مساجد کهن، جاذبه‌های کمتر معرفی شده قزوین به گردشگران

دیدار از قزوین بدون بازدید از مساجد کهن و تاریخی این شهر خالی از لطف است.

قزوین دارای مساجد تاریخی زیادی است اما چندین مسجد نسبت به سایرین بیشتر مورد توجه گردشگران نوروزی قرار می گیرند که از جمله آنها می توان به مسجد جامع عتیق، مسجد النبی(ص)، مسجد صالحیه،مسجد سردار، مسجد سبز، مسجد سنجیده و مسجد پنجه علی اشاره کرد.

ایام نوروز بهترین زمان برای بازدید از جاذبه های گردشگری قزوین از جمله مساجد کهن و تاریخی این شهر به شمار می رود.

در این گزارش به اختصار برای آشنایی گردشگران و علاقه مندان به جاذبه های گردشگری و بناهای تاریخی به معرفی مساجد تاریخی شهر قزوین پرداخته ایم.

مسجد جامع عتیق، شاهکاری معماری ایرانی-اسلامی

این مسجد واقع در خیابان شهدا(سپه) قزوین، دارای بیش از هزار سال قدمت است و زمان ساخت آن به اوایل اسلام بازمی گردد و باید از آن به عنوان یکی از قدیمتی ترین مساجد چهار ایوانی ایران یاد کرد.

به گفته تاریخ شناسان مسجد جامع عتیق قزوین پیش از تبدیل به مسجد، آتشکده بوده است.

گنبد، مناره ها، ایوان ها و رواق ها، شبستان ها، صحن ها و طاق های این مسجد و حیاط چهارگوش آن بیانگر اوج زیبایی و شکوه معماری ایرانی-اسلامی است و بدون شک هر بیننده و گردشگری که از این بنا بازدید می کند زبان به ستایش باز می کند.

طاق هارونی یا مقصوره قدیمی ترین بخش این مسجد است که گفته می شود در سال ۱۹۲ هجری قمری به دستور هارون الرشید بنا شده است، ایوان شمالی و مناره های مسجد نیز در زمان پایتختی قزوین در دوره صفویه و به دستور شاه طهماسب ساخته شده است.

کتیبه های گچبری شده به خطوط کوفی، نسخ و ثلث در گنبد آجری شبستان جنوبی این مسجد از آثار امیرخمارتاش حدود هزار سال قبل خلق شده اند و از دیدنی ترین بخش های این مسجد به شمار می روند که دیدن از آن به گردشگران توصیه می شود.

مسجد النبی(ص)، از بزرگترین مساجد ایران

مسجد النبی(ص) واقع در خیابان امام خمینی (ره) که در گذشته به مسجد شاه معروف بود از دیگر مساجد قدیمی و باشکوه قزوین به شمار می رود که در دوره قاجاریه و براساس منابع تاریخی به فرمان فتحعلی شاه احداث شده است.

مسجد النبی(ص) قزوین با ۱۴ هزار متر مربع مساحت از بزرگترین مساجد قزوین و کشور به شمار می رود، این مسجد چهار ایوانی دارای سه ورودی از جانب شمال،غرب و شرق و همچنین ۲ شبستان با سردرهای رفیع و باشکوه است که با کاشی کاری لاجوری با خط نستعلیق مزین شده اند.

ورودی اصلی مسجد در ضلع شمالی آن قرار گرفته که دارای یک سردر رفیع است که بازدیدکنندگان را پس از یک هشتی به صحن مسجد می رساند.

این مسجد هم اکنون محل برپایی و اقامه نماز جمعه قزوین است و قرارگیری آن در هسته مرکزی شهر و نزدیکی به بناهایی نظیر کاروانسرای بزرگ سعدالسلطنه موجب شده تا مورد توجه و بازدید گردشگران قرار بگیرد.

مسجد سنجیده، بنایی به یادگار مانده از دوره سلجوقی

مسجد سنجیده در بافت تاریخی قزوین و در محله قدیمی راه ری قرار دارد و زمان ساخت آن به دوره سلجوقی و سده ششم هجری قمری بازمی گردد.

برخی منابع تاریخی بیان کرده اند که این مسجد که از قدیمی ترین مساجد ایران به حساب می آید، پیش تر یک آتشکده بوده است.

گنبد این مسجد دارای سبک و سیاق معماری دوره سلجوقی بوده و همچنین دارای مناره ای کوچک و یک سرداب است.

کتیبه‌ای از جنس کاشی حاوی مناجات امیرالمومنین(ع) وجود دارد که بخشی از آن تخریب شده و قسمتی از آن باقی مانده است.

این مسجد دارای گنبدی به سبک سلجوقی، مناره کوتاه و تزیینات مقرنس در زیر گنبد است و دارای سردابه ای است که شباهت ‌های بسیار زیادی به معابد مهری ایران باستان دارد.

این مسجد در سال ۱۳۵۴ به شماره ۱۱۱۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد پنجه علی، مسجدی ویژه برای زنان و کنیزان دربار صفوی

مسجد پنجه علی در دوره صفویه بنا شده و در خیابان پیغمبریه قزوین و مشرف به دولتخانه صفوی بنا شده است.

براساس منابع تاریخی، این مسجد عبادتگاهی مختص زنان و کنیزان دربار صفوی بوده است.

این مسجد دارای طاق آجری زیبا، محراب کاشی کاری شده با خط ثلث وستون های با سنگ های مرمر حجاری شده است.

به گفته کارشناسان میراث فرهنگی و بناهای تاریخی، دلیل نام گذاری مسجد به نام پنجه‌علی، وجود سنگ صیقلی شده مرمری شبیه پنجه‌ای بزرگ که بر بالای محراب نصب شده است.

مسجد پنجعلی قزوین به تازگی از سوی اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی قزوین مرمت شده است.

این مسجد تاریخی در نزدیکی و همسایگی دولتخانه صفوی که بناهای باشکوهی همچون کاخ چهلستون و سردر عالی قاپو در آن وجود دارد، قرار گرفته است.

مسجد-مدرسه سردار، مسجدی باشکوه در قلب بافت تاریخی قزوین

مسجد-مدرسه سردار در محله دیمج و در انتهای خیابان تبریز قرار دارد.

این مسجد که در ۲ طبقه و با ۳۲ حجره بنا شده در دوره قاجاریه احداث شده و دارای یک گنبد مخروطی کوچک با کاشی های فیروزه ای و سردری منقش به کاشی کاری همراه با نقش و نگار پرندگان و گل و بوته و خط نستعلیق و دارای کتیبه ای از سنگ مرمر است.

ورودی این بنا از سمت شمال است و به یک هشتی وارد می شود که در ۲ سوی آن شبستان قرار دارد.

گردشگرانی که از این مسجد دیدن می کنند می‌توانند سری هم به بقعه امامزاده سلطان سید محمد(ع) و آب انبار سردار کوچک که در نزدیکی این بنا قرار دارد، بزنند.

مسجد صالحیه از بزرگترین مدارس علمیه تاریخی ایران

مسجد-مدرسه صالحیه قزوین واقع در خیابان مولوی از بزرگترین مدارس علمیه تاریخی ایران به شمار می رود که رونق آن به قرن سیزدهم هجری قمری بازمی گردد و در این دوره یکی از بزرگترین مراکز علمی منطقه به شمار می رفته است.

مسجد مدرسه صالحیه قزوین از بناهای دوره قاجاریه محسوب می شود و در سه طبقه و نزدیک به پنج هزار متر مربع وسعت احداث شده است.

این مدرسه در حال حاضر محل تحصیل جمعی از طلاب قزوینی به شمار می رود.

بزرگان زیادی در این مسجد-مدرسه به تحصیل پرداخته اند که از جمله آنها باید به میرزای شیرازی، سید جمال الدین اسد آبادی و سید اشرف الدین حسینی ملقب به نسیم شمال یاد کرد.