تلویزیون به قولش عمل نکرد/ پخش تیزر سینمایی تبلیغاتی است یا ضد تبلیغ

حدود یک هفته پیش و در حاشیه جلسه شورای عالی سینما، محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی با پیمان جبلی رییس صداوسیما به این توافق رسیدند که تیزر ۵ فیلم به صورت رایگان در شبکه‌های تلویزیون پخش شود. در همین رابطه، قرار شده تیزر فیلم‌های سینمایی «بخارست»، «بام بالا»، «لوپتو»، «بیرو» و «طبقه یک‌ونیم» از شبکه‌های مختلف تلویزیون به آنتن پخش سپرده شود.

۵ فیلمی که به ترتیب ۲۹ آبان، ۱۴ مهر، ۱۱ آبان، ۱۱ آبان و ۱۰ آبان روی پرده سینما رفتند و فروششان هم تا به امروز به ترتیب ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان، ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان، ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان، ۷۲۴ میلیون تومان و ۶۳۷ میلیون تومان است، در واقع مجموع فروش ۵ فیلم سینمایی تا امروز رقمی حدود ۱۰ میلیارد و ۲۶۰ میلیون تومان است.

با توجه به آمار فروش این اتفاق که قرار بود تیزر فیلم‌های سینمایی آن هم به صورت رایگان از تلویزیون پخش شود، اتفاق بسیار خوبی تلقی می‌شد؛ اما این ماجرا چند نکته داشت، اولین نکته اینکه هیچ جزییاتی از این ماجرا منتشر نشد که چه تعداد تیزر قرار است پخش شود، دوم اینکه دلیل انتخاب این فیلم‌ها چه بود، سوم اینکه از چه زمانی این ماجرا اعمال می‌شود و چندین مورد دیگر که باید درباره جزییات آن صحبت می‌شد.

نکته بعد اینکه اگر اعمال این ماجرا به این سادگی بود چرا در این سال‌ها صداوسیما تا این اندازه با درخواست‌های مالی عجیب و یا حذف تعدادی چهره خاص از تیزر، مته به خشخاش می‌گذاشت و کار را برای صاحبان اثر پیچیده می‌کرد؟

البته این‌ مواردی که مطرح شد، برداشته شده از صحبت‌های سید مسعود اطیابی کارگردان فیلم سینمایی «بخارست» و مجید برزگر تهیه کننده«بیرو» است که هر دو گله‌هایی از سازمان صداو سیما داشتند و اعلام کردند که هنوز این اتفاق رخ نداده است. در ادامه جزییات بیشتری از این نقدها را می‌خوانید.

پیش از این هیچ تیزری نداشتیم

یکی از مشکلاتی که پیش‌تر هم درباره آن صحبت کردیم این بود که فیلم‌های بسیار کمی در این سال‌ها مجوز پخش می‌گرفتند و هیچ‌وقت هم دلایل آن مشخص نشد.

مجید برزگر که تا کنون تهیه‌ و کارگردانی چندین فیلم را برعهده داشته است درباره این‌که تا کنون نتوانسته برای فیلمش تیزر بگیرد، گفت: «تا قبل از فیلم سینمایی «بیرو»، فیلم‌های ما برای پخش تیزر از تلویزیون مجوز نمی‌گرفت. روال اینگونه است که اعضای شورا ابتدا فیلم را می‌بینند و اگر فیلم را تایید کنند، تیزرش را پخش می‌کنند.»

او ادامه داد: متاسفانه از دوران قبل تا کنون، فیلم‌هایی که اکران می‌شدند، علی رغم اینکه پروانه نمایش و پروانه ساخت داشتند، بخش بازرگانی تلویزیون باید به صورت مجزا فیلم‌ها را بررسی می‌کرد و درصورت تایید آن را پخش می‌کرد. یعنی یک فیلم در سینما اکران می‌شد و همه مجوزها را داشت؛ اما تلویزیون به دلیل مناسبات خودش و ممیزی‌ها و سانسورها آن فیلم را مناسب تبلیغ نمی‌دانست.»

مسعود اطیابی هم با اشاره به این‌که هیچ یک از فیلم‌هایی که در این سال‌ها ساخته تیزر پخش نگرفته‌اند گفت: «تیزر فیلم‌های سینمایی«دینامیت» و «انفرادی» از تلویزیون پخش نشدند، الان هم که حدود یک هفته است وعده داده‌اند، هنوز تیزر «بخارست» پخش نشده است. البته نکته ماجرا این است که به ما وعده ندادند که حالا از آنها انتظار داشته باشیم. این وعده را رییس سازمان صداوسیما داده است، کسانی که باید آن را اجرا کنند، اجرا نکردند. ما تا امروز ندیدیم که تیزر فیلم‌مان را پخش کنند و هیچ اتفاقی در این زمینه رخ نداده است.»

هیچ‌گاه نفهمیدیم چرا مجوز نمی‌گیریم

حالا که حدود یک هفته است تلویزیون قول پخش تیزر را داده و به آن اعمال نکرده است، عوامل این دو فیلم که سراغشان رفته‌ایم می‌گویند پیش از این خودشان برای دیگر فیلم‌ها اقدام کرده بودند، اما به دلایل نامعلوم نتوانستند مجوز بگیرند.

مجید برزگر درباره دلیل مجوز نگرفتن فیلم‌هایش برای پخش تیزر در تلویزیون گفت: «مواردی بود که در یک فیلم سینمایی بازیگری مورد تایید سازمان نبود، اما فیلم را می‌پذیرفتند، در این‌صورت تلویزیون تیزر را پخش می‌کرد به شرط اینکه اسم و چهره آن بازیگر در تیزر وجود نداشته باشد. محتوای فیلم اصلی ترین فاکتور است. منتهی در شرایط فعلی که پس از کرونا تماشاگر سینما کاهش پیدا کرده و بعد از اتفاقات اعتراضی اخیر مخاطب سینما کاهش پیدا کرد، من هم شنیده ام سازمان سینمایی و صداو سیما یک تفاهم‌نامه‌ای را با یکدیگر امضا کردند که تلویزیون با پخش تیزر فیلم‌های سینمایی به فروش فیلم کمک کند.

البته من نمی‌دانم این کار انجام می‌شود یا خیر! تعرفه پخش تیزر تلویزیون همواره بسیار گران بوده است و همیشه هم این ماجرا مطرح شده که یک فیلم سینمایی لابد با بانک و شیرآلات و پفک و لبنیات و این قبیل چیزها قابل مقایسه نیست و یک محصول فرهنگی است و کاش تلویزیون تعریفی برای محصولات فرهنگی داشت تا هنرمندان و پدیدآورندگان برای پخش تیزر دچار مشکل و چالش نمی‌شدند.»

اطیابی هم درباره این ماجرا افزود: «ما پیش از این هم اقدام کردیم که تیزر«افرادی» و «دینامیت» را از تلویزیون پخش کنیم اما موفق به انجام این کار نشده و هیچ‌وقت هم دلیل این مخالفت را متوجه نشدیم، البته چیزی را هم از دست ندادیم.»

تاثیرگذار یا ضد تبلیغ

در این وضعیت ناآرامی و فروش سینماها هنوز مشخص نیست که اگر این کار انجام شود، آیا جنبه تبلیغاتی دارد و به نفع این فیلم‌هاست یا بیشتر ضد تبلیغ است. برزگر درباره این ماجرا اضافه کرد: «نمی‌دانم الان وضعیت پخش تیزر فیلم‌های سینمایی بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد یا ضد تبلیغ؛ اما اگر در این شرایط اجتماعی نبودیم، قطعا جنبه تبلیغاتی داشت و به فروش فیلم‌ها و بهبود گیشه کمک می‌کرد.»

اطیابی هم درباره این ماجرا که پخش تیزر سینمایی در تلویزیون به خود صداوسیما کمک می‌کند، گفت: «پخش تیزر فیلم‌های سینمایی در تلویزیون، قطعا یک نشاط و رنگی به خود تلویزیون می‌دهد. زمانی صداوسیما اصرار داشت که تیزرهای تلویزیونی فیلم‌های مختلف را پخش کند، چون آهنگ برنامه‌هایش تغییر می‌کرد و این اتفاق به خصوص در دوران آقای ضرغامی بسیار پررنگ بود. این دوستان می‌دانستند علاوه بر اینکه پخش تیزر به فیلم‌ها کمک می‌کند، به تلویزیون هم یک رنگ و بوی دیگری می‌دهد و این ماجرا از زیرکی مدیران آن دوره بود.»

کارگردان «بخارست» ادامه داد: «صداوسیما یک رسانه برای همه مردم است و فرضا اگر قرار است ۵۰۰ تیزر برای یک فیلم دفاع مقدسی پخش شود، دست‌کم باید ۴۵۰ تیزر برای فیلم‌های دیگر پخش شود، مطمئنا یک شهید دفاع مقدس به بیش از ۵۰ تیزر اضافه‌ برای فیلم درباره خودش رضایت نخواهد داد، همین ماجرا نشان می‌دهد که ما حتی نتوانستیم ارزش‌های دفاع مقدس را در تلویزیون حفظ کنیم. نکته بعد این است که پخش تیزرهای یک فیلم بدون حضور دیگر فیلم‌ها بیشتر ضد تبلیغ است.»

وضعیت نا عادلانه/ شرایط بهبود پیدا می‌کند؟

قطعا اگر برای ماجرایی در تلویزیون تبلیغاتی انجام شود به بهبود وضعیت فروش آن کمک می‌کند و تهیه‌کننده «بیرو» درباره این ماجرا گفت: «ما برای فیلم سینمایی«پرویز» که در هنر و تجربه اکران شد و فیلم سینمایی «پریدن از ارتفاع کم» به صداوسیما درخواست تیزر دادیم اما آن‌ها این امکان را به ما ندادند.می دانم که بسیاری از فیلم های سینمایی این سال‌های سینمای ایران این مشکل را داشته اند.آنها فقط اعلام می‌کردند که محتوای این فیلم مورد قبول نیست. حالا این اقدام برای اینکه در این شرایط به وضعیت سینما رونق بخشند، ممکن است مناسب باشد.

در این وضعیت به خصوص، تماشاگر به سینما نمی‌رود و شاید این اقدام وضعیتی باشد که به بهبود دیده شدن فیلم‌ها کمک کند. به‌طور مثال پخش فوتبال را نگاه کنید، که حین دو نیمه و قبل و بعد از بازی تا چه اندازه تبلیغات پخش می‌شود، که همین در فروش محصولات تاثیر گذار است. تاکید می کنم این تحلیل ها در شرایط عادی جامعه است و حالا موضوع کاملا متفاوت شده.»

اطیابی هم بحث شرایط ناعادلانه را مطرح کرد و گفت: «بعدها خواستند تلویزیون را بی‌اعتبار کنند و این کار را با عدم رعایت عدالت در پخش تیزر برخی از فیلم‌های سینمایی. به طور مثال یکدفعه از یک فیلم، ۵۰۰ تا۶۰۰ تیزر پخش می‌شود و مخاطب متوجه این ماجرا می‌شود که هم‌اکنون ۲۰ فیلم روی پرده سینما است، چرا فقط فیلم ایکس مورد توجه قرار گرفته است و به صورت ناخودآگاه متوجه این بی‌عدالتی می‌شود.»

اطیابی درباره حرکت روبه زوال صداوسیما گفت: «به نظر من اگر تلویزیون خودش را اصلاح نکند و مشاورینش را تغییر ندهد، قطعا مخاطبان تلویزیون بیش از این کاهش پیدا می‌کند و پبیشتر هدفشان تخریب ارزش‌ها نه نهادینه‌سازی و تبلغ آن و این ماجرا از رویکرد تکرار بیهوده صداوسیما کاملا مشخص است.»