوز هم برای باستانشناسان به صورت یک معما باقی مانده است؛ برخی آن را یک معبد می‌دانند و دیگران حدس زده‌اند که شاید یک قصر و یا حتی نوعی محل آموزش بوده باشد.

آثار باستانی منطقۀ مصورات الصفراء و نقعه

اما این آثار چند هزارساله تنها دیدنی‌های تاریخی سودان نیستند. حتی یک گورستان اسلامی چهارصد ساله در منطقۀ «دنقلا العجوز» هم می‌تواند بخشی از جاذبه‌های تماشایی سودان باشد. در این گورستان مقبرۀ چندین صوفی قرار دارد که بر روی آن‌ها قبه‌هایی گلی ساخته شده که در کنار یکدیگر و در پس‌زمینۀ وسیع صحرا، چشم‌اندازی افسونگر و مسحورکننده را شکل داده‌اند. در این گورستان بر روی سایر قبر‌ها هم، برای ادای احترام، سنگریزه‌های سفید ریخته‌اند که زیبایی این منظرۀ جادویی را بیشتر کرده است.

گورستان صوفیان

خیلی از کسانی که به تاریخ علاقه دارند، مطالب زیادی دربارۀ تمدن‌های باستانی مصر، یونان، ایران، عراق و خیلی از نقاط دیگر دنیا شنیده‌اند؛ اما سودان یک گنجینۀ تقریبا فراموش شده است. همین امروز هم شرایط سیاسی و درگیری‌های داخلی باعث شده که سودان به لحاظ گردشگری جایگاه بسیار پایینی داشته باشد و نتواند تاریخ شگفت‌انگیزش را به دنیا نشان بدهد. اما خوشبختانه عکس‌ها وجود دارند و ما می‌توانیم از این طریق نگاهی به گنجینه‌های این سرزمین از یاد رفته بیاندازیم.