یک منوی موزیکالِ پاییزی با همایون شجریان، علیرضا قربانی، حجت اشرف زاده و ...

پاییز به فصل عاشقی معروف است؛ هر چند از آن به عنوان خزان هم یاد می‌کنند. در طول ۹۹ سال گذشته، فصل پاییز و المان‌های آن، دست‌مایه خوبی برای بسیاری از شاعران و آهنگ‌سازان و خواننده‌ها شد تا آثار ماندگار و شنیدنی خلق کنند. در ادامه به معرفی چند قطعه شنیدنی پاییزی می‌پردازیم.

برگ خزان / ایرج بسطامی

تصنیف «گل پونه‌ها» یکی از شاهکار‌های ایرج بسطامی است؛ اما بعید است کسی «بیداد زمان» یا «برگ خزان» را هم با صدای او که یکی از صدا‌های ماندگار چنددهه اخیر است، نشنیده باشد. این تصنیف به همراه آلبوم «خزان و آرزو»، در سال ۸۷ منتشر شد. میلاد کیایی نوازنده پیش‌کسوت سنتور گفته که شعر و آهنگ این اثر توسط بیژن ترقی و پرویز یاحقی، به صورت بداهه خلق شده و چگونگی ساختش را این‌طور توصیف کرده است: «یک روز غروب پاییز، ترقی و یاحقی به یکی از روستا‌های خارج از تهران می‌رفتند.

یاحقی در حال رانندگی بود و ترقی کنار او نشسته بود. در آن لحظه بادی می‌وزد و برگ خشکی از درخت می‌افتد و به برف‌پاک‌کن ماشین، گیر می‌کند. صدای خش‌خش برگ زیر باران پاییزی، شعری را به ذهن بیژن ترقی می‌آورد و در همان حال زمزمه می‌کند «به رهی دیدم برگ خزان ... افتاده ز بیداد زمان...» و در همین حال یاحقی این شعر را با ملودی معروفش زمزمه می‌کند.» گروه پالت نیز، در سال ۹۵ این اثر را با عنوان «برگ خزان» بازخوانی کرد.

خزان عشق/جواد بدیع‌زاده

بعید نبود اگر «خزان عشق» یا همان «شد خزان» در دهه ۹۰ منتشر می‌شد، صفت «شکست عشقی خورده» را به خالقش نسبت می‌دادند. اما ماجرای این تصنیف، فراتر و عمیق‌تر از این حرف‌هاست. «خزان عشق» یکی از ماندگارترین عاشقانه‌های پاییزی است که ۸۶ سال از زمان خلق آن می‌گذرد؛ اما هنوز با شعر و نت و صدا‌های خاطره‌انگیزش، دلبری می‌کند. شعر این تصنیف متعلق به رهی‌معیری یکی از شاعران غزل‌سرای معاصر است و جواد بدیع‌زاده، اولین فردی است که این شعر را با صدا و آهنگ‌سازی خود به یک تصنیف ماندگار تبدیل کرد.

حزن پنهان در واژه‌های این شعر و صدای ناب بدیع‌زاده، به شنیدنی‌ترشدن این اثر کمک فراوانی کرده است. غلامحسین بنان خواننده معروف کشورمان که آثار جاودانی مانند «الهه ناز» و «بهار دلنشین» را در کارنامه هنری خود دارد نیز، چند سال بعد از جواد بدیع‌زاده گرفتار تصنیف «خزان عشق» شد و این تصنیف را بازخوانی کرد.

حریق خزان/ علیرضا قربانی

یکی از موفق‌ترین تجربه‌های علیرضا قربانی به خزان گره خورده است. قطعه «حریق خزان» با شعر فریدون مشیری، آهنگ‌سازی مهیار علیزاده و صدای علیرضا قربانی را، از آلبومی به همین نام، می‌توان یکی از ماندگارترین آثار این خواننده دانست؛ موفقیتی که در همکاری بعدی با آهنگ‌ساز این اثر، در آلبوم مشترک «افسانه چشم‌هایت» همایون شجریان و قربانی اتفاق نیفتاد.

جالب این‌که این قطعه در زمان انتشار خود به اندازه هیت شدن در حد یک آهنگ پاپ پیش رفت و مردم به شدت از آن استقبال کردند. قربانی که تا پیش از آلبوم «حریق خزان»، بیشتر روی آثار شاعران کلاسیک آواز می‌خواند، در این آلبوم که در سال ۹۱ منتشر شد، به سراغ اشعار نو شاعرانی، چون فریدون مشیری، هوشنگ ابتهاج و سهراب سپهری رفت و توانست حس و صدای خود را به عنوان یک تجربه نو و موفق در کارنامه‌اش ثبت کند. قربانی در زمان انتشار این آلبوم گفت که در چند سال اخیر، جدیدترین و خاص‌ترین کاری که به صورت ارکسترال انجام شده، حریق خزان است.

پاییز /حجت اشرف‌زاده

پاییز در سال‌های گذشته هم شاعران و خواننده‌های زیادی را به خود مبتلا کرده است. علیرضا بدیع، شاعر جوان خراسانی و حجت اشرف‌زاده خواننده نام‌آشنای کشورمان، جزو این مبتلا‌ها هستند. حجت اشرف‌زاده در قطعه «پاییز عاشق است»، به خوبی توانسته یک عاشقانه پاییزی خلق کند. این آهنگ زیبا با آهنگ‌سازی آرش و امیر بیات که در آلبوم «ماه و ماهی» منتشر شده بود، مدتی به عنوان تیتراژ برنامه تلویزیونی «حالا خورشید» به روی آنتن می‌رفت.

«پاییز عاشق است» برای کسانی که با موسیقی روز بیشتر ارتباط برقرار می‌کنند گزینه مناسبی در این روزهاست. اشرف‌زاده در دیگر آثارش نیز، به سراغ فصل پاییز رفته است. او آهنگ دیگری به نام «پاییزی‌ام» را در کارنامه خود دارد که این قطعه را محمد محتشمی بر ترانه‌ای از امیر ارجینی که سابقه قابل‌توجهی در همکاری با محسن چاوشی در سال‌های ابتدایی فعالیتش دارد، آهنگ‌سازی کرده است که در زمان انتشار، با استقبال خوبی رو به رو شد.

بارون پاییزی / سیروان خسروی

«بارون پاییزی» با صدای «سیروان خسروی» یکی از بهترین آهنگ‌های پاییزی است که در «آلبوم جاده رویاها» در سال ۱۳۹۱ منتشر شده است.

سیروان در خصوص این آلبوم گفته‌است: «جاده رویا‌ها بهترین کاری است که تاکنون کرده‌ام و راحت می‌توانم از آهنگ اول تا آخر را گوش بدهم و اذیت نشوم. این یک آلبوم گروهی است که با انجام آن فهمیدم باید تعصب بی‌جا را کنار بگذارم!» این قطعه از سروده‌های «امیر ارجینی» است. این آهنگ زیبا که روایتگر باران‌های دلنشین پاییزی است، آهنگسازی این ترانه را «سیروان خسروی» به همراه «شهاب رمضان» انجام داده است.

آهای خبردار / همایون شجریان

این روز‌ها کافی است نگاهی بیندازید به شبکه‌های اجتماعی یا این که موسیقی که آدم‌ها گوش می‌دهند؛ «آهای خبردار» را زیاد خواهید شنید یا «ابر می‌بارد» و «رگِ خواب» را: «آهای غمی که/ مثل یه بختک/ رو سینه من، شده‌ای آوار/ از گلوی من/ دستاتو وردار/ کوچه‌های شهر/ پُرِ ولگرده/ دل، پُرِ درده/ شب، پر مرد و پر نامرده»

«آهای خبردار» یکی از این قطعات آلبوم متن فیلم «رگ خواب» نام دارد که این شعر سروده یکی از شاعران معاصر حسین منزوی است، مهم‌ترین قطعه این آلبوم نیز محسوب می‌شود. آلبوم «رگ خواب» علاوه بر موسیقى متن فیلم، شامل چهار ترکِ باکلام از جمله «آهاى خبردار»، «رگ خواب»، «ابر مى‌بارد» و «گریه مى‌آید مرا» است. این اثر توسط ارکستر موسیقى فیلم SIF بلغارستان اجرا شده و تهمورس پورناظرى، هوشیار خیام و شِین کاراسکو به عنوان تک‌نواز در آن حضور دارند. همچنین دیوید گارنر، آهنگساز برجسته آمریکایى، بردیا کیارس آهنگساز و رهبر ارکستر و آرین کشیشى آهنگساز و نوازنده بیس به عنوان تنظیم‎کننده در این اثر ایفای نقش کرده‌اند.

منبع: خراسان

24