ناوشکن جماران؛ غول ایرانی در آب‌های بین‌المللی/ ترس ناو آمریکایی از ناوشکن ایرانی

نیروی دریایی در تمام دنیا به عنوان بازوی محوری هر کشور برای حفظ منافع در آب‌های سرزمینی و فرا سرزمینی محسوب می‌شود و از این رو همواره نیرویی تجهیزات محور است که به سلاح‌های به‌روز نیاز دارد.

جمهوری اسلامی ایران هم که از این قاعده مستثنی نبوده و با وجود فشار‌هایی که دشمن از ابتدای انقلاب تا امروز وارده کرده توانسته توانایی بالایی در حوزه دریایی بدست آورد و انواع شناور‌های سطحی و زیر سطحی، هواناوها، مین‌هایی دریایی و تجهیزات مورد نیاز خود را به صورت کاملا بومی ساخته و به کار بگیرد و نیرویی که روزی بخاطر ساده‌ترین وسایل به غرب وابسته بود را به نیرویی کاملا خودکفا تبدیل کرد.

نیرویی با قدمت تاریخی، اما وابسته

با وجود این که بسیاری از مورخان معتقد هستند تشکیل نیروی دریایی در ایران به زمان هخامنشیان باز می‌گردد، اما نیروی دریایی با شکل فعلی کار خود را از زمان حکومت افشاریان آغاز کرد؛ این نیرو با وجود داشتن جوانان بسیار متخصص تا پایان حکومت پهلوی به کشور‌های غربی وابسته بود به شکلی که در نبرد‌هایی، چون جنگ تحمیلی دشمن به دلیل دراخیتار داشتن اطلاعات از نیروی دریایی توان انجام هر فعالیتی را نداشت، اما در بهمن سال ۱۳۵۷ ورق برگشت.

با پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۵۷ و خروج مستشاران خارجی، تمامی تجهیزات و ادوات نیرو‌های ارتش زمین‌گیر شد، اما مدتی طول نکشید که جوانان ایرانی دست به کار شدند و در اقدامی که تعجب جهان را برانگیخت؛ توانستند سلاح‌ها را به چرخه عملیات باز گردانند که یکی از این موارد در نیروی دریایی رخ داد.

جوانان دریادل نیروی دریایی با ورود به صحنه موجب شدند این یگان با تجهیزات خود عملیات‌های بزرگی چون مروارید که منجر به نابودی نیروی دریایی دشمن شد و یا عملیات‌های اسکورت کشتی‌ها را انجام دهند که منجر به وحشت حامیان صدام شد، اما این پایان ماجرا نبود.

بعد از پایان جنگ تحمیلی و پذیرش آتش‌بس از سوی دو کشور جوانان غیور نیروی‌دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران دست از تلاش برنداشتند و در اولین گام کار باز طراحی ناو‌ها قدیمی را در پیش گرفتند و در گام دوم نیز کار طراحی و ساخت ناوشکن‌ها و قایق‌های تندرو را در دستور کار خود قرار دادند و توانستند در زمره معدود کشور‌های سازنده تجهیزات دریایی قرار بگیرد.

نیرو‌های متخصص و متعهد نیروی دریایی توانستند توانمندی طراحی ناو و ناوشکن که از فن‌آوری‌های خاص و فوق‌پیشرفته در جهان محسوب می‌شود و فقط در اختیار چند کشور قدرتمند قرار دارد را در پیش بگیرند و نام جمهوری اسلامی ایران را دراین زمره قرار دهند.

ایران در حال توسعه به دلیل موقعیت و قرارگیری در منطقه پرتلاطم و ژئواستراتژیک غرب آسیا نیاز به تجهیزات مدرن دارد و همین سبب شد کار طراحی و ساخت انواع ناوشکن، ناو و قایق تندرو در دستور کار نیروی‌دریایی ارتش ایران قرار بگیرد، نکته جالب این است که این یگان توانست در کمال ناباوری کشور‌های غربی و با وجود همه تحریم‌های اقتصادی، نظامی، علمی و تکنولوژیکی که وجود داشت به پیروزی برسد و انواع ناوشکن و قایق تندرو و تجهیزات ایرانی را بسازد و هر چند سال یکبار نیز یا نمونه پیشرفت یافته آن تسلیحات را به نمایش بگذارد و یا نمونه جدید و پشرفته‌ای، چون ناوشکن جماران را رونمایی کند.

بیشتر بخوانید:

بر اساس آماری که موسسه گلوبال فایرپاور هر ساله منتشر می‌کند نیروی دریایی ارتش ایران با دارا بودن ۳۹۸ فروند از انواع شناور‌های بومی بالاتر از روسیه و با اختلافی اندکی نسبت به ابرقدرت غرب یعنی آمریکا در رتبه چهارم جهان قرار دارد؛ در ذیل به صورت تفصیلی به معرفی هر کدام از این دستاورد‌های دریایی ایران می‌پردازیم.

جماران اولین شناور بومی ایران

جماران اولین ناوشکن ساخت ایران در کلاس موج است که با دانش تماما ایرانی ساخته و در سال ۱۳۸۸ تحویل نیروی‌دریایی ارتش شد؛ در این شناور از پیشرفته‌ترین نمونه‌های راداری، سامانه‌های پدافندی و موشکی از جمله موشک‌های سطح‌به‌هوا و اژدرانداز استفاده شده و همچنین در کنار این تجهیزات جماران اولین ناوشکن ایرانی است که به باند فرود هلی‌کوپتر مجهز شده تا به راحتی بتوان در مواقع ضرور از بالگرد آن برای عملیات‌های مختلف استفاده کرد.

این ناوشکن که بیش از ۹۰ متر طول، بیش از ۱۰ متر عرض، بیش از ۱۲۰۰ تن وزن، برد عملیاتی حدود ۳ هزار کیلومتر و سرعتی در حدود ۳۰ گره دریایی (۵۶ کیلومتر بر ساعت) دارد با دو موتور که در حدود ۱۰ هزار اسب بخار نیرو تولید می‌کنند توسط در حدود ۱۴۰ خدمه هدایت و کنترل می‌شود.

ناوشکن جماران برای دفاع از خود به پیشرفته‌ترین سامانه‌های راداری که توسط جوانان ایرانی ساخته شده؛ مجهز است تا به راحتی بتواند اهداف را تشخیص دهد، در کنار سامانه‌های راداری جماران به سلاح‌هایی از جمله ۲ قبضه اژدانداز ۵۳۳ میلی‌متری، ۱ قبضه توپ ۷۶ میلی متری فجر ۲۷، ۲ قبضه توپ ۲۵ میلی‌متری، ۴ فروند موشک سطح به سطح C-۸۰۲، ۱ قبضه توپ ۴۰ میلی‌متری فاتح و ۴ فروند موشک سطح‌به‌هوا فجر مجهز شده است.

ساخت ناوشکن جماران تحول شگرفی را در عرصه نظامی کشور ایجاد کرد چرا که ساخت آن به عنوان اولین تجربه نیروی دریایی ارتش در زمینه تولید یک ناوشکن با اتکا به توانمندی داخلی بود که فارغ از هرگونه محدودیت‌های غربی علیه ایران در سال‌های پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی صورت پذیرفت.

اهمیت تولید جماران زمانی بیشتر می‌شود که می‌بینیم هیچ کشور خارجی در جریان ساخت این ناوشکن همفکری و همیاری نداشته و تمامی قطعات آن با دانش و توانمندی متخصصان نیروی دریایی و دانشگاهی ساخته شده است، ساخت این ناوشکن باعث شد تا نام ایران در زمره کشور‌های صاحب این تکنولوژی قرار داد.

نکته مهم دیگر در ساخت جماران بحث دستور ساختی بود که فرمانده معظم کل قوا به نیروی دریایی ارتش ابلاغ فرمودند چرا که این اتفاق در سال ۷۶ و درست در زمانی رخ داد که حضور ایالات متحده در خلیج فارس به شکل وسیعی گسترش پیدا کرده بود و به گفته امیر سیاری فرمانده وقت نیروی دریایی ارتش این موفقیت‌ها علاوه بر تاثیرات شگرفی که در عرصه‌ی بین‌الملل دارد، بر این مسئله نیز دلالت می‌کند که اگر ما به اقتدار و توانمندی این چنینی دسترسی پیدا می‌کنیم، هیچ‌وقت فکر تعرض به منافع دیگران نداریم؛ بلکه ما برای دفاع از کشورمان و منافع‌مان، تجیهزات را خودمان می‌سازیم.

ماموریت‌هایی که جماران را به کابوس دشمنان تبدیل کرد

ایران یکی از کشور‌هایی است که در شمال و جنوب خود ساحل دارد و می‌تواند از طریق راه‌های آبی با همسایگان خود در ارتباط باشد و از طرف دیگر بخاطر دسترسی به آب‌های آزاد از طریق خلیج فارس و تنگه هرمز؛ جمهوری اسلامی ایران موقعیت ویژه‌ای دارد و همین موضوع وظیفه نیروی دریایی را چند برابر می‌کند.

در همین راستا این نیروی با تامین تجهیزات جهت حفظ منافع کشور وارد صحنه شد و تاکنون ماموریت‌های فراوانی را در سراسر جهان انجام داده، اما یک مورد بیشتر از همه موارد جلب توجه می‌کند که آن هم برخورد جماران با ناوشکن آلبورگ آمریکایی بود که در خلیج عدن رخ داد.

در این موضوع ناوشکن جماران در خلیج عدن حضور داشت که ۲ ناو تحقیقاتی ایست و ناوشکن آلبورگ بود در منطقه شمال شرق مسقط در دریای عربی حضور پیدا می‌کنند و به سمت ناوشکن جمهوری اسلامی ایران حرکت می‌کنند که جماران هم بدون ارتباط رادیویی به سمت آن‌ها می‌رود.

در این موضوع ناوشکن آمریکایی چندین بار با چرخش در مسیر جماران سعی در می‌کند مسیر جماران را منحرف کند، اما ناوشکن نیروی دریایی ایران تا فاصله ۵۰ متری ناو تحقیقاتی آمریکا رفته و مشغول عکس‌برداری از آن می‌شود و ناوشکن آلبورگ که وظیفه حفاظتی داشته فقط نظاره‌گر موضوع بوده است.

این برخورد و ساخت چنین تجهیزات پیشرفته‌ای آن هم در سال‌هایی که تمامی کشور‌ها خواهان تضعیف و نابودی نظام جمهوری اسلامی ایران بودند، نشان دهنده ارتقای توانایی‌های متخصصان داخلی و اعتماد به قشر جوان موجود در این حوزه است؛ پاسداری و حراست از مرز‌های آبی مهم‌ترین اصل مورد توجه هر کشوری تلقی می‌شود، توانمندی ایران در ساخت تجهیزات نظامی همچون ناوشکن جماران دستیابی به هدف را به مراتب سهل‌تر می‌کند و سبب می‌شود تا ایران بیش از گذشته در این عرصه صنایع دریایی در جهان بدرخشد.

منبع: باشگاه خبرنگاران

15