۶ ابهام بزرگ درباره نحوه برگزاری کنکور ۹۸
خبر خوش وزیر آموزش و پرورش درباره حذف ۸۵ درصدی کنکور در سال آینده را به معمایی پیچیده تبدیل کرد.
حتما پیش آمده که خودرویتان دچار یک ایراد فنی «پیش‌پا افتاده»ای شده باشد، اما بردن خودرو به هر مکانیکی یک پاسخ متفاوت برای شما دارد و اگر مکانیکی نخواهد شما را اذیت کند، می‌گوید با «دیاگ» ایراد اصلی مشخص می‌شود و بعد از آن، هزینه صرف ایراد اصلی خواهد شد. اما در بسیاری از مواقع، پیشنهاد، درآمدن ایراد خودروحین رانندگی است؛ نسخه‌ای که گرچه نهایتا مشکل برطرف می‌شود، اما با هزینه‌های زیادی روبه‌رو خواهد بود. این مثال واضح و همه‌گیر را می‌توان با ماجرای کنکور در سال ۹۸ همسان‌سازی کرد؛ شورای سنجش و پذیرش در شهریورماه جلسه‌ای تشکیل می‌دهد و تاثیر «قطعی» معدل در کنکور را مصوب می‌کند، بعد از مدتی می‌فهمد این طرح هزینه‌های زیادی برایشان ایجاد کرده و در آبان‌ماه مدل دیگری را معرفی می‌کند. باز هم در مصوبات همین جلسه، چاشنی چالش می‌شود تا اینکه در آخرین مصوبه پذیرش دانشجویان بدون کنکور مستقل از پذیرش با کنکورسراسری تصمیم‌گیری شده است.
در تمامی مصوبات سه جلسه اخیر شورای سنجش و پذیرش، مشخص نبودن «جزئیات دقیق» اجرایی شدن تصمیمات، از ابهامات پرسر و صدای آن بوده است. به‌طور مثال در آخرین تصمیم این شورا که ذیل پذیرش ۸۵ درصدی بدون کنکور صورت گرفت، از بهمن‌ماه پذیرش دانشجو براساس صرفا سوابق تحصیلی آغاز می‌شود؛ مساله‌ای که گرچه گفته شده است تا پایان دی‌ماه جزئیات دقیق پذیرش منتشر می‌شود، اما تجربه دو مصوبه قبلی جلسات نشان می‌دهد ابهامات زیادی در راه خواهد بود. در ادامه سعی شده است تصویری ساده از آنچه طی پنج ماه اخیر در ماجرای کنکور گذشته است، ارائه شود.
جلسه سیزدهم و مصوباتی که عمر زیادی نداشت
مصوبه چه می‌گوید؟
مصوبات سیزدهمین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو که در ۲۶ شهریورماه جزئیات آن منتشر شد را می‌توان از پرحاشیه‌ترین مصوبات چندسال اخیر این شورا دانست. خروجی این جلسه دو بند مهم دارد؛ نحوه برگزاری آزمون سراسری سال ۱۳۹۸ و چگونگی برگزاری آزمون سراسری سال ۱۳۹۹. در مدل برگزاری آزمون در سال ۹۸، هشت نکته اصلی دیده می‌شود که دو بند آن چالش‌های زیادی را در آن زمان به وجود آورد. در بند یک آمده است: «در سال ۱۳۹۸، سنجش با دو آزمون جداگانه (دو مجموعه سوال) انجام می‌شود. ضمنا از مباحث مشترک دو نظام آموزشی قدیم و جدید (۳-۳-۶) سوال یکسان طرح خواهد شد؛ یک آزمون (یک مجموعه سوال) برای دانش‌آموزان نظام قدیم، یک آزمون (یک مجموعه سوال) برای دانش‌آموزان نظام جدید (۳-۳-۶)» بند سوم نیز که #کنکور را به صدر اخبار آن بازه زمانی برد، مربوط به درصد میزان تاثیر سوابق تحصیلی است.
در این بند آمده است: «در آزمون سراسری سال ۱۳۹۸، میزان تاثیر سوابق تحصیلی حداکثر ۳۰ درصد است و ۲۰ درصد با تاثیر قطعی و ۱۰ درصد با تاثیر مثبت اعمال می‌شود، به‌طوری‌که: آن دسته از دیپلمه‌های ریاضی و فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی که دیپلم خود را سال ۱۳۹۸ و در نظام آموزشی جدید (۳-۳-۶) اخذ کرده و امتحانات دروس پایه دوازدهم آنها به صورت نهایی، سراسری و کشوری برگزار شده است، مشمول اعمال سوابق تحصیلی بوده و سوابق تحصیلی موجود دیپلم (پایه دوازدهم- سال سوم آموزش متوسطه نظام جدید ۳-۳-۶) به میزان حداکثر ۳۰ درصد به نسبت سوابق تحصیلی موجود داوطلب است که ۲۰ درصد به صورت تاثیر قطعی و ۱۰ درصد به صورت تاثیر مثبت در نمره‌کل نهایی آنها لحاظ می‌شود.
آن دسته از دیپلمه‌های ریاضی و فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی که دیپلم خود را از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۷ اخذ کرده‌اند و امتحانات یک یا چند درس آنها به صورت نهایی، سراسری و کشوری برگزار شده است، مشمول اعمال سوابق تحصیلی بوده و سوابق تحصیلی موجود دیپلم (پایه یازدهم- سال سوم آموزش متوسطه نظام قدیم) به میزان حداکثر ۲۵ درصد به نسبت سوابق تحصیلی موجود داوطلب و داوطلبان دارای مدرک پیش‌دانشگاهی ریاضی و فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی، علوم و معارف اسلامی و هنر که مدرک دوره پیش‌دانشگاهی خود را از سال تحصیلی ۹۱-۱۳۹۰ اخذ کرده‌اند و امتحانات یک یا چند درس آنها به صورت نهایی، سراسری و کشوری برگزار شده است، مشمول اعمال سوابق تحصیلی بوده و سوابق تحصیلی موجود دوره پیش‌دانشگاهی (پایه دوازدهم- سال آخر آموزش متوسطه نظام قدیم) به میزان حداکثر پنج درصد به نسبت سوابق تحصیلی موجود داوطلب است.» این مصوبه در بخش چگونگی برگزاری آزمون سراسری سال ۱۳۹۹ نیز تایید کرده که در آزمون سراسری سال ۱۳۹۹، میزان تاثیر سوابق تحصیلی، حداکثر ۳۰ درصد با تاثیر قطعی اعمال می‌شود.
ابهامات مصوبه چیست؟
انتشار این مصوبه به‌دلیل اینکه در روز‌های ابتدایی آغاز سال تحصیلی بود، شاید آنچنان مورد توجه قرار نگرفت. این مساله تا اواسط مهرماه ادامه داشت تا اینکه حواشی کم‌کم پیدا شد. کارشناسان و داوطلبان ابهامات موجود را این‌گونه دسته‌بندی می‌کنند: ۱- مغایر با روح قانونسال۹۲ سنجش است که باعث بی‌عدالتی آموزشی خواهد شد. به این معنی که «دانش‌آموزانی که در مدارسی تحصیل می‌کنند که از لحاظ آموزشی در سطح پایینی قرار دارد یا آن دسته از دانش‌آموزان که در مناطق کم‌برخوردار کشور تحصیل می‌کنند، قطعا نمی‌توانند معدلی را که دانش‌آموزان در برخی مدارس خاص به دست می‌آورند، کسب کنند و به همین دلیل آنها از این شیوه آسیب بیشتری خواهند دید» ، ۲- عدم اطلاع بسیاری از دانش‌آموزان از تاثیر قطعی سوابق تحصیلی در کنکور ۹۸ و بلاتکلیفی آنها، ۳- تضمین صحت و سلامت برگزاری امتحانات نهایی، ۴- مساله ترمیم معدل و سودجویی بسیاری از موسسات کنکوری و احتمال فروش سوالات نهایی به این معنی که موسسات کنکوری به‌راحتی به مساله ارتقای معدل شیفت پیدا می‌کند؛ این مورد نیز که مورد تایید مسئولان سازمان سنجش و نمایندگان مجلس نیز بوده است، یعنی ترمیم معدل کنکور برای آزمون سال ۹۸، طعمه لذیذی را برای موسسات کنکوری فراهم کرده است و ۵- همیشه تاثیر دادن معدل در نتایج کنکور به ضرر دانش‌آموزی است که به درصد‌های بالایی از سوالات کنکور پاسخ داده است.
جلسه چهاردهم، کاهش دعوا، افزایش ابهامات ریشه‌ای
مصوبه چه می‌گوید؟
اعتراضات نسبت به تاثیر قطعی معدل در کنکور سال ۹۸ به حدی رسید که شورای سنجش و پذیرش دانشجو در جلسه‌ای فوری در چهاردهم آبان‌ماه از موضع قبلی خود کوتاه آمد و مدل دیگری را برای این آزمون درنظر گرفت. این مصوبه کوتاه دارای سه بند اصلی است؛ در بند اول تایید شده میزان تاثیر سوابق تحصیلی، حداکثر ۳۰ درصد و با تاثیر مثبت اعمال می‌شود، به‌طوری‌که «آن دسته از دیپلمه‌های ریاضی و فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی که دیپلم خود را سال ۱۳۹۸ و در نظام آموزشی جدید (۳-۳-۶) اخذ کرده اند و امتحانات دروس پایه دوازدهم آنها به صورت نهایی، سراسری و کشوری برگزار شده است، مشمول اعمال سوابق تحصیلی بوده و سوابق تحصیلی موجود دیپلم (پایه دوازدهم- سال سوم آموزش متوسطه نظام جدید ۳-۳-۶) به میزان حداکثر ۳۰ درصد به نسبت سوابق تحصیلی موجود داوطلب و به صورت تاثیر مثبت در نمره‌کل نهایی آنان لحاظ می‌شود.»
در بخش دوم این بند نیز تاکید شده «آن دسته از دیپلمه‌های ریاضی و فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی که دیپلم خود را از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۷ در نظام آموزشی قبلی اخذ کرده‌اند و امتحانات یک یا چند درس آنها به صورت نهایی، سراسری و کشوری برگزار شده است، مشمول اعمال سوابق تحصیلی بوده و سوابق تحصیلی موجود دیپلم (پایه یازدهم-سال سوم آموزش متوسطه نظام قدیم) به میزان حداکثر ۲۵ درصد به نسبت سوابق تحصیلی موجود داوطلب و با تاثیر مثبت و داوطلبان دارای مدرک پیش‌دانشگاهی ریاضی و فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی، علوم و معارف اسلامی و هنر که مدرک دوره پیش‌دانشگاهی خود را از سال تحصیلی ۹۱-۱۳۹۰ اخذ کرده‌اند، به میزان حداکثر پنج‌درصد به نسبت سوابق تحصیلی موجود داوطلب و با تاثیر مثبت اعمال می‌شود.»
این مصوبه در بند دوم خود به یک مورد تازه‌ای اشاره می‌کند: «حداقل ۸۵ درصد ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز و موسساتآموزش عالی از سال ۱۳۹۸ به بعد «صرفا با سوابق تحصیلی» و خارج از فرآیند آزمون سراسری انجام می‌شود. آیین‌نامه اجرایی این مصوبه حداکثر تا یک‌ماه آینده در سازمان سنجش آموزش کشور تهیه و پس از تصویب در شورای سنجش و پذیرش دانشجو و قبل از شروع ثبت‌نام آزمون سراسری سال ۱۳۹۸ اطلاع‌رسانی خواهد شد.» بندی که در آن زمان زیاد مورد توجه قرار نگرفت، اما این روز‌ها بیشتر خبر‌هایی از آن شنیده می‌شود. این مصوبه در بند بعدی خود نیز چگونگی برگزاری کنکور در سال ۹۹ را نیز به آینده ارجاع می‌دهد.
ابهامات مصوبه چیست؟
با اعلام این شیوه برگزاری کنکور در سال ۹۸، باز هم ابهامات زیادی از سوی کارشناسان و داوطلبان در رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی مطرح شد:
۱- عده‌ای مخالفت خود را با کوتاه آمدن شورا از تاثیر قطعی معدل اعلام کردند. عبدالرسول عمادی، سرپرست معاونت وزارت آموزش و پرورشدر همان روز‌های اعمال مثبت سوابق تحصیلی در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما گفته بود ما اعتقاد داریم روح قانون سنجش و پذیرش در اعمال تاثیر قطعی سوابق تحصیلی همخوان است نه تاثیر مثبت. برای همین هم در هیچ جای قانون سنجش و پذیرش از تاثیر مثبت حرفی زده نشده، مگر یک مورد در اصلاحیه این قانون. ما تاثیر مثبت را تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور نمی‌دانیم. تلاش ما همچنان این است که برای سال‌های بعد تاثیر قطعی در کنکور لحاظ شود، چراکه هم تعریف سوابق تحصیلی در قانون مشخص است و هم چگونگی اعمال و افزایش تاثیر آن مشخص شده است. در این قانون هم مشکلی وجود ندارد، اما از نظر ما برخی فشار‌های جانبی باعث می‌شود قانون اعمال نشود، ۲- ابهام دراستاندارد نبودن امتحانات نهایی و سوالات، ۳- روشن نبودن تعریف دقیق سابقه تحصیلی، ۴- ادامه مناقشه معادله‌های تراز و رتبه، ۵- مشخص نبودن سازوکار پذیرش ۸۵ درصدی بدون کنکور و ۶- مبهم بودن برگزاری کنکور در سال ۹۹.
تازه‌ترین مصوبه؛ شروط تازه برای پذیرش بدون کنکور
مصوبه چه می‌گوید؟
دو ماه از آخرین مصوبات شورای سنجش و پذیرش گذشت و سیزدهم دی‌ماه بود که پایگاه سنجش از مصوبات جدید دو جلسه (پانزدهم و شانزدهم) این شورا این بار ذیل پذیرش ۸۵ درصدی ظرفیت پذیرش دانشجو که صرفا براساس سوابق تحصیلی است، خبر داد؛ مساله‌ای که گرچه مسئولان سنجش و وزارت علوم پیش‌تر خبر از جدا شدن پذیرش ۸۵ درصدی نسبت به کنکور داده بودند، اما این مصوبه جزئیات تازه‌ای را در اختیار داوطلبان قرار می‌دهد؛ این مصوبه دارای سه بند چگونگی ثبت‌نام داوطلبان و دو بخش چگونگی پذیرش است. در بخش اول آن که پذیرش در بهمن‌ماه سال جاری است، آمده: «اطلاعیه مربوط به نحوه پذیرش و شرایط و ضوابط داوطلبان و نحوه درخواست پذیرش از موسسات و مدارک و سوابق موردنیاز در اطلاعیه سازمان سنجش آموزش کشور در تاریخ ۲۵ دی ماه ۱۳۹۷ منتشر می‌شود. داوطلبان واجد شرایط و متقاضی پذیرش بهمن‌ماه از تاریخ ۲۹ دی لغایت ۶ بهمن‌ماه برای پذیرش به موسسات پذیرنده که در اطلاعیه ۲۵ دی‌ماه منتشر می‌شود، مراجعه می‌کنند. اطلاع‌رسانی به پذیرفته‌شدگان مشروط توسط دانشگاه در تاریخ ۶ تا ۱۰ بهمن صورت خواهد گرفت.» همچنین در بخش دوم به پذیرش دانشجو برای مهرماه ۹۸ اشاره و تاکید شده است در آینده چگونگی پذیرش توسط دانشگاه‌ها اعلام می‌شود.
ابهامات مصوبه چیست؟
هرچقدر این مصوبات کوتاه منتشر شده، ابهامات و سوالات زیادی را برای داوطلبان و کارشناسان به وجود آورده است؛
۱- نزدیک به ۱۵۰ روز به کنکور سراسری فرصت باقی مانده است، بسیاری از داوطلبانی که حتی به‌دنبال پذیرش بدون کنکور بوده‌اند، به دلیل عدم اطلاع «رسمی» از جدا برگزار شدن کنکور، با این وضعیت دچار مشکلاتزیادی خواهند شد، ۲- گفته شده است در بهمن ماه پذیرش صورت خواهد گرفت، این درحالی است که گرچه تاکید شده در تاریخ ۲۵ دی‌ماه قرار است جزئیات بیشتری منتشر شود، اما تاخیر در اعلام چگونگی پذیرش، استرس‌ها و ابهامات بیشتری را متوجه داوطلبان خواهد کرد، ۳- پرکردن ۸۵ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها گرچه در قوانین سنجش و پذیرش از سال ۹۲ تاکید شده است، اما بازهم جزئیات دقیق پذیرش در یک دانشگاه خاص که متقاضی زیاد برای یک رشته دارد، مشخص نیست، ۴- داوطلبی که در بهمن‌ماه درخواست پذیرش بدون کنکور داده است، اگر بخواهد شانس خود را برای کنکور سراسری بسنجد، چه راهکاری پیش روی او خواهد بود؟ ۵- گفته شده که پذیرش براساس صرفا سوابق تحصیلی است، این سوابق احتمالا حول امتحان نهایی و معدل دوره متوسطه خواهد بود، آیا این مساله باز هم ابهامات قبلی تاثیر قطعی ۳۰ درصد معدل را در پی نخواهد داشت؟ ۶- معلوم نیست ۱۵درصدی که قرار است در کنکور شرکت کنند در کدام رشته و دانشگاه شرایط پذیرش خواهند داشت.
منبع: افکار نیوز
1981
