شگفتی اخترشناسان از درخشش «حلقه اینشتین» در فضا

وبگاه لایو سایِنس در گزارشی آورده است:

اخترشناسان در اطراف کهکشانی که فقط ۵۹۰ میلیون سال نوری از ما فاصله دارد، نمونه‌ای خیره‌کننده از یکی از نادرترین پدیده‌های آسمان را کشف کرده‌اند: حلقه‌ای کامل از نور.

این پدیده به عنوان حلقه اینشتین شناخته می‌شود و بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط تلسکوپ فضایی اقلیدس آژانس فضایی اروپا، کهکشان اِن‌جی‌سی ۶۵۰۵ (NGC ۶۵۰۵) را احاطه کرده است. با اینکه قبلاً نیز چنین حلقه‌هایی کشف شده بود، باز هم نمونه‌ای تا این حد کامل، نادر است.

 تصویر ثبت‌شده تلسکوپ اقلیدس از کهکشان اِن‌جی‌سی ۶۵۰۵

حلقه اینشتین عبارت است از تغییر شکل نور رسیده از یک منبع (مثل کهکشان یا ستاره) به یک حلقه، که از هم‌گرایی گرانشی نور منبع توسط یک جرم بسیار بزرگ (مانند یک کهکشان دیگر یا سیاه‌چاله) ناشی می‌شود. این پدیده وقتی روی می‌دهد که منبع، عدسی گرانشی و ناظر، هر سه در یک خط قرار بگیرند.

کانر اُریوردان (Conor O'Riordan)، اخترشناس مؤسسه اخترفیزیک ماکس پلانک در آلمان، می‌گوید: حلقه اینشتین نمونه‌ای از عدسی گرانشی قوی است. همه لنزهای قوی ویژه هستند؛ زیرا بسیار نادر و از نظر علمی بسیار مفید هستند. این حلقه بسیار ویژه است؛ زیرا به زمین بسیار نزدیک است و هم‌راستایی، باعث شده بسیار زیبا باشد.

 حلقه اینشتین در اطراف کهکشان اِن‌جی‌سی ۶۵۰۵

درباره حلقه اینشتین که به تازگی کشف شده باید گفت، نوری که مانند حلقه، کهکشان اِن‌جی‌سی ۶۵۰۵ را، که در فاصله نزدیکی به زمین قرار دارد، احاطه کرده است متعلق به کهکشانی است که در فاصله‌ای دورتر از زمین یعنی فاصله ۴.۴۲ میلیارد سال نوری از آن قرار دارد و خمیدگی فضا-زمان، نور آن را در اطراف کهکشان اِن‌جی‌سی ۶۵۰۵ منحرف کرده است. هم‌راستایی اجرام آسمانی شگفتی‌آفرین بوده است: اجرام آسمانی به گونه‌ای در یک راستا قرار گرفته‌اند که نور کهکشانی که فاصله زیادی با زمین دارد، به صورت یک حلقه کامل کشیده می‌شود.

 نموداری که عدسی گرانشی را توضیح می‌دهد

پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند این جرم آسمانی، که هنوز نامگذاری نشده است، به افتخار برونو آلتیه‌ری (Bruno Altieri)، ستاره‌شناس آژانس فضایی اروپا که آن را در داده‌های مرحله آزمایشی تلسکوپ فضایی اقلیدس در سال ۲۰۲۳ میلادی کشف کرد، «عدسی آلتیه‌ری» نامیده شود.