بررسی عملکرد مجریان و گزارشگران تلویزیون در المپیک/ نفرت‌پراکنی تمام‌نشدنی، هیجانات مصنوعی و اشتباهات سریالی

المپیک 2024 به روز پایانی خود رسیده و نمایندگان ایران مطابق انتظار پس از شروعی بدون مدال در رشته‌هایی که توقع کسب مدال در آن‌ها نمی‌رفت، طی روزهای اخیر با آغاز مسابقات کشتی و تکواندو عملکرد بسیار خوبی داشتند. ماجرای مورد بحث اما پیرامون گزارشگران و مجریان ویژه‌برنامه‌های صداوسیما در المپیک پاریس بود که مجموعا خروجی بحث‌برانگیز و ضعیفی ارائه کردند و حواشی زیادی را به وجود آوردند.

 

تعدادی از مجریان و گزارشگران، خصوصا شهاب قاسمی (یکی از 2 مجری اصلی ویژه‌برنامه شبکه سه) در طول برگزاری مسابقات و در زمان‌های مختلف، به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه با گفتن جملات حساسیت‌زا سعی در نفرت‌پراکنی و مقابل هم قرار دادن مردم با طرز فکرهای مختلف داشت. اوج این اتفاق در جریان مبارزه کیمیا علیزاده و ناهید کیانی به وقوع پیوست و انتقادات زیادی را به همراه داشت. یکی از ویژگی‌های بارز ورزش و رویدادهایی چون المپیک، نزدیک کردن مردم یک کشور به یکدیگر است. چیزی که شاید در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری فقدان آن در کشور به چشم می‌خورد؛ اما این مجری و همچنین تعدادی از همکارانش (از جمله محمدرضا یکتامرام) در شبکه ورزش بدون توجه به این ماجرا و بنا بر دلایلی مبهم و شاید دیکته شده با اظهار نظرهای تند و افراطی، به آتش اختلافات موجود افزودند و به جای ارائه اطلاعات درست درباره رویدادهای مختلف، ترجیح دادند به گونه دیگری خود را به مدیران ثابت کنند. 

 

کاروان تکواندوی ایران در المپیک پاریس نمایش فوق‌العاده‌ای داشت و پس از مدت‌ها شاهد درخشش ورزشکاران‌مان در این رشته در بخش زنان و مردان بودیم. با این وجود گزارشگران مبارزه‌های چهار نماینده ایران از صداوسیما دقیقا نقطه مقابل عملکرد ورزشکاران عمل کردند. بیژن خراسانی در شبکه سه سیما با کم‌ترین اطلاعات ممکن مسابقات را برای مخاطبان گزارش کرد و در بی‌خبری محض به سر می‌برد. در چند برهه مختلف شاهد این بودیم که این گزارشگر باسابقه از اتفاقات رخ داده داخل شیاپ‌چانگ اطلاعی نداشت و از اتفاقات واضحی که رخ داده بود، مطلع نبود. به طور مثال او پس از یکی از دوئل‌های مهران برخورداری اصلا متوجه نشد که او برنده شده و صرفا به این جمله اکتفا کرد که حالت چهره نماینده ایران نشان می‌دهد او حریفش را شکست داده است. او حتی در گفتن نام نماینده ایران هم مرتکب اشتباه مضحکی شد! در سوی دیگر ماجرا شاهد حضور یک گزارشگر جوان به نام رسول مهربانی بودیم که پیش از این هم سابقه گزارش تکواندو و کشتی را داشت. مهربانی از نظر اطلاعات، نسبت به بیژن خراسانی برتری مشخصی داشت اما بخش قابل‌توجهی از گزارش او به تزریق هیجان مصنوعی به مخاطب و استفاده از جملات و کلمات بی‌ربط به مسابقه اختصاص پیدا می‌کرد. مهربانی هم مانند شهاب قاسمی بعضا با اظهارنظرهای مغرضانه‌اش در همان زمینِ ایجاد اختلاف بین مردم بازی می‌کرد. در روز آخر مسابقات تکواندو، با وجود صدای گرفته، بازهم شاهد این بودیم که مسابقات آرین سلیمی توسط مهربانی از شبکه ورزش پخش شد و البته خودش هم در اکثر دقایق صرفا از مردم درخواست می‌کرد که دعا کنند.

 

به جز 2 یا نهایتا سه مجری، سایر اشخاصی که در 2 ویژه‌برنامه شبکه ورزش و سه به عنوان مجری روی آنتن رفتند، اطلاعات سطحی‌ و پایینی داشتند و نمی‌توانستند راجع به اتفاقات پیش آمده در رشته‌های مختلف اظهار نظر درستی داشته باشند و ذهن مخاطب خود را روشن کنند. اجرای رویدادی چون المپیک نیازمند اطلاعات کافی در رشته‌های مختلف و همچنین هوش هیجانی بالا و قدرت بداهه فراوان است تا بتوان خیلی سریع نسبت به رشته‌های مختلف صحبت کرد و اتفاقات رخ داده در رشته‌های مختلف به صورت همزمان را با زبانی ساده به اطلاع مخاطب رساند تا از ابهام خارج شود. این مساله در بین گزارشگران اعزامی نیز حکم‌فرما بود و بخش قابل‌توجهی از آن‌ها چیز جدیدی به بیننده تلویزیونی از جو حاکم بر رقابت‌ها ارائه نمی‌دادند. خیلی از ارتباط‌های ایجاد شده با این گزارشگران اعزامی نیز از کیفیت صوتی و تصویری پایینی برخوردار بود.

 

یک رویداد دیگر کشتی، یک اعزام برون‌مرزی دیگر و بازهم هادی عامل. گزارشگر باسابقه کشتی که با صدای نوستالژیک و اصطلاحات خاصش سال‌هاست همراه علاقه‌مندان این رشته پرطرفدار است. عامل اما طی چند سال اخیر و با افزایش اطلاعات مخاطبان و همچنین بالا رفتن سنش، دیگر آن فروغ سابق را ندارد. کاستی‌های عامل از نظر فن بیان، بیش از پیش قابل رویت است و شاهد اشتباهات فراوانی از جانب او در این‌باره هستیم. عامل بازهم از همان کلمات قدیمی استفاده می‌کند که دیگر مخاطب را به وجد نمی‌آورد و حالت مصنوعی به خود گرفته است. در جریان المپیک پاریس، ویدیویی چند ثانیه‌ای از گزارش او منتشر شد و این گزارشگر قدیمی کشتی با زبان بدنی عجیب که با چیزهایی که می‌گفت همخوانی نداشت، سعی بر ارائه یک اجرای هیجان‌انگیز داشت. باید دید تا چه زمانی قرار است تمام اعزام‌ها و گزارش تمام مسابقات مهم کشتی‌گیران ایرانی به هادی عامل سپرده شود. آیا زمان آن نرسیده تا به گزارشگرانی چون مصطفی حسینی میدان بیش‌تری داده شود؟

 

در انتها باید به نام‌هایی چون رسول مجیدی و حتی حافظ کاظم‌زاده اشاره کنیم که استانداردهای لازم برای اجرای یک برنامه تلویزیونی را دارا بودند و ضمن ارائه اطلاعات جالب به بیننده خود، از نظر «پوشش» هم نمره قبولی دریافت کردند. در بخش گزارشگران نیز گزارش‌های خوبی در رشته‌های بسکتبال، دوومیدانی و والیبال شنیدیم. البته که این گزارش‌های خوب توسط گزارشگران جوان انجام شد.

 

پوشش مسابقات المپیک از سوی 2 شبکه سه و ورزش درکل با نواقص بسیار زیادی روبرو بود و تعداد قابل ذکری از ورزش‌دوستان ترجیح دادند از پلتفرم‌ها و شبکه‌های اینترنتی و ماهواره‌ای مسابقات را تماشا کنند. سانسورهای بیش از حد، اظهارنظرهای افراطی، تعریف‌وتمجیدهای خط‌‌‌‌ دهی‌شده مجریان (مقایسه تعداد مدال کاروان ایران با کشوری چون سوئیس و ربط دادن آن به مسائل غیرورزشی و ارائه یک نتیجه‌گیری باورنکردنی) و گزارش‌های سطح پایین گزارشگران قدیمی، مهم‌ترین ایرادهای 2 ویژه‌برنامه پخش شده از سوی شبکه سه و ورزش در روزهای برگزاری المپیک 2024 بود.