سیر تا پیاز روز ششم جشنواره فجر چهلم در برج میلاد/ عکس

روز ششم جشنواره فیلم فجر در سینما رسانه (برج میلاد) با نمایش 2 فیلم سینمایی هناس (حسین دارابی) و شب طلایی (یوسف حاتمی‌کیا) همراه بود. بعد از نمایش هر فیلم عوامل و بازیگران آن در نشست خبری به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ دادند.

هناس
کارگردان: حسین دارابی
بازیگران: بهروز شعیبی، مریلا زارعی، وحید رهبانی، سیاوش طهمورث، سولماز غنی، امین میری، علیرضا نایینی و کوثر حیدری

حسین دارابی مانند فیلم قبلی‌اش مصلحت که درامی سیاسی بود با کمک حوزه هنری سراغ یک داستان معمایی با مضمونی سیاسی رفته است. داستان یک زوج که در آستانه سفری به آلمان پروازشان لغو می‌شود و زن به تدریج متوجه می‌شود همسرش در کاری مربوط به فعالیت هسته‌ای کشور مشغول است. به همین خاطر تلاش می‌کند تا شوهرش را از ادامه آن کار منصرف کند و وقتی با مخالفت شوهرش روبه‌رو می‌شود خودش راساً اقدام می‌کند و ...

در واقع هناس درباره زندگی و شهادت دانشمند هسته‌ای داریوش رضایی نژاد است و اتفاقاتی که برای او خانواده‌اش رخ داده است. فیلم به لحاظ ساختن فضای زندگی خانواده رضایی نژاد و موقعیت‌هایی درگیر با آن موفق است، اما مشکلی که در فیلم وجود دارد و طبیعتا به فیلمنامه مرتبط است، اهمیت داریوش در سازمان انرژی اتمی و جایگاه او را متوجه نمی‌شویم، بیشتر در حد چند دیالوگ است که این شخص با دانشمندانی چون شهید شهریاری و شهید احمدی روشن و ... همکار بوده به همین دلیل او هم مهم است. در صورتیکه در سینما باید این اهمیت بروز دراماتیک داشته باشد تا مخاطب قانع شود که بود و نبود او چه نتیجه‌ای به دنبال دارد.

نکته جالب توجه در فیلم بی توجه بودن نهادها و سازمان‌های امنیتی برای حفظ امنیت چنین دانشمندی است، حتی همسر رضای نژاد هم که از طریق تماس تلفنی تهدید و تطمیع می‌شود هم هیچ اقدامی در جهت حفظ امنیت شوهرش انجام نمی‌دهد که این واقعا تعجب آور است!

شخصیت رقیب دانشمند هم در عمل کارکرد خاصی ندارد، فقط انگار وجود دارد تا از طریق او چند صحنهجر و بحث را شاهد باشیم.

بازی بهروز شعیبی در نقش دانشمند هسته‌ای خوب است اما همسر او (مریلا زارعی) از اساس انتخاب غلطی است، برای نمونه در کل فیلم چندبار گریه او را می‌بینیم اما بیشتر تظاهر گریه است تا گریه. اما در مقابل بازیگر پیشکسوتی چون سیاوش طهمورث در یک پلان با اشکی که در چشمانش جمع می‌شود، غم واندوهش در لحظه به جان مخاطب رسوخ می‌کند.

هناس فیلم متوسطی است نه چندان خوب که تماشاگر را به تعمق و تامل وادارد و نه چندان بد که ساخت انرا بیهوده بدانیم اما یادمان باشد در سال 2022 تمام آنچه مد نظر فیلم بود را می‌توان با یک گزارش 10 دقیقه‌ای به مخاطب ارائه کرد و باید همیشه از فیلمساز پرسید چرا مدیوم سینما را برای چنین موضوعی انتخاب کرده‌اید و سینما چه ارزش افزوده‌ای برای این داستان داشته است؟

نکته دیگر اسم فیلم هِناس Henas است که در تیتراژ هم با همین شکل انگلیسی نوشته شده و حتی در فیلم هم گفته شده در زبان کُردی به معنای نفس است، این هم غلط است و در زبان کُردی واژه هَناسه Hanasa به معنای نفس است.  بر این اساس اسم فیلم هم غلط است! 

(امتیاز: 2 از 5)

شب طلایی
کارگردان: یوسف حاتمی کیا
بازیگران: حسن معجونی، مریم سعادت، یکتا ناصر، بهناز جعفری، مسعود کرامتی، سوگل خلیق، علی باقری و سینا رازانی

پسر ابراهیم حاتمی‌کیا،برخلاف پدر سراغ داستانی شهری با تیم بازیگرانی کنجکاوی ‌برانگیز رفته است. البته شب طلایی حاتمی‌کیا را باید فیلم یک آقازاده هم دانست. این آقازاده بودن زمانی پُررنگ می‌شود که نام حاتمی‌کیا به عنوان تهیه‌کننده در تیتراژ اولین فیلم پسرش به چشم می‌خورد.

فیلم سینمایی شب طلایی به کارگردانی یوسف حاتمی‌کیا ماجرای خانواده‌ای است که برای برپایی جشن تولد مادربزرگ‌شان دور هم جمع شده‌اند اما با گم شدن شمش طلای یکی از اعضای خانواده، همه‌چیز به‌هم می‌ریزد. تمام اتفاقات فیلم در یک لوکیشن (خانه مادربزرگ) رخ می‌دهد.

جدای از اینکه فیلم در جذب مخاطب فراز و فرود دارد، از منظر کارگردانی، بازیگری، طراحی صحنه، فیلمبرداری و ... فیلم در سطح استاندارد قابل قبولی است ولی مشکل اساسی زمانی شروع می‌شود که فیلم تمام می‌شود.

با تمام شدن فیلم با یک موقعیتی مواجه می‌شویم که دیگر حتی پایان باز هم نیست بلکه این است که فیلم پایان ندارد. در فیلم‌های مرسوم و شناخته شدن به پایان باز هم وقتی به یک جایی از فیلم می‌رسد مخاطب پی می‌برد اینجا پایان فیلم است اما در شب طلایی هنوز یک سکانس باقیمانده است تا این فیلم به سرانجام برسد. تکلیف اصلی داستان نامعلوم است! چون اساس فیلم بر این بنیاد شده که باید در انتها فهمید که چه اتفاقی رخ داده است حال به شکل اشاره‌ای کوچک یا سربسته. نه اینکه همه را آچمز کرد و بعد پایان! 

طنز غریب روزگار این است که پسر حاتمی کیا فیلمی ساخته که برخلاف رویکرد تمام فیلم های پدرش است، یعنی هر چقدر در فیلم‌های حاتمی کیای پدر دیدیدم که سرنوشت شحصیت‌ها و سرانجام ماجراهای فیلم به کجا ختم شد در فیلم حاتمی کیای پسر با هیچ ترفندی نمی‌توان نهایت فیلم را در نظر گرفت، یک چیزی کم دارد و تکلیف همه چی نامشخص است! از این منظر فیلم پسر 180 درجه در تضاد با فیلم‌های پدر است.

یکی از نکات بارز فیلم انتخاب خوب و درست بازیگران و نقش‌هایی است که آنها دارند از این حیث یک امتیاز مثبت برای فیلم شب طلایی باید در نظر گرفت.

(امتیاز: 2.5 از 5)

حاشیه‌های روز ششم

ششمین روز جشنواره فیلم فجر در شبی به پایان رسید که نشست خبری دبیر پس از حدود یک هفته برگزار شد ولی ابراهیم حاتمی‌کیا به دلیل ابتلای ناگهانی به کرونا نتوانست در نمایش اولین فیلم سینمایی پسرش شرکت کند.

روز ۱۶ بهمن، جشنواره فیلم فجر در سینمای رسانه‌ها و منتقدان کار خود را با نشست خبری مسعود نقاش‌زاده - دبیر جشنواره-  آغاز کرد. نقاش‌زاده قرار بود پنجم یا ششم بهمن‌ماه پذیرای خبرنگاران باشد اما به دلیل ابتلا به کرونا نشست خبری او به تعویق افتاد تا به روز ششم جشنواره یعنی حدود 10 روز بعد رسید. این نشست اگرچه مدت زمان طولانی نداشت و حدود یک ساعت زمان برد به طرح سوال‌ها و انتقادهایی درباره انتخاب فیلم‌ها، کیفیت ضعیف آن‌ها، بخش اجرایی جشنواره که کمی آشفتگی یا بی‌برنامگی را در خود نشان داده و همچنین حضور افرادی برای تذکر و اخطار درباره پوشش حاضران در خانه جشنواره به‌ویژه خانم‌ها و حفظ نشدن حرمت یک مکان فرهنگی گذشت.

دبیر جشنواره اگر چه تلاش کرد تا جای ممکن به سوال خبرنگاران پاسخ دهد، اما بعد از پایان نشست بسیاری از اهالی رسانه تاکید داشتند که جواب کاملی برای سوال‌های خود نگرفته‌اند. در یک مورد که درباره مهمان‌های ویژه و تعداد کارت‌های صادر شده سوال طرح شد، با اصرار و پیگیری سرانجام مدیر روابط عمومی جشنواره اعلام کرد که بیش از ۲۳۰۰ کارت برای جشنواره صادر شده که از این بین بیش از 830 عدد، ویژه اهالی رسانه است. این تعداد کارت در مقایسه با سال گذشته و اینکه در شرایط قرمز کرونایی به سر می‌بریم عدد قابل توجهی است بخصوص آنکه دست‌کم برای مهمان‌های ویژه مکانی دیگر را می‌شد درنظر گرفت چون طبق مصاحبه‌های تلویزیونی حتی دانشجویان دانشگاه صدا و سیما هم در میان مخاطبان سینمای رسانه دیده می‌شوند. البته دبیر جشنواره توضیح داد که شاید نام "مهمان ویژه"  سوء تعبیر ایجاد کرده در حالی که آن‌ها بیشتر مدیران رسانه‌ها هستند. تمام این‌ها در حالی است که وضعیت روز شنبه در خانه جشنواره نشان داد علاوه بر مهمان‌های ویژه ثابت، تردد مهمان‌های روزانه هم معضلی جدی برای شلوغی خانه جشنواره است تا جایی که یکی دو خردسال هم در میان حاضران دیده می‌شدند.

«هناس» بازخوردهای مثبت و منفی میان منتقدان و اهالی رسانه داشت و برخی آن را پسندیدند و برخی روایت آن را برای یک اتفاق هولناک همچون ترور ضعیف دانستند.

مریلا زارعی درباره بازی در نقش همسر شهید رضایی‌نژاد گفت که قبل از ساخت فیلم با شهره پیرانی صحبت‌هایی داشته ولی بعد از شروع کار ترجیح می‌داده که ارتباط نزدیکی نداشته باشند تا بر اساس ایمان، عشق و پایداری که از او گرفته بتواند طبق اعتمادی که به او شده نقش را ایفا کند. شهره پیرانی که خودش در هنگام نمایش فیلم در سالن حضور داشت پس از پایان فیلم، به محل نشست خبری هم آمد و اشک‌هایش پس از دیدن فیلم رضایت او را از «هناس» نشان می‌داد.

بهروز شعیبی هم که سال‌های قبل در «گزارش یک جشن» با مریلا زارعی همبازی بود، در  نشست خبری این فیلم عنوان کرد که اگر سوء تفاهم نشود دوست دارد بابت همکاری دوباره با "مریلا خانم زارعی" پس از سال‌ها ابراز خوشحالی کند.

کودکی که برای فیلم «هناس» در نقش آرمیتا انتخاب شده بود، همانند کودکی‌های 10 سال قبل آرمیتا واقعی همانقدر شیرین زبان بود و از "بابا داریوش" و "مامان شهره"‌اش در فیلم قدردانی کرد.

به نظر می‌رسید تماشاگران فیلم «شب طلایی» با توجه به تغییر سانس‌ها زیادتر از حد معمول بودند و جمع زیادی از آن‌ها به طبقه دوم سالن نمایش در مرکر همایش‌های برج میلاد هدایت شدند. البته احتمالا جمعی از رسانه‌یی‌ها علاقه‌مند بودند خود ابراهیم حاتمی‌کیا را به عنوان تهیه‌کننده «شب طلایی» همراه پسرش برای اولین نمایش فیلم ببینند اما او از صبح روز شنبه با علائم کرونا مواجه شده و به همین دلیل به خانه جشنواره نیامد.

در ابتدای نشست خبری فیلم، یوسف گفت که پدرش خواسته ارتباطی تلفنی داشته باشد و در پس از برقراری تماس، ابراهیم حاتمی‌کیا با تاکید بر اینکه فقط اسمش در این فیلم بوده و کار اصلی را همکاران دیگرش برعهده داشتند، گفت: دوسال از کرونا گذشت و نمی‌دانم امشب چه حکمتی بود که نتوانستم در این نشست حاضر باشم. امشب مثل شبی است که فرزندت عروسی می‌کند ولی ناگهان اتفاقی می‌افتد که نمیتوانی برسی؛ حتما حکمتی داشته است.

در همان دقایق ابتدایی نشست مطبوعاتی «شب طلایی» اعلام شد که روز تولد سینا رازانی بازیگر فیلم نیز است و با تشویق خبرنگاران و همکارانش دسته‌گلی به او اهدا شد.

 اویس طوفانی - جانشین تهیه‌کننده فیلم- در نشست خبری «شب طلایی» یادآور شد که در تهیه‌ این فیلم بهراد مهرجو همسر ریحانه یاسینی‌، خبرنگاری که در تصادف اتوبوس خبرنگاران در سفر به ارومیه جان از دنیا رفت مشارکت داشته و ابراز تاسف شد که در این شب در جشنواره حضور ندارند. 

در روز ششم جشنواره برای دومین روز پیاپی نتیجه آراء مردمی اعلام شد و «ملاقات خصوصی» ساخته امید شمس همچنان بیشترین تعداد رأی را کسب کرده است.