ایران و افغانستان؛ ۲ کالبد در هم تنیده/ بازیگران ایرانی که رنج افغان بودن را تجربه کردند

به گزارش خبر فوری در پی اتفاقات اخیر کشور افغانستان و نگاه به مردم مظلومی که سال ها طعم زندگی آرام و خوش را نچشیده اند و از آنجایی که افغانستانی ها را دوست، ‌همسایه و برادر خود می‌دانیم؛ بر آن شدیم ارادت اهالی سینما و بازیگران ایرانی که نماینده فرهنگ و ادب مردم ایران هستند را در این گزارش نشان دهیم؛

تأثیر مخرب جنگ داخلی بر سینمای افغانستان

رئیس امور سینمایی کشور افغانستان در گفتگویی خبری درباره آثار سینمایی گفته بود: افغانستان بعد از جنگ‌ های متوالی داخلی به کشوری جنگ‌زده و نابود شده تبدیل شد که مدیریت فرهنگی و سیستم تولیدی در آن معنایی نداشت. در این میان سینما نیز به علت عدم وجود سیستم موضوعی و تولیدی در کشور به نابودی کشیده شد. امروز مسائلی، چون زنان در افغانستان، موضوع مهمی است که با وجود کلیشه شدن، از اهمیت بسیاری برخوردار است. معتقدم اگر تاکنون به این موضوعات توجه شده بود، جامعه اوضاع بهتری داشت.

وی همچنین خواستار گسترش همکاری سینمایی دو کشور همزبان و دارای ریشه‌های مشترک فرهنگی؛ ایران و افغانستان شد.

در ادامه تعدادی از آثار هنرمندان ایرانی با موضوع مشکلات افغانستان را خواهید دید:

عشق پر چالش پسر ایرانی و دختر افغان در «چند متر مکعب عشق»

فیلم «چند متر مکعب عشق» علاقه میان دختر افغان و پسر ایرانی در شرایطی که پلیس، پناهگاه افغانی ها را کشف کرده و مانع از حضور آنها در ایران میشود را نشان می دهد که باید خیلی زود به سرزمینشان برگردند.

زاویه نگاه کارگردان تمرکز اصلی کارگردان، روی شیوه زندگی مهاجران افغانی در حومه شهر است؛ کارگرانی که در ازای حقوق پایین، سخت کار میکنند، کل زندگیشان در خانه هایی از جنس حلبی میگذرد و برای دور ماندن از چشم پلیس، مدام در استرس هستند. در عین تمام این مسائل، زندگی روزمره شان را دارند.

کارگری ساختمان یک‌ دختر با تیپ پسرانه در «باران»

در فیلم «باران» دختر افغانی به اسم باران، برای اینکه بتواند در ساختمان کار کند خودش را به شکل و شمایل پسرها در می آورد و کارگر جوان ایرانی، بعد از بر ملا شدن این راز، عاشقش میشود. نقش کاراکتر افغانی در قصه زهرا ابراهیمی، بازیگر نقش باران با اینکه دیالوگی ندارد اما با حضورش به عنوان کارگر، ناخواسته مسیر را برای لج و لجبازی کارگر ایرانی فراهم میکند و نهایتا زمینه ساز عشقی میشود که قصه به واسطه آن پیش می‌رود.

زاویه نگاه کارگردان اینجا هم کارگردان به مشقات زندگی افغانیها در ایران و اجبار آنها برای انجام کارهای سخت وارد شده. نمایش مشقات یک دختر افغان برای کار کردن به جای پدر بیمار و نهایتا کوچ اجباری او و سایر افغانیها به افغانستان.

شرط بندی غیر انسانی در «بایسیکل ران»

موضوع فیلم «بایسیکل ران» از این قرار است که قهرمان دوچرخه سوار افغانی به اسم نسیم برای تامین هزینه بیمارستان همسرش به مشکل مالی برمیخورد. به هر دری میزند کار پیدا نمیکند و نهایتا سوژه یک شرط بندی درباره قدرتش در رکاب زدن می شود.

زاویه نگاه کارگردان اینجا باز هم روی مقوله مشکلات پناهنده های افغانی تمرکز میشود اما اینبار مسئله، مهاجرت به ایران نیست. کاراکتر اصلی در پاکستان به مشکل برمیخورد اما حمایتی از او نمی شود. به جای کمک، از او میخواهند وارد شرط بندیای کاملا غیرانسانی شود.

توحش طالبان و هویت واقعی افغان ها در «گل چهره»

موضوع فیلم «گل چهره» از این قرار است؛ اشرف خان صاحب سینمای کابل است که پس از سقوط دولت کمونیستی و تسلط مجاهدین بر کابل میخواهد سینمایش را بازسازی کند، اما یکپارچگی دولت دیری نمی پاید و جنگهای داخلی بار دیگر شروع میشود.

وحید موسائیان به عنوان کارگردان؛ افغان ها را ملتی با فرهنگ تصویر کرده و سینما نمادی از این فرهنگ است. او میان توحش طالبان و هویت واقعی افاغنه مرزی پررنگ قائل شده به گونهای که در عین تسلط رعب و وحشت در این کشور، شاهد فرهنگ و هویتی اصیل هستیم.

روایتی مستند از مصائب زنان افغان در «از سفر قندهار»

موضوع فیلم «سفر قندهار» به کارگردانی محسن مخملباف تلاش کرده با روایتی مستند گونه مصائب افغانهای جنگ زده و در راس آن زنان را به تصویر بکشد.

زاویه نگاه کارگردان منظور فیلمساز برجسته کردن رنجهایی است که در کشور همسایه میگذرد برای همین روی معضات این کشور و مصائب زنان انگشت می گذارد.

عروس افغان

موضوع فیلم «عروس افغان» از طریق برجسته کردن یک رابطه عاشقانه قرار است مصائب کشور همسایه را به تصویر بکشد.

زاویه نگاه کارگردان طالبی ایدهای جذاب برای «عروس افغان» برگزید اما به خاطر لکنت داستان و ضعف در قصهپردازی نتوانست، اثری ماندگار ثبت کند. نمادهای مورد نظر کارگردان هم این وسط به بار ننشسته است.

حیران

موضوع فیلم «حیران» هم دست روی رابطه عاطفی گذاشته. این بار بر خلاف «باران»، یک دختر ایرانی با بازی باران کوثری، عاشق یک پسر افغانستانی با بازی مهرداد صدیقیان می شود.

زاویه نگاه کارگردان شالیزه عارفپور ضمن داشتن نگاه انسانی به قصه، سعی کرده روی مشکلات افغان ها متمرکز شود.

فیلم روزی روزگاری ایران

روزی روزگاری ایران، زندگی زن و مردی افغان را به تصویر می‌کشد که به ایران مهاجرت کرده‌اند و در ساختمانی سریداری می‌کنند و در این مسیر برای آنها ماجراهایی رخ میدهد.

این فیلم به موضوع نوستالژی بچه های دهه شصت می پردازد که هم نسلان ما با آن درگیر هستند اما این فیلم اشاره مستقیمی به جنگ ندارد و تنها مضمونی اجتماعی دارد و داستان خانواده ای افغانستانی را که در یک ویلا سرایدار هستند، روایت می کند.

درخشش جهانی کودکان کار افغانستانی در «خورشید»

خورشید فیلمی ایرانی در ژانر درام به کارگردانی مجید مجیدی و تهیه کنندگی امیر بنان محصول سال ۱۳۹۸ است. این فیلم به نویسندگی مشترک مجید مجیدی و نیما جاویدی است. خورشید برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر شده‌است.

خورشید به عنوان نماینده سینمای ایران در بخش مسابقه اصلی (رقابتی) شیر طلایی در هفتاد و هفتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز انتخاب و برنده جایزه فانوس جادویی این جشنواره شد. همچنین با انتخاب منتقدان هالیوود ریپورتر، خورشید در شمار بیست فیلم برتر دو جشنواره ونیز و تورنتو در سال ۲۰۲۰ قرار گرفت؛ این فیلم به عنوان نمایندهٔ سینمای ایران در اسکار ۲۰۲۱ معرفی شد.

در ادامه به بازیگرانی که در نقش افغانستانی به ایفای نقش پرداخته اند می پردازیم:

محیا دهقانی و تجربه دغدغه های دختر افغان

محیا دهقانی در سریال «همبازی» شبکه دو ایفای نقش داشته و کاراکتر دختری افغان به نام «روشنا» را ایفا کرده است.

وی درباره ی این نقش و دغدغه هایی که از دختران افغان به تصویر کشیده شد، اظهار کرد: «روشنا» در این سریال پیام و نماد دختر بی پناه و بی وطن افغان بود که من خودم را در آن چالش قرار دادم تا بتوانم از پس آن نقش بربیایم. خیلی برایم مهم بود. روشنا نماد دختر افغانی بود که در شرایط سخت قرار می گیرد که این چالش برای من اولویت داشت. این کاراکتر دغدغه من بود و دغدغه من این نبود که با کدام بازیگر همبازی می شوم یا کارگردان کار کیست.من یک دیالوگی در سریال داشتم و می گفتم «ما افغان ها، وطن نداریم، یک جای دیگر به دنیا می آییم، جای دیگر درس می خوانیم، جای دیگر ازدواج می کنیم و بچه دار می شویم.» خود این یک درد است که بشر خودش سر خودش می آورد.

جایزه بهترین بازیگر مرد برای «محسن تنابنده» در نقش مرد افغان

«شکستن همزمان بیست استخوان» نام فیلمی است که توانست جایزه بهترین فیلم را از جشنواره بین‌المللی بوسان کره‌جنوبی دریافت کند. محسن تنابنده در این فیلم نقش مهاجری افغان را بازی می‌کند که درگیر مشکلات ناتمام مهاجران است.

عظیم با بازی محسن تنابنده یک پناهنده افغان است که در شهرداری تهران کار می‌کند و قصد دارد به مادر و برادرش کمک کند تا قاچاقی راهی آلمان شوند.

این فیلم سال گذشته توانست جوایزی از جشنواره‌ های بین‌المللی کسب کند و مورد توجه قرار گرفت.

جایزه ویژه هیأت داوران از جشنواره بین‌المللی وزول فرانسه، جایزه بهترین بازیگر مرد برای محسن تنابنده و بهترین فیلم از جشنواره بین‌المللی فیلم دیوراما هندوستان و بهترین فیلم از جشنواره بین‌المللی بوسان کره‌جنوبی، بخشی از این جوایز هستند.

همایون ارشادی و حال و هوای سه بار بازی در نقش افغانستانی

همایون ارشادی گفت: از این که در یک فیلم با موضوع افغانستان بازی کردم بسیار خوشحال هستم؛ فیلم "بادبادک باز" من را وارد سینمای بین الملل کرد و افتخار می کنم.

وی افزود: در این فیلم نقش «بابا» را بر عهده داشتم که بعد از حمله شوروی به افغانستان همراه پسرش به امریکا مهاجرت کرده و در آن جا زندگی می کند.

این بازیگر ایرانی در فیلم «آرمان شهر» محصول سال ۲۰۱۵ میلادی ساخته «ملالی ذکریا» نیز، نقش یک افغانستانی را عهده دار شد.

ارشادی پیش تر در خصوص نقش آفرینی خود در این فیلم گفته بود: من این فیلم را بسیار دوست داشتم؛ چرا که مشکلات و مسائلی که طی جنگ یا بعد از آن در افغانستان افتاده را به تصویر کشیده است.

فیلم سینمایی «لینا» محصول سال ۱۳۹۶ به کارگردانی «رامین رسولی» کارگردان افغانستانی ساکن هلند و تهیه کنندگی «سیاوش حقیقی» از دیگر آثار افغانستانی است که همایون ارشادی در آن به ایفای نقش پرداخته است.

«لینا» داستانی را با موضوع دوستی میان ملت های ایران و افغانستان روایت می‌کند.

همدلی با همسایه، روی پرده نقره‌ای

روشن است که ایرانی‌ها دل‌نگران حال و روز مردم همسایه هستند. مردمی که بسیاری خود را بیشتر آمیخته با فرهنگ ایرانی می‌یابند تا افغان. سینما، دریچه‌ای برای بیان این دل‌نگرانی‌هاست که با شدت گرفتن سلطه طالبان، این ظرفیت بیشتر خود را نشان خواهد داد.

منبع: خبرفوری

26