اعطای تابعیت به فرزند مادران ایرانی سرمایه گذاری برای امنیت جامعه است

امروز دوشنبه بیست و سوم اردیبهشت ماه لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی از تصویب اکثریت نمایندگان مجلس گذشت.
نمایندگان دیروز هم به کلیات این لایحه رای مثبت دادند تا پس از سال ها کش و قوس، مادران ایرانی بتوانند برای فرزندان حاصل از ازدواج با اتباع غیرایرانی شناسنامه دریافت دارند.
طی روزهای گذشته نظرات متعددی در مخالفت یا حمایت از این قانون بیان شد و بسیاری از نمایندگان مجلس و فعالان مدنی در این خصوص به اظهارنظر پرداختند.
مخالفان این قانون در وهله نخست بر پیامدها و تبعات امنیتی اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج مادران ایرانی و همسران خارجی تاکید کرده و تصویب آن را زاینده چالش های گوناگون برای امنیت کشور دانستند.
گروهی هم گفتند این قانون بر بار تعهدات و هزینه های اقتصادی کشور خواهد افزود و در کشاکش مشکلات اقتصادی مانند بیکاری جوانان و ضعف های خدمات رسانی در حوزه های مختلف، این چالش ها را تشدید خواهد کرد.
در همین زمینه، پژوهشگر ایرنا با «لیلا زلفی گل» فعال مدنی و یکی از حامیان حقوق کودک به گفت وگو پرداخت. وی در ابتدای این گفت وگو بیان داشت: بارها در مناطق حاشیه تهران با تعداد زیادی از زنان بلوچ و فرزندانشان روبرو شدم که علاوه بر فقر، بزرگترین درد آنها درد بی هویتی بود؛ هویتی که اساسی ترین و اولی ترین حق هر انسانی است؛ بچه‌ هایی که مادر تنها داراییشان بود ولی خون مادر عاملی برای تابعیتشان به حساب نمی آمد. عین بی عدالتی را من با چشم‌ های خودم دیده ام. بچه هایشان هیچکدام به مدرسه نمی رفتند چون شناسنامه نداشتند. اگر هم به واسطه گروه های خیریه در مدرسه ای ثبت نام می شدند، اولین چیزی که باعث آزار و اذیتشان می شد همین بی نام و نشان بودن بود و تحقیرهایی که نثارشان می شد. آنها سهمی از یارانه نداشتند. مادران بی شناسنامه و نوزادانی که بدون گواهی تولد در حال ازدیاد بودند. لیلا زن بلوچی که چشم هایش روز به روز بیناییش کمتر می شد با گریه می گفت اگر شناسنامه داشتم شاید با همین دفترچه های بیمه سلامت می توانستم دنبال درمان باشم. امثال لیلا کم نبودند. حقوق شهروندی و کرامت انسانی هیچ معنایی برای آن شهروندان نداشت.

** تبعات اجتماعی کودکان بی شناسنامه چیست؟
این فعال مدنی در ادامه بیان داشت: چه بخواهیم چه نخواهیم باید بپذیریم که مهاجرت های غیرقانونی، فقر و حاشیه نشینی روز افزون باعث خواهد شد که بسیاری از زنان ما مجبور به ازدواج و زاد و ولدهایی شوند؛ فرایندی که رهاوردش چیزی نخواهد بود جز به دنیا آمدن بچه هایی که خود نتیجه نادیده گرفتن معضلات از سوی مسوولانند. به عبارتی ما در پدیده کودکان بی شناسانه دور باطل یا در واقع دور مخاطره آمیزی را شاهد بودیم که کودکانی خود به دلیل شرایط نامطلوب به دنیا می آمدند، به حال خود رها می شدند و در نتیجه محملی برای آسیب های بعدی بودند.
وی با استناد به گفته های «طیبه سیاوشی» نماینده مجلس افزود: در حال حاضر ما نزدیک به 500 هزار کودک بی شناسنامه داریم. هر چند که آمار چندان دقیقی وجود ندارد و ما به گفته ایشان استناد می کنیم. حالا در نظر بگیریم این تعداد از کودکان وقتی احساس کنند در کشور مادری خودشان جایگاهی ندارند و هویتی برای آنها در نظر گرفته نمی شود این تبعیض، به مرور از آنها موجوداتی ساختارشکن و ضد اجتماع به عمل می آورد. وقتی خاک مادری آنها را به عنوان شهروند نمی پذیرد و راهی هم جز زیستن در همین خاک نداشته باشند مجبور به تقابل با وضعیت موجود و کنش و واکنش های چالش ساز با جغرافیایی می شوند که خود را متعلق به آن نمی دانند.

** نبود چنین قانونی جای تاسف داشت
زلفی گل با اشاره به اینکه تصویب قانون مذکور و هزینه های خدمات رسانی به فرزندانی که در صورت تایید شورای نگهبان و پس از اجرایی سازی قانون هویت و تابعیت ایرانی می یابند، هزینه هایی برای تامین امنیت روانی و وجودی در کل جامعه است، گفت: جای تاسف بود که کشور ما جزو 6 کشوری است که بر اساس خون مادر، فرزندان حق تابعیت ندارند و تاسف بار تر اینکه در بین نمایندگان هر چند اقلیت، همچنان افرادی بودند که با این لایحه مخالف بوده و هستند. مگر نه اینکه آنها نماینده همین مادرانی اند که ایران، خاک و وطن اصلی آنها محسوب می شود. بر چه اساسی فرزندان این زنان از نعمت هویت نباید برخوردار باشند؟ عده ای از آنها افزایش مهاجرت از افغانستان را دلیل مخالفت خود می دانند در حالی که این لایحه فقط به فرزندانی که از مادر ایرانی متولد شده باشند و مادر در خواست شناسنامه کند امتیاز می دهد. به طور قطع آسیب هایی که از بی هویتی افراد منشا می گیرد به مراتب سنگین تر و غیرقابل جبران تر است.

منبع: ایرنا

1981