امپراتوری سریال‌های تلویزیونی ترکیه از عربستان تا شیلی
ترکیه پس از آمریکا و بریتانیا طی ۱۵ سال گذشته همواره به‌عنوان برترین صادرکننده سریال‌های تلویزیونی مطرح بوده است.
مرغ‌های دریایی بر فراز آسمان محله توپخانه استانبول هنگام به پرواز درآمدن یک پهپاد که در حال فیلمبرداری از صحنه دستگیری یک زن جوان توسط پلیس در خیابان است، پراکنده می‌شوند.
این صحنه در واقع بخشی از یک مجموعه نمایشی تلویزیونی به نام «دگنلر» است که مراحل فلیم‌بردای بیرونی خود را طی می‌کند.
دگنلر در واقع یکی از حدود ۶۰ سریالی است که سالانه در ترکیه فیلمبرداری و ساخته می‌شود؛ موضوعی که سب شده تا بینندگان این سریال‌ها در تقریبا ۱۷۰ کشور جهان با استانبول و سایر شهر‌های ترکیه و نیز فرهنگ شهرنشینی حاکم بر آن‌ها آشنا شوند.
ترکیه پس از ایالات متحده و بریتانیا طی ۱۵ سال گذشته همواره به‌عنوان برترین صادرکننده سریال‌های تلویزیونی مطرح بوده است.
اردی ایشیک، مدیر توسعه در شرکت «آی‌یاپیم» که از تولیدکنندگان و صادرکنندگان بزرگ محصولات رسانه‌ای در ترکیه محسوب می‌شود و یکی از تولیدات آن به نام «راز‌های خانوادگی» نوامبر گذشته جایزه بین‌المللی امی در بخش بهترین سریال دنباله‌دار را از آن خود کرد، می‌گوید: «مردم آمریکای لاتین سریال‌های ترکی را بسیار نزدیک به فرهنگ خود می‌دانند.»
او می‌افزاید: «وقتی نمونه‌هایی از سریال‌ها را در یک پنل به نمایش می‌گذارم، حتی اگر آن‌ها یک کلمه ترکی هم متوجه نشوند، موضوع سریال را به خوبی درک می‌کنند، زیرا فرهنگ خانواده تقریبا بسیار شبیه هم است.»
محدودیت‌های سانسور، محتوای محتاطانه‌تر را به همراه می‌آورد
محدودیت‌های سانسور در ترکیه همچنین منجر به تولید محتوای محتاطانه‌تری می‌شود که برای مخاطبان در خاورمیانه و کشور‌های اسپانیایی زبان اهمیت دارد، زیرا در شهروندان این کشور‌ها عادت دارند سریال‌های دنباله‌دار را به صورت خانوادگی تماشا کنند.
با این حال، مدیر توسعه شرکت رسانه‌ایِ «آی‌یاپیم» یادآور می‌شود که این شرکت پیش از هر چیز «ابتدا به بازار ترکیه فکر می‌کند.
وی در ادامه می‌گوید که «ما با این حال بازیگرانی را انتخاب می‌کنیم که بتوانند انتظارات بین‌المللی را برآورده کنند.»
اردی ایشیک در همین راستا به فهرستی از حدود ۲۰ بازیگر ترک اشاره می‌کند که به اعتقاد وی برای مخاطبان خارج از این کشور نیز جذاب هستند.
داستان‌های خانوادگی، عشق‌های نافرجام
«روزی روزگار در چوکوروا» یکی از دیگر از سریال موفق ترکیه‌ای است که با نام «زیر خاکستر» هم شناخته می‌شود.
این مجموعه تلویزیونی که نقش اصلی آنرا یک زن برعهده دارد سال ۲۰۲۰ به عنوان بهترین سریال کوتاه سال در آمریکای جنوبی شناخته شد.
سریال‌های ترکی با مضامین تاریخی، دسیسه‌های خانوادگی و داستان عشق‌های نافرجام که از دیرباز در خاورمیانه، شمال آفریقا و بالکان (به ویژه زمانی تحت حکومت امپراتوری عثمانی قرار داشت) محبوب بوده‌اند، اکنون در تمامی قاره‌ها، حتی در ایالات متحده جایی که حتی توجه مخاطبان اسپانیایی زبان را نیز به خود جلب کرده‌اند، حضور دارند.
خاویر رامبرت، رئیس بخش تحقیقات و بازاریابیِ شرکت «گلنس» در لندن که در زمینه سنجش مخاطب فعالیت می‌کند، از «اثرگذاری» تولیدات ترکی تعریف می‌کند و می‌گوید: «این سریال‌ها اکنون در ساعات پربیننده در اسپانیا، عربستان سعودی و مصر پخش می‌شوند.»
وی می‌افزاید: «توانایی این سریال‌ها در ارائه محتوای انبوه با هزینه‌های کاملاً کنترل‌شده، این امکان را فراهم می‌کند که برنامه‌ها را با قیمت‌های معقول پر کنند.»
به گفته مسئولان وزارت فرهنگ ترکیه، در مجموع نزدیک به ۷۰۰ میلیون بیننده از تماشای سریال‌های «به سبک ترکی» لذت می‌برند.
اوزلم اوزسومبول، مدیر فروش شرکت پخش رسانه‌ای «مَد» معتقد است: «این موفقیت همچنین به خاطر کیفیت تولیدات است. ما همیشه در لوکیشن‌های واقعی فیلمبرداری می‌کنیم.»
هر قسمت بر اساس یک طرح کلی که برای وفق دادن با مخاطب تکامل می‌یابد، از یک هفته تا هفته بعد نوشته و فیلمبرداری می‌شود. یک قسمت دو ساعته می‌تواند ظرف شش روز کاملاً نوشته، فیلمبرداری و تولید شود.
این مسئول شرکت پخش رسانه‌ای می‌گوید: «ممکن است شخصیت‌ها حذف یا کم‌رنگ شوند. فقط به بزرگ‌ترین ستاره‌ها است که به آن‌ها در باره حضور در دست کم پانزده قسمت تضمین داده می‌شود.»
به گفته اوزلم اوزدمیر، بنیان‌گذار مجله «اپیزود» که برنامه‌های تلویزیونی ترکیه را پوشش می‌دهد: «سریال‌ها عمدتا برای تلویزیون‌های ترکیه تولید می‌شوند، اما با این حال نمی‌توانند فقط با پخش در ترکیه هزینه‌های خود را جبران کنند.»
«نسل جدید»
بنابراین، تولیدات با بازار بین‌المللی تطبیق داده می‌شوند. احمد زیارلار، یکی از بنیان‌گذاران شرکت «اینتر مدیا» و مدیرعامل «اینتر یاپیم»، می‌گوید: «سیستم ما منحصر به فرد است، زیرا ما هر هفته حدود دو و نیم ساعت فیلمبرداری می‌کنیم. سپس، برای بازار‌های خارجی آن را دوباره ویرایش می‌کنیم تا تبلیغات را تنظیم کنیم.»
یک قسمت هفتگی ۹۰ تا ۱۲۰ دقیقه‌ای در ترکیه می‌تواند به سه قسمت ۴۵ دقیقه‌ای برای پخش روزانه در آمریکای لاتین تبدیل شود.
در همین حال، زیارلار می‌گوید که شرکتش تولید یک سریال به اصطلاح منطبق با سلیقه «نسل جدید» را در هشت تا دوازده قسمت آغاز کرده که فقط برای پلتفرم‌های استریم در نظر گرفته شده است.
او به شکل مختصر در باره این سریال‌ها می‌گوید: «این سریال‌ها کوتاه‌تر، با ریتم تندتر، جسورانه‌تر و سکسی‌تر هستند و کمتر تحت تاثیر سانسور قرار می‌گیرند؛ جنبه هنری این سریال‌ها نیز بیشتر است.»
به همین دلیل است که قهرمان زن سریال «دگنلر» که صحنه دستگیری‌اش در محله توپخانه با پهپاد فیلمبرداری شد، در دادن شعار طرفداری از کرد‌ها هنگام دستگیری توسط افسر پلیس تردید نمی‌کند.
سارپ کالفااوغلو، فیلمنامه‌نویس می‌گوید: «وقتی برای یک پلتفرم سریال تولید می‌کنیم، می‌توانیم سیاسی‌تر باشیم.» سریال «دگنگلر» در ترکیه از طریق پلتفرم گین Gain پخش خواهد شد.
جان اوکان، مدیرعامل شرکت «اینتر مدیا» که به زودی بخشی از این سریال‌ها را در فستیوال بین‌المللی لیل در فرانسه ارائه خواهد کرد، تأکید دارد: «ما معتقدیم که این سریال‌های نسل جدید می‌توانند در بازار بین‌المللی به اندازه‌ی سریال‌های جریان اصلی که همچنان تولید خواهیم کرد، جای خود را به خوبی پیدا کنند.»
وی گفت که به تازگی با یک شبکه تلویزیونی کلمبیایی برای فروش یک سریال ۱۲۰ قسمتی به زبان اسپانیایی به توافق رسیده است.
اردی ایشیک، مدیر توسعه شرکت «آی‌یاپیم» در ادامه به این نکته اشاره می‌کند که: «رئیس جمهور اردوغان همیشه از محتوای ما راضی نیست، اما حرفی نمی‌زند، زیرا ما پول زیادی به کشور وارد می‌کنیم.»
