شعام و مصوبه های فرداستی و پنهانش/ سکان بالاترین نهاد امنیتی کشور به دست سلفای شمخانی برمی گردد یا چهره جدیدی در راه است؟

شورای عالی امنیت ملی از ابتدای انقلاب وجود داشت اما پس از بازنگری قانون اساسی، جایگاه ویژه ای پیدا کرد و در طول زمان تلاش کرد جایگاهی فراقوه ای پیدا کند. مصوبه های این شورا معمولا علنی نمی شوند.

شعام و مصوبه های فرداستی و پنهانش/ سکان بالاترین نهاد امنیتی کشور به دست سلفای شمخانی برمی گردد یا چهره جدیدی در راه است؟

به گزارش خبر فوری ، «سیاستگذاری» و «هماهنگی»، دو کلیدواژه مهم در تعیین وظایف شورای عالی امنیت ملی است. این شورا که در سال 68 با اضافه شدن اصل 176، جایگاهی در قانون اساسی پیدا کرد و سازوکارش رسمی‌تر شد. بناست "سیاست‌های دفاعی-امنیتی کشور، در محدوده سیاست های کلی تعیین شده از طرف رهبری را تعیین کند"، "فعالیت‌های سیاسی، اطلاعاتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با تدابیر کلی دفاعی-امنیتی هماهنگ کند" و "از امکانات مادی و معنوی کشور برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی بهره گیرد".

چه کسانی عضو شورای عالی امنیت ملی هستند؟

قانون اساسی بازنگری شده، اعضای شورای عالی امنیت ملی را نیز مشخص کرده؛ روساي قواي سه گانه، رييس ستاد فرماندهي کل نيروهاي مسلح، مسوول امور برنامه و بودجه، دو نماينده به انتخاب مقام رهبري، وزراي امور خارجه، کشور و اطلاعات و همچنین حسب مورد وزير مربوط و عالي ترين مقام ارتش و سپاه عضو این شورای عالی هستند.

بنابراین اکنون حسن روحانی (که به زودی جای خود را به ابراهیم رئیسی می دهد)، محمدباقر قالیباف ، غلامحسین محسنی اژه ای، سردار محمد حسین باقری، محمدباقر نوبخت، محمد جواد ظریف، عبدالرضا رحمانی فضلی و محمود علوی عضو این شورا هستند. علی شمخانی و سعید جلیلی نیز نمایندگان رهبری هستند. حسب مورد امیر موسوی، سردار سلامی و سردار اشتری به این جمع اضافه می شوند.

پنج نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی در طول 32 سال

رهبری دو نماینده در شورای عالی امنیت ملی دارند. عرف بر این است که دبیر شورا یکی از آنها باشد. یعنی دبیر از دو طرف حکم دارد، هم رئیس جمهور او را انتخاب کرده (اما به واسطه این انتخاب، حق رای ندارد) و هم رهبری به او حکم داده.

حسن روحانی از سال 68 تاکنون عضو شورای عالی امنیت ملی بوده. او قدیمی ترین عضو این شوراست. از روزهای اولیه نماینده رهبری بوده تا اینکه رئیس جمهور شده و به واسطه سمتش در شورا بود و نماینده رهبری تغییر کرد. اگر رهبری دوباره او را به عنوان نماینده خود انتخاب نکنند، حسن روحانی پس از 32 سال از شورای عالی امنیت ملی حذف خواهد شد.

احمد خمینی نیز همزمان با روحانی نماینده رهبری در این شورا شد و تا پایان عمرش به مدت پنج سال در آنجا حضور داشت. 10 ماه جانشینی برای او معرفی نشد و در دی ماه سال 74 علی لاریجانی جایگزین وی شد. لاریجانی پس از روحانی، طولانی ترین زمان عضویت در شورا را دارد یعنی 24 سال. او 12 سال و نیم نماینده رهبری و 12 سال به عنوان رئیس مجلس عضو این شورا بود. (حدود شش ماه لاریجانی با هر دو جایگاه در شورا حضور داشت).

سعید جلیلی و علی شمخانی دیگر نمایندگان رهبری در شورای امنیت بودند. جلیلی در سال 87 جایگزین لاریجانی و شمخانی در سال 92 جایگزین روحانی شد.

آخرین حکمی که رهبری در این باره منتشر کرده اند، مربوط به شهریور 95 است که عضویت جلیلی و شمخانی برای "یک دوره دیگر" تمدید کرده اند. زمان این دوره در خبری که پایگاه اطلاع رسانی رفتر رهبری منتشر کرده قید نشده، اما احکام دوره های پیشین این دو نفر، سه ساله است.

چهار دبیر شورا

از پنج نماینده رهبری، تنها احمد خمینی هیچگاه دبیر شورای عالی امنیت ملی نبوده است. حسن روحانی از مهر 68 تا مرداد 84 دبیر شورا بوده، سپس به مدت دو سال جای خود را به علی لاریجانی داده، مهر 86 نوبت به سعید جلیلی رسیده. جلیلی حدود 9 ماه حق رای نداشته. او در تیر 87 نماینده رهبری نیز شده است. مرداد 92 نوبت به شمخانی رسیده و شاید او روزهای آخر دبیری شورا را می گذارند.

اقدامات مهم شورا

مهمترین اقدام دبیرخانه شورا در دهه اول انقلاب، اجرای قطعنامه ۵۹۸ و مسئله آزادی اسرا بود. مسئولیت مساله هسته ای نیز در کشور بیشتر با شعام بوده. چند سالی وزارت خارجه مسئولیت را برعهده گرفت که به برجام منتهی شد. هنوز هم تصمیمات اصلی پرونده هسته ای ایران در این شورا اتخاذ می شود.

در زمانی که مسئولیت مذاکرات هسته ای ایران با شعام بود و دبیر آن سعید جلیلی، ایران ذیل بند 7 منشور ملل متحد قرار گرفت، به این معنا که کشورهای خارجی می توانستند به بهانه توقف فعالیت های هسته ای ایران، از ابزار نظامی استفاده کنند.

درباره موضوعاتی مانند حصر یا ممنوع التصویری افراد نیز در این شورا تصمیم گیری می شود. یا زمانی که در کشور اعتراضی صورت می گیرد، این شورا تصمیم می گیرد. در مواردی مانند حصر موسوی و کروبی و همسرانشان تصمیمات شورا اجرایی شده اما بعد از سالها محرز شده که این موارد تصمیم شعام بوده است.

داستان مصوبات شورا

بنابر آنچه بارها سخنگوی شورا توضیح داده، مصوبات شورای عالی امنیت ملی زمانی رسمی می شود که به تایید مقام معظم رهبری برسد و از همین رو برای تمامی ارکان نظام لازم الاجراست.

دو فرزند امنیتی

شورای عالی امنیت ملی فرزندانی دارد مانند شورای دفاع و شورای امنیت کشور. اینها دو شورا پیش تر در حکم والدین شعام بودند. ریاست هر یک از شوراهای فرعی با رئیس‌جمهور یا یکی از اعضای شورای عالی است که از طرف رئیس‌جمهور تعیین می‌شود. حدود اختیارات و وظایف شوراهای فرعی را قانون معین می‌کند و تشکیلات آنها به تصویب شورای عالی می‌رسد.

شورای امنیت کشور در سال ۱۳۶۲ تأسیس شد اما پس از بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ به عنوان یکی از شوراهای فرعی شورای عالی امنیت ملی در نظر گرفته شد. وظیفه شورای امنیت کشور بررسی جریانات و پیش‌آمدهای عمده و اساسی امنیت داخلی و اتخاذ تصمیمات و تدابیر هماهنگ در جهت پیشگیری و مقابله با مسائل امنیتی است.

شورای امنیت کشور بازوهای محلی هم دارد که قدرت زیادی در استانها دارند. شورای تامین هر استان به ریاست استاندار و با حضور نهادهای تاثیرگذار محلی اعم از نظامی و دولتی تشکیل جلسه می دهد و تصمیماتش برای همه در آن استان لازم الاجراست.

اقدام ضدامنیتی جانشین دبیر شورای عالی امنیت ملی

مسعود کشمیری در سال 60 جانشین دبیر شورای عالی امنیت ملی بود و به دفتر نخست وزیر رفت و آمد داشت. کشمیری عضو سازمان مجاهدین بود و به سیستم اداره کشور در سطوح عالی رتبه نفوذ کرده و اعتماد مسئولان زیادی را جلب کرده بود. او در هشتم شهریور دفتر نخست وزیری را منفجر کرد که منجر به شهادت رجایی و باهنر شد. کشمیری سپس از ایران گریخت.

شعام؛ یک نهاد فراقوه ای

رئیس این شورا رئیس جمهور است اما بنا بر آنچه در قانون اساسی آمده، شعام زیرمجموعه دولت نیست و مصوباتش الزاما به معنای تایید دولت بر آن نیست. به عنوان مثال درباره اعتراضات آبان 98 اختلافانی بین شمخانی و روحانی رخ داد و شمخانی تاکید کرد که شعام یک نهاد فراقوه ای و حاکمیتی است.

آینده شعام

بعید است دوران دبیری شمخانی در شعام تمدید شود. دست کم اینکه او به رئیسی نزدیک نیست و پس از انتخاب رئیسی، رابطه این دو نفر تنها به پیام تبریک شمخانی محدود شده و دیداری انجام نشده.

بازگشت سعید جلیلی به جایگاه دبیری یکی از گزینه های محتمل است. آنها به لحاظ جریان سیاسی از هم دور نیستند و جلیلی سبد رای خود در انتخابات را به رئیسی تقدیم کرده است.

برخی از احتمال دبیر شدن باقری کنی نیز سخن می گویند اما احتمال حضور او در وزارت خارجه بیشتر از شعام است.

احتمال حضور دوباره لاریجانی و روحانی به عنوان نمایندگان رهبری نیز وجود دارد اما بعید است آنها به جایگاه دبیری بازگردند.

خبر فوری گذشته و آینده سایر ارکان دولت را نیز بررسی کرده است:

دولت سیزدهم ورزش ایران را به کدام‌سو می‌برد؟

روند سینوسی سازمان برنامه؛ از وزارت تا انحلال

وزارت کشور رئیسی به چه کسی می رسد؟ / تلاش جریانهای اصولگرا برای رسیدن به ساختمان فاطمی

سازمان انرژی اتمی ایران؛ ارگانی علمی، در تله سیاست

منبع: خبر فوری

18

شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 24
  • دومان
    0

    چپاول و غارت و به یغما ببرید که وقت تنگ است و طوفان نزدیک ....ظلم پایدار نیست و طوفان ...

  • دن کیشوت
    0

    سازمانها و تشکیلات و موسسات و نهادهای حاکمیتی هزار هزار،خدمت رسانی به مردم،صفر!

    نظرات شما -
    • به دن کیشوت مزدور
      0

      چطوره تو رو بگذاریم خدمت رسانی کنی موافقی؟؟؟؟!

    • دون خوان
      0

      چراهرکس حرف حق میگه بهش گیرمیدن ساندیس خورهای بی لیاقت ازدی بیان روخوردن یک ساندیس هم روش بگوبینم دراین ۴۲سال چه خدمتی به ملت کردن بجزاموزش دزدی ودروغ گفتن

  • زمان
    0

    شوراي عالي امنيت ملي همه كلمات عربيه كي ميتونه معادل فارس اش را بگه

    نظرات شما -
    • به زمان
      0

      فارسی نداریم ناراحتی از این کشور برو

    • به زمان
      0

      مجوسی حرف نزن آتیش پرست

    • به زمان
      0

      سلام مزدور صهیونیست.

    • زمان
      0

      صهيونيست خودتي احمق

    • علی
      0

      انجمن والای بی هراسی انجمن والای زنهارداری انجمن والای بی بیمی

    • زمان
      0

      به علي واضح بگو منظورت چيه من كه نفهميدم

  • به همه
    0

    هر کی ناراحته دیوار هست سرشو بزنه به دیوار یا از این کشور بره

    نظرات شما -
    • دون خوان
      0

      کاربربه همه اینجاایرانه وطن ایرانیان چرا باقلدری حرف می زنی ساندیس خور

    • م
      0

      خیلی بهتره که تو و امثالت سرشون به دیواربکوبن عقلشون بیادسرجاش

  • مورچه
    0

    چقدخوبه شورای امنیت ملی خخخخخخخخخخخخخخخخخ

    نظرات شما -
    • دون خوان
      0

      چرانظراصلی مورچه سانسورشده خبرفوری

    • به دون خوان
      0

      چون مورچه حرفای بی ربط زیاد میزنه حرفای چرت و پرت

  • محمد
    0

    ایران هیچ گاه زیربند7منشور نبود این دروغ روحانی و دارو دسته اش برای فتنه گری برچام بود

  • رضا95
    0

    هرکی راحته یک قدم بیاد عقب.

  • ر
    0

    برجام آتش زدن،شعام انرا تایید و سفت به آن چسبید.اگر صداقت دارید چرا با مردم روراست نیستید،چه می خواهید از این جسد متعفن،ولی همین جسد متعفن راه نجات شماست،

  • عاشق ایران
    0

    سردار احمد وحیدی نیز یکی از گزینه های محتمل است

  • ق
    0

    به امید به پایان رسیدن زندگی سیاسی روحانی و بازنشستگی کامل

  • موحد
    0

    یک انسان رئیس شورای امنیت ملی بشه یک مسلمان شیعه واقعی یک شیعه که میفهمه شیعه یعنی چی

  • محمد
    0

    جمع کنیداین مجمع راشمع خانی اصلا حرف زدن بلدنیست

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها