شبکه خانگی به صداوسیما رسید!/ رشد ۵ برابری مخاطب پلتفرم‌ها طی ۳ سال
به نظر می‌رسد تفاوت جدی و چشمگیری که در سال‌های گذشته، میان شمار بینندگان سریال‌های خانگی و تلویزیونی وجود داشت، از بین رفته یا کمرنگ شده است.
تازه‌ترین آمار رسمی از میزان بیننده یک سریال نمایش خانگی نشان می‌دهد میزان مخاطب محصولات پلتفرم‌ها به مخاطب تلویزیون رسیده و دیگر فاصله‌ای چشمگیر میان این محصولات دیده نمی‌شود.
دوشنبه ۴ دی‌ماه مهدی نقویان رییس مرکز سیمافیلم به مناسبت نقد و بررسی مدیریت یک ساله‌اش بر این مرکز در نشستی در دانشگاه صداوسیما حاضر شد. بر اساس گزارش خبرگزاری مهر از این نشست، او در بخشی از این رویداد گفت: به اندازه‌ای که وی‌اودی‌ها تولیدات باکیفیت در سال دارند، تلویزیون هم سریال‌های باکیفیت دارد. من آماری دارم که سریالی در پلتفرم‌ها یک درصد یا نیم درصد دیده شده است. پس آن‌ها هم تولیدات خوب و بد دارند، اما روی خوب‌ها مانور می‌دهند. مثلاً «زخم کاری» فکر می‌کنم ۲۰ درصد دیده شده بود و بیشتر درباره این‌ها تبلیغ می‌شود.
نقویان البته به صورت دقیق اشاره نکرد که منظورش از سریال «زخم کاری»، فصل اول این اثر است که تابستان ۱۴۰۰ پخش شد یا فصل دوم آن که تابستان و پاییز ۱۴۰۲ به انتشار رسید، اما با توجه به رقم ۲۰ درصد و فلسفه برگزاری نشست در نقد و بررسی عملکرد یک سال اخیر سیمافیلم، می‌توان حدس زد عدد مورد اشاره، میزان بیننده فصل دوم «زخم کاری» است که چندی پیش به پایان رسید.
«زخم کاری» در برابر «بازپرس»
«زخم کاری: بازگشت» که البته با انتقادات فراوان مخاطبان مواجه شد، اثری پربیننده بود که روی موج موفقیت فصل نخست این اثر سوار بود. جالب است که بر اساس آمار رسمی منتشرشده از سوی رسانه ملی، مجموعه تلویزیونی «بازپرس» که از اواسط تیر تا اواخر شهریور ۱۴۰۲ پخش شد، ۲۲.۵ درصد بیننده جذب کرد و پرمخاطب‌ترین سریال وقت تلویزیون شد. وجود حدودا ۲.۵ درصد اختلاف میان پربیننده‌ترین سریال تابستان ۱۴۰۲ تلویزیون با سریالی که احتمالا پربیننده‌ترین محصول تابستان ۱۴۰۲ پلتفرم‌هاست، نشان از نزدیکی زیاد میان حجم مخاطب رسانه ملی و رسانه خانگی دارد.
در مقابل، تابستان امسال همزمان با «بازپرس» در شبکه یک، مجموعه «عشق کوفی» نیز روی آنتن شبکه ۳ سیما رفت که تنها ۱۳.۴ درصد بیننده جذب کرد و اختلافی قابل توجه با «زخم کاری: بازگشت» دارد.
این در حالی است که در سال‌های گذشته، فاصله‌ای چشمگیر میان شمار مخاطبان تلویزیون و پلتفرم‌ها وجود داشت. مجموعه «زخم کاری ۲» در حالی با پخش از فقط یک پلتفرم، به نزدیکی پربیننده‌ترین سریال تلویزیون رسیده که در تابستان و پاییز سال ۹۹، «آقازاده» پربیننده‌ترین سریال وقت خانگی که به صورت همزمان از فیلیمو و نماوا دو پلتفرم اصلی آن روز‌ها پخش می‌شد، آماری به مراتب پایین‌تر از سریال‌های وقت تلویزیون داشت.
اسفند ۱۴۰۰ محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگوی نوروزی با روزنامه ایران گفت: همین سریال «آقازاده» که پخش شد، همین دوستان‌مان در صداوسیما نظرسنجی کرده بودند و می‌گفتند ۴ درصد مردم این سریال را دیدند... در حالی که یک سریال دم‌دستی تکراری تلویزیون هم که پخش بشود، حداقل ۱۵ درصد بیننده دارد.
عصر تلویزیون‌های پرمخاطب اینترنتی
رشد فوق‌العاده مخاطبان سریال‌های نمایش خانگی از حدود ۴ درصد به حدود ۲۰ درصد، فقط در ۳ سال رخ داده است و این سرعت عجیب پیشرفت، می‌تواند به زودی این محصولات را در جایگاهی دور از دسترس سریال‌های تلویزیون قرار دهد.
این در حالی است که گفته می‌شود درصد بیننده سریال‌های سیما از درصد بیننده کل سیما محاسبه می‌شود. به عبارت دیگر، بر اساس آنچه در میان فعالان رسانه مشهور است و شواهد آن در نتایج نظرسنجی‌های منتشرشده مرکز تحقیقات رسانه ملی نیز دیده می‌شود، آمار مخاطب برنامه‌ها و سریال‌های تلویزیون، کسری از مخاطب کل تلویزیون است که ۷۰ یا ۸۰ درصد عنوان می‌شود؛ بنابراین باید برای یافتن میزان بیننده دقیق سریال‌های تلویزیون، عدد اعلامی را در ۸۰ درصد ضرب کرد که آن را از این هم کمتر می‌کند!
با ارقام ذکرشده از میزان مخاطب محصولات رسانه ملی و رسانه خانگی، به نظر می‌رسد دوران حدودا یک دهه‌ای که در آن، سازمان صداوسیما مخاطبی عام و گسترده داشت و نمایش خانگی فقط برای طبقه متوسط و مرفه جامعه بود، تمام شده است.
با افزایش تدریجی دسترسی به اینترنت پرسرعت خصوصا از طریق تلفن همراه، تنوع راه‌های دسترسی به محتوای نمایش خانگی خصوصا پلتفرم‌های رایگان و البته کاهش جذابیت محصولات تلویزیون، حالا پلتفرم‌های نمایش خانگی به نوعی از تلویزیون خصوصی تبدیل شده‌اند که یارای رقابت شانه‌به‌شانه با تلویزیون عمومی و چه بسا پیشی گرفتن از آن را دارند.
