آقای بازیگر 93 ساله شد/برای عزت سینمای ایران

هیچ دستوری برای ستاره‌ شدن و ستاره ‌ماندن وجود ندارد. باید دارای یک دم، یک حس و تمام ویژگی‌هایی که لغت «روح» را معنی می‌کند، بود.
هر بازیگر مهمی، چه بخواهد چه نخواهد، آئینه‌ای است که ملتی خود را در آن می‌نگرد و شناسایی می‌کند. حالا و بدون شک یکی از آئینه‌‌های ماندگار و جاویدان سینمای ایران عزت‌الله انتظامی است که به تعبیر پرویز پرستویی یکی از پنج تن سینماست و باید مورد تکریم قرار گیرد.
تولد او به بدرقه بهار پیوند خورده است. یعنی وقتی آماده بدرقه بهار می‌شوی باید از او استقبال کنی. درست در روزهای آخر ماه ابتدایی سال در حوالی همان روز 31 خرداد سال 1303 در سنگلج به دنیا آمد.
هرچند آغاز راه تحصیلش هنرستان صنعتی تهران و رشته برق بود اما باید 23 ساله می‌شد تا با مهاجرت به اروپا و کشور آلمان، سینما و تئاتر را به طور جدی آموزش و تجربه کند.
البته او پیش از مهاجرت و در سن 14 سالگی نیز تئاتر را با پیش پرده خوانی در تماشاخانه‌های لاله زار آغاز کرده بود و در سال 1320 نخستین نمایش حرفه‌ای خود را با عنوان «التیماتوم» به کارگردانی اصغر تفکری در تئاتر پارس لاله زار اجرا کرد.
عزت الله انتظامی تا قبل از مهاجرت و در سال 1326 توانست در بیش از 10 نمایش بازی کند و حالا آماده آموزش جدی در خارج از مرزهای کشور بود.
حالا نزدیک حوالی سال 1348 است. کارگردان ایده پرداز و جسور سینما یعنی داریوش مهرجویی می خواهد فیلم تاثیرگذار «گاو» را بسازد و زمان کشف یک استعداد تمام ناشدنی در سینمای ایران رسیده است. «مش حسن» عنوان کارکتر عزت‌الله انتظامی و آغاز مسیر شکوفایی او در سینمای ایران شد.
بازی‌ درخشان او، مهرجویی را بر آن داشت تا در دیگر آثار خود از جمله «آقای هالو»، «دایره مینا»، «پستچی»، «اجاره نشین ها»، «هامون» و «بانو» از انتظامی استفاده کند و هر کدام از این آثار خود دلیلی شد بر انتخاب درست این شهرتِ «آقای بازیگر» برای انتظامی.
سال 1971 میلادی دنیا نیز استعداد او را دریافت و جشنواره شیکاگو جایزه دوم بازیگر مرد خود را برای بازی در فیلم «گاو» به انتظامی داد تا نخستین جایزه بین المللی بازیگری برای سینما ایران نیز توسط عزت‌الله انتظامی برای سینمای ایران به ارمغان بیاید.
او بعدها در هفتمین، دهمین و دوازدهمین جشنواره فجر نیز برای فیلم‌های «گراند سینما»، «روز فرشته»، «ناصرالدین شاه آکتور سینما» و «خانه خلوت» سیمرغ بهترین بازیگر مرد را به دست آورد و جوایز بسیاری از فستیوال‌های مختلف دیگر که همه و همه تاییدی بر توانایی این بازیگر تمام ناشدنی در سینمای ایران دارد.
تجربه کار با عزت‌الله انتظامی تقریباً برای بسیاری از کارگردانان هم نسل خود اتفاق افتاده است تا آنجا که وقتی مسعود کیمیایی برای فیلم «حکم» در سن 79 سالگی از انتظامی در دعوت به کار می کند بعد از پایان کار از همکاری با او به عنوان افتخاری برای خود یاد می‌کند.
حضور 75 ساله انتظامی در سینما و تئاتر ایران حاصلش بازی در 54 تئاتر، 52 فیلم و یک سریال با عنوان «هزاردستان» ساخته مرحوم علی حاتمی است که البته کم فروغی‌اش در سریال های تلویزیونی کاملا عمدی بوده و همواره اذعان داشته است که علاقه‌ای به باز در سریال ندارد.
به گزارش ایرنا، حالا شش سالی از آخرین حضور او در پرده نقره‌ای برای بازی در فیلم «راه آبی ابریشم» ساخته محمد بزرگ‌نیا می‌گذرد. صحنه تئاتر نیز بعد از سال 78 و نمایش «محاکمه» به کارگردانی حسن هدایت دیگر روی انتظامی را به خود ندیده است. البته خبر خوش برای سینمای ایران نمایش فیلم سینمایی «زادبوم» ساخته ابوالحسن داوودی است که سال 78 تولید شده و به دلایلی تا کنون اکران نشده است و علاقمندان هنر هفتم بار دیگر هنرنمایی آقای بازیگر را در این فیلم می‌توانند ببینند.
اما شاید آخرین حضور در جمع هنرمندان و اظهار نظرش به زمان رونمایی از کتاب «من عزتم بچه سنگلج» بازمی گردد زمانی که گفت: فکر می‌کنم ذوق و شوقی که نصیب من شده است، هیچ کس آن را حس نکرده است و امروز بعد از عمری طولانی کار من در دست مردم است و خوشبختانه مردم از آن رضایت دارند. او این جمله را گفت و گفت: ما سختی‌های زیادی کشیدیم و هنوز هم سختی می‌کشیم. اگر قرار بود در این مدت هر کاری بکنیم، مطمئنا در شأن ما نبود. خوشحالم که در دوران فعالیت هنری‌ام چیزی وارد آن نشد، نه مسائل سیاسی و نه غیرسیاسی. همیشه برای مردم کار کرده‌ام، کارهایی که توسط من اما با همراهی مردم انجام شده است.
آقای عزت‌الله انتظامی عزیز سرتان سلامت و تولدتان مبارک.

34