مکانیکی به زبان ساده؛ چگونه بدون دانش تخصصی عیب خودرو را کشف کنیم؟

هفته پیش یکی از بدترین روز‌های زندگی‌ام را پشت سر گذاشتم. همه چیز از شبی شروع شد که قصد داشتم بعد از یک روز سخت، به خانه برگردم. استارت زدم، موتور روشن شد و راه افتادم. ۲۰۰ متر جلوتر صدای سوت ممتدی شنیدم. برف‌پاکن‌ها با سرعتی دیوانه‌وار شروع به حرکت کردند و با خاموش شدن موتور وسط شیشه متوقف شدند. برق پشت آمپر رفته بود و موتور استارت نمی‌خورد. چاره‌ای جز تماس با امدادخودرو نداشتم. راننده یدک‌کش توصیه کرد به تعمیرگاه برویم تا یک مکانیک متخصص مشکل را حل کند. آن‌ها فردا صبح تماس گرفتند و گفتند میل سوپاپ گریپاژ کرده و موتور نیاز به تعمیر اساسی دارد. خرج کل ماجرا حدود دو میلیون تومان می‌شد. پرداختم، اما دو روز بعد، سر ظهر وسط اتوبان دقیقا همان اتفاق قبلی افتاد و ماشین با همان جزییات خاموش شد. این‌بار از امدادخوردو رسمی کمک خواستم و در کمال تعجب متوجه شدم ایراد از دینام بوده است. موفق شدیم با یک سوم مخارج قبلی ماشین را روشن کنیم و راه بیفتیم، اما احتمالا تا آخر عمرم فراموش نمی‌کنم که چطور مکانیک اولی از بی‌اطلاعی‌ام نسبت به مسائل فنی سوء‌استفاده کرد. این راهنما طوری تنظیم شده که با زبان ساده مشکلات و ایرادات خودرو را تشریح کند و بگوید هر نشانه عجیب و غریب از کدام ایراد حکایت دارد.

مشکل: کلاچ به راحتی پایین می‌رود، ولی دنده‌ها عوض نمی‌شوند
پدال کلاچ را فشار می‌دهید و پدال به زمین می‌رسد. با اینکه پدال به زمین رسیده است، ولی شما هنوز نمی‌توانید دنده عوض کنید. این مشکل در برخی خودرو‌ها ممکن است ناگهانی رخ دهد و در برخی به تدریج.

مشکلات احتمالی: کابل اتصال کلاچ خراب شده است. کابل اتصال کلاچ قطع شده است. در مدار هیدرولیک کلاچ روغن تمام شده است. در مدار هیدرولیک کلاچ نشت وجود دارد.

مشکل: تعویض دنده مشکل است
هنگامی‌که موتور گرم است و دنده را عوض می‌کنید، احساس برخورد آهن در گیربکس می‌کنید. گاهی تعویض دنده خیلی مشکل می‌شود.

مشکلات احتمالی: روغن گیربکس کم شده است. روغن گیربکس کثیف شده است. داخل گیربکس اتفاق بدی افتاده است. دیسک و صفحه خرد شده است. اتصال گیربکس از تنظیم خارج شده است یا خراب است.

مشکل: دنده کم کردن سخت شده است
با گاز ندادن، گیربکس اتوماتیک خودرو شما معکوس‌های ناگهانی می‌دهد و روان کار نمی‌کند.

مشکلات احتمالی: اتصال گیربکس از تنظیم خارج شده است و یا خراب شده است. میزان روغن در گیربکس درست نیست. در گیربکس مشکل درونی ایجاد شده است. مشکلی در موتور ایجاد شده است. در سیستم‌های کنترل گیربکس الکترونیکی مشکلی ایجاد شده است.

مشکل: پدال کلاچ به نظر معمولی است، ولی نمی‌توان دنده عوض کرد
توضیح: پدال کلاچ را فشار می‌دهید، ولی دنده را نمی‌توانید عوض کنید. سعی نکنید که با زور دنده را عوض کنید. این مشکل معمولا ناگهانی اتفاق می‌افتد.

مشکلات احتمالی: اتصال گیربکس گیر کرده است. در گیربکس مشکل درونی ایجاد شده است کلاچ ممکن است که رها نکند.

مشکل: دنده از جا می‌پرد
تعویض دنده‌ها خوب انجام می‌شود، ولی با گاز دادن، دنده از جا می‌پرد و به وضعیت خلاص در می‌آید. این مشکل به تدریج بدتر می‌شود.

مشکلات احتمالی: درون گیربکس مشکلی ایجاد شده است. اتصال گیربکس احتیاج به تنظیم دارد

مشکل: صدای وز وز از جعبه دنده شنیده می‌شود
هرگاه در دنده جلو یا عقب حرکت می‌کنید، صدای وزوزی شنیده می‌شود. این صدا هنگامی‌که در حالت پارک یا خلاص هستید شنیده نمی‌شود و با مدتی رانندگی، صدا از بین می‌رود.

مشکلات احتمالی: روغن گیربکس خیلی کم است. روغن گیربکس کثیف شده است. در درون گیربکس مشکلی پدید آمده است. مبدل گشتاور خراب شده است.

مشکل: از گیربکس صدای غیرعادی شنیده می‌شود
هرگاه رو به جلو یا عقب شروع به حرکت می‌کنید، صدای جیغی از خودرو به گوش می‌رسد. با رانندگی بیشتر، این صدا بیشتر می‌شود. در حالت خلاص این صدا شنیده نمی‌شود.

مشکلات احتمالی: روغن گیربکس کم شده است. روغن گیربکس کثیف شده است. دردرون گیربکس خرابی ایجاد شده است. مبدل گشتاور خراب شده است. فیلتر روغن کثیف شده است. فلایویل شل شده است و یا خراب شده است

مشکل: چرخ‌ها در حین رانندگی لرزش دارند
در حین رانندگی، در فرمان احساس لغزش می‌کنید که بنظر می‌رسد از چرخ‌ها منتقل می‌شود. هرچه این ارتعاشات بیشتر باشد، مشکل بدتر است.

مشکلات احتمالی: چرخ‌ها به بالانس احتیاج دارند. چرخ‌ها خورده شده‌اند. چرخ کج یا خراب شده است. پیچ‌های چرخ شل شده‌اند. قسمت‌هایی در جعبه فرمان خورده شده یا خراب شده است.

مشکل: لاستیک‌ها در یک لبه بیش از لبه دیگر خورده می‌شوند
توضیح مشکل خیلی سخت به‌نظر می‌رسد.

مشکلات احتمالی: مشکلات میزان فرمان، فاصله زیاد بین چرخ‌ها. مشکلات میزان فرمان.

مشکل: لاستیک‌ها در مرکز بیش از لبه‌ها خورده می‌شوند
متوجه می‌شوید که لاستیک‌ها در مرکز خیلی بیشتر خورده شده‌اند، ولی لبه‌ها خیلی بهتر به‌نظر می‌رسند.

مشکلات احتمالی: فشار چرخ‌ها خیلی زیاد است. چرخ‌ها به اندازه کافی جابجا نشده‌اند.

مشکل: لاستیک‌ها در دو لبه بیش از مرکز خورده می‌شوند
متوجه می‌شوید که لاستیک‌ها در دو لبه خیلی بیشتر خورده شده‌اند، ولی در مرکز خوب هستند.

مشکلات احتمالی: فشار چرخ‌ها خیلی کم است. چرخ‌ها به اندازه کافی جابجا نشده اند.

مشکل: ریپ زدن موتوردر حال حرکت
روشن شدن موتور و حرکت آن بدون مشکل است، ولی هنگامی که سعی می‌کنید با سرعت ثابت حرکت کنید، موتور بد کار می‌کند. مشاهده می‌کنید که عملکرد موتور هنگامی‌که در زمان گرمی یا سردی هوا متفاوت است.

مشکلات احتمالی: اگر خودروی شما دارای کاربراتور است، شاید دهانه آن تنظیم نباشد یا خراب شده. تنظیم کننده فشار بنزین ممکن است در فشار خیلی کمی کار کند. زمانبندی احتراق ممکن است غلط باشد. ممکن است مشکلی در کامپیوتر کنترل کننده خودرو وجود داشته باشد. فیلتر بنزین ممکن است که گرفتگی داشته باشد. ممکن است نشت در سیستم واکیوم وجود داشته باشد. سوپاپ Egr ممکن است گیر کرده باشد. اکسل‌ها ممکن است شل شده باشند یا خوردگی داشته باشند. انژکتور‌های سوخت ممکن است کثیف شده باشند.

مشکل: خروج دود خاکستری از اگزوز
متوجه دود خاکستری از اگزوز در هنگام روشن کردن خودرو می‌شوید. این دود ممکن است که با گرم شدن خودرو کمتر شود. رنگ آن نیز ممکن است کمی به آبی بزند. این مشکل با گذشت زمان، زیاد می‌شود و میزان دود، وخامت اوضاع را بیان می‌کند.

مشکلات احتمالی: رینگ پیستون خورده شده. خوردگی بوش سوپاپ. خرابی بوش سوپاپ.

مشکل: مصرف روغن بیش از حد معمول است
متوجه می‌شوید که سطح روغن هنگام تعویض روغن بسیار پایین است. به نظر می‌رسد که روغن توسط موتور سوخته می‌شود. قدرت خودرو نیز کم شده است.

مشکلات احتمالی: موتور ممکن است مشکل مکانیکی داشته باشد. واشر‌های سوپاپ موتور ممکن است فرسوده شده باشند. رینگ‌های پیستون موتور ممکن است فرسوده شده باشند.

مشکل: مصرف سوخت بیش از حد است و بوی بدی از اگزوز می‌آید
متوجه می‌شوید که یک باک بنزین، مانند سابق دوام نمی‌آورد. اگزوز نیز بوی تخم‌مرغ گندیده می‌دهد. احتمالا قدرت خودرو نیز کمتر از سابق شده است. این مشکل به تدریج زیاد می‌شود و به جایی می‌رسد که خودرو دیگر روشن نشود.

مشکلات احتمالی: اگر خودرو شما دارای کاربراتوری است، دهانه آن یا درست تنظیم نشده است یا درست کار نمی‌کند. موتور ممکن است مشکل مکانیکی داشته باشد. زمان‌بندی احتراق می‌تواند غلط باشد. ممکن است مشکل در سیستم احتراق باشد. در کامپیوتر مرکزی کنترل خودرو ممکن است مشکلی ایجاد شده باشد. موتور ممکن است خیلی داغ شده باشد. یک قطعه کنترل آلودگی ممکن است درست عمل نکند. انژکتور‌های سوخت ممکن است نیمه باز مانده باشند.

مشکل: در حالت خلاص موتور روان نیست و با گاز ندادن خاموش می‌شود
هنگامی‌که موتور سرد است و شما پا را از روی پدال گاز بر‌می‌دارید، موتور خیلی بد کار می‌کند و گاهی نیز خاموش می‌شود. با حرکت سریع موتور همه‌چیز به‌نظر مناسب می‌آید. این مشکل به مرور زمان بدتر می‌شود.

مشکلات احتمالی: اگر خودروی شما دارای کاربراتور باشد، دهانه آن ممکن است تنظیم نباشد یا خراب شده باشد. در واکیوم سیستم مکش هوا ممکن است نشتی وجود داشته باشد. ممکن است مشکلی در سیستم احتراق وجود داشته باشد. زمان بندی احتراق ممکن است درست تنظیم نشده باشد. در کامپیوتر کنترل کننده موتور ممکن است مشکلی پیش آمده باشد. سوپاپ Egr ممکن است خراب شده باشد. ممکن است در موتور مشکل مکانیکی پدید آمده باشد.

مشکل: قدرت موتور کم شده است
هرگاه پدال گاز را فشار می‌دهید، به‌نظر می‌رسد که خودرو قدرت سابق را ندارد. ممکن است صدا و ارتعاشات عجیبی را نیز احساس کنید.

مشکلات احتمالی: فیلتر هوا ممکن است کثیف شده باشد. شمع‌ها یا وایر آن‌ها ممکن است خراب شده باشند. سیستم اگزوز ممکن است گرفته باشد. مبدل کاتالیتیک ممکن است گرفته شده باشد. فیلتر بنزین ممکن است گرفته باشد.

مشکل: پدال ترمز با فشردن به زمین می‌رسد
با فشردن پدال ترمز، متوجه می‌شوید که به راحتی به زمین می‌رسد. ترمز نیز خیلی ضعیف عمل می‌کند در این حالت.

مشکلات احتمالی: روغن ترمز خیلی کم است یا وجود ندارد. سیلندر اصلی ترمز خراب است. در سیستم ترمز هوا محبوس شده است.