کشورهایی که تاکنون به فیلتر شبکه اجتماعی روی آوردند/ چرا فیلتر تلگرام در روسیه جواب نداد؟

یک دکمه را فشار می‌دهند و تقریبا دسترسی مخاطب به تمام اطلاعات قطع می‌شود. گویی شخص کاملا از دنیا به دور افتاده و در زندانی حبس شده است. حکایت فیلترینگ شبکه های اجتماعی حکایتی طولانی است با تاریخی تقریبا به عمر اینترنت.

به گزارش خبر فوری ، در این چند سال که شبکه های اجتماعی گسترش بسیاری یافته و تا حد زیادی جای سایتهای خبری را گرفته است، نظرات بسیاری در مورد فیلتر یا عدم فیلتر این شبکه ها مطرح است. بسیاری موافق این طرح بوده و آن را حافظ ارزشهای ملی، دینی، اخلاقی و خانوادگی جامعه می‌دانند در حالیکه مابقی آن را نافی دسترسی کامل به اطلاعات، آزادی بیان و ارزشهای جامعه می‌دانند.

اینکه کدام یک از این دو گروه محقند و استدلال معتبرتری دارند یک بحث است و اینکه گسترش فیلترینگ تا کجا پیش رفته و کدام جوامع را در بر می‌گیرد بحثی است دیگر. در مورد مساله دوم باید گفت که متاسفانه فیلتر شبکه های اجتماعی در سال اخیر بسیار گسترش یافته است. سایت خبری بلومبرگ طی گزارشی سال 2018 را سال فیلتر شبکه های اجتماعی دانست.

طبق اطلاعات به دست آمده از سایت خبریCBC در سال 2018 کانادا حدود 22،000 کاربر فیسبوک و توییتر را بلاک کرده و نزدیک 1500 پست در شبکه های اجتماعی را حذف کرده است.

این انسداد حسابها و فیلتر شامل کشورهای اروپایی و آمریکایی دیگر از جمله ایالات متحده، انگلیس و رژیم اسرائیل هم می‌شود.

به طور کلی، سه شبکه اجتماعی مهم یعنی فیسبوک، توییتر و یوتیوب در بسیاری از کشورهای جهان به طور دائم یا موقت فیلتر شده اند. برخی کشورها به صورت هوشمند شبکه های اجتماعی را فیلتر کرده و برخی دیگر هم به صورت مطلق و غیر هوشمند دست به این کار می‌زنند. در این میان اما پرسش این است که کدام یک از کشورها و در مورد کدام شبکه اجتماعی تا کنون فیلترینگ را اجرا کرده اند؟

فیلترینگ بزرگترین شبکه اجتماعی در بیش از 20 کشور
شاید بی راه نباشد اگر فیسبوک را مهم ترین و پرکاربردترین شبکه اجتماعی جهان بدانیم. با این حال، بسیاری از کشورهای مهم دنیا تا کنون حداقل یک بار به طور موقت در زمینه فیلترینگ فیسبوک اقدام کرده اند. مهم ترین و اصلی ترین کشورهای فیلتر کننده فیسبوک از این قبیل اند: ماکائو، چین، هنک کنگ، ایران، کره شمالی، رژیم صهیونیستی، بریتانیا، سودان، تاجیکستان، مصر، آلمان، هند، مالزی، موریتانی، مراکش، پاکستان، موریتانی، سوریه، روسیه، بنگلادش، ویتنام، تایلند.

طبق اطلاعات به دست آمده از سایت خبریCBC در سال 2018 کانادا حدود 22،000 کاربر فیسبوک و توییتر را بلاک کرده و نزدیک 1500 پست در شبکه های اجتماعی را حذف کرده است

در جدول زیر به برخی از کشورهای مهم فیلتر کننده فیسبوک، تاریخ و بهانه فیلتر آن اشاره می‌کنیم.

فیلترینگ توییتر؛ از فرانسه تا کره

توییتر علاوه بر اینکه یکی از تاثیرگذارترین شبکه های اجتماعی در زمینه سیاسی و اجتماعی است، همچنین بسیار پرکاربرد بوده و در ایران هم علی رغم فیلترش کاربران زیادی دارد.

بسیاری از کشورها اما در مورد توییتر هم از روش فیلتر استفاده کرده اند. عمده کشورهایی که توییتر در آنها به طور موقت یا دائم فیلتر شده است، بدین قرارند: چین، مصر، فرانسه، هند، ایران، رژیم صهیونیستی، کره شمالی، پاکستان، روسیه، کره جنوبی، ترکیه، امارات، انگلیس، ونزوئلا و...

در جدول زیر به برخی از کشورهای فیلتر کننده توییتر، تاریخ و بهانه فیلتر کردن آن اشاره می‌کنیم.

مروری بر فیلتر بزرگترین شبکه اجتماعی تصویری

یوتیوب علی رغم کاربرد تصویری بسیار و کاربر فراوانی که دارد اما در بسیاری از کشورها به طور موقت یا دائم فیلتر شده است. اصولا در زمینه فیلترینگ یوتیوب، کشورها به 4 دسته تقسیم می‌شوند.

الف. کشورهایی که دسترسی کامل دارند.

ب. کشورهایی که دسترسی محلی دارند و به طور محلی و بومی از آن استفاده می‌کنند.

ج. کشورهایی که یوتیوب را کاملا فیلتر کرده اند

د. کشورهای که یوتیوب را به طور موقت در دوران بحران فیلتر کرده اند.

مهم ترین کشورهایی که تا کنون یوتیوب را فیلتر کرده اند از این قبیلند: افغانستان، ارمنستان، بنگلادش، برزیل، چین، ارتیره، اتحادیه اروپا، فنلادند، آلمان، اندونزی، لیبی، مالزی، مراکش، کره شمالی، پاکستان، روسیه، سودان، کره جنوبی، تاجیکستان، تایلند، تونس، ترکیه، ترکمنستان، امارات، ازبکستان، ایران و...

فیلترینگ و مشکلاتش؛ روسیه ناکام در پروژه حذف تلگرام

بسیاری معتقدند فیلترینگ شبکه های اجتماعی به علت گسترش کاربرد آن، افزایش قدرت تکنولوژی، انقلاب فناوری اطلاعات و ... عملا بی کاربرد و اشتباه است. شاید یکی از مهم‌ترین این نمونه ها فیلتر تلگرام در روسیه بوده است که عملا به شکست انجامید.

حکم فیلتر تلگرام در 16 آوریل سال 2017 در پی آن صادر شد که تلگرام به خواست "سرویس امنیت فدرال روسیه" عمل نکرد. این نهاد امنیتی روسیه از تلگرام خواسته بود که کلید رمزگذاری پیام‌های کاربران را در اختیار این نهاد امنیتی بگذارد.

سایت مدوزا روسیه به نقل از مقامات علمی کشور گفته است که فیلتر تلگرام مشکلاتی جدی را برای دانشمندان روسیه و دانشجویان و دسترسی آنها به سایتهای علمی ایجاد کرده است

اما تلگرام برای دور زدن فیلترینگ از تکنیکی به نام domain fronting استفاده کرد. این تکنیک قادر به پنهان کردن نقطه پایانی هر اتصال به اینترنت است. این به طور موثر اجازه می دهد تا کاربران را از طریق پروتکل HTTPS به یک پلت فرم اینترنت یا سرویس متصل شده وصل کنند. با این حال، به دولت یا ارائه دهنده خدمات اینترنتی، به نظر می رسد که کاربر از یک وب سایت کاملا متفاوت بازدید می کند.

در نتیجه این روش بعد از فیلتر تلگرام توسط دولت روسیه، این اقدام عملا با فیلتر و محدودیت سرویس های Google و آمازون روبرو شد. مت برگس(یک کارشناس مسائل فناوری اطلاعات) در سایت وایرد این حادثه را علت رفع فیلتر تلگرام دانست. همچنین سایت مدوزا روسیه به نقل از مقامات علمی کشور گفته است که فیلتر تلگرام مشکلاتی جدی را برای دانشمندان روسیه و دانشجویان و دسترسی آنها به سایتهای علمی ایجاد کرده است.

فیلترینگ شبکه های اجتماعی؛ آری یا نه

سایت دیبیت طی یک نظر سنجی از کاربران خواست که نظر خود را درباره فیلتر شدن شبکه های اجتماعی بدهند. در این نظر سنجی حدود 54 درصد مخالف فیلتر تلگرام و 46 درصد هم موافق این اتفاق بودند.

اما آنچه جالب است این است که حتی موافقان فیلتر شبکه های اجتماعی موافق فیلتر کامل این شبکه ها نبوده اند. در واقع با بررسی استدلال کتبی رای دهندگان متوجه می شویم که آنهایی که موافق فیلتر تلگرام هستند، تاکید دارند که این فرآیند باید به صورت هوشمند و گزینشی و نه مطلق انجام شود تا مانع دسترسی کودکان و نوجوانان به سایتهای انتشار دهنده‌ی محتوای غیر اخلاقی شود و نه اینکه مانع دسترسی آزاد اطلاعات شهروندان گردد.

اکنون نظر شما در این رابطه چیست؟ آیا با فیلترینگ شبکه های اجتماعی موافقید یا مخالف؟

38