روایتی از پر کردن یک چاه غیر مجاز در اطراف مشهد

به گزارش مشهد فوری ،بارها شنیده‌ایم که چاه غیر مجازی در یک منطقه با عمق و دبی مشخص بیشتر از چاه‌های مجاز دارای پروانه پر و مسلوب المنفعه شده‌اند اما شاید اطلاعی از روند طاقت فرسای آن نداشته باشیم.

با همراهی شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی به روستای زاک و مزارع کشاورزی آن رفتیم، در طول مسیر، مزارع خوش رنگ جلوه خاصی به صحنه خشک مزارع اطراف داده بودند و در این مزارع کشاورزان و کارگران مشغول برداشت زعفران بودند.

به محل چاه غیرمجاز این منطقه رسیدیم، جرثقیل قبل از ما رسیده است و منتظر دستور جهت تخلیه چاه است.

موقعیت قرار گیری این چاه به گونه‌ای است که داخل زمین مدفون و دور آن دیواری به ارتفاع 3 متر کشیده شده است، انشعابات خروجی از دیواره به خوبی قابل تشخیص است و بعضی از این انشعابات علاوه‌بر اینکه مزارع را سیراب می‌کند به باغ ‌و ویلاهای مجاور نیز کشیده شده است.

/صحنه اول/

ماموران نیروی انتظامی و مسئولین شرکت آب منطقه‌ای استان به محل ورودی این چاه می‌روند، یکی از صاحبان این چاه فرشی بر روی دهانه این چاه پهن کرده و به هیچ عنوان از روی آن بلند نمی‌شود و مدام تکرار می‌کند؛ « مرا بکشید! هر کار که می‌خواهید انجام دهید، از اینجا بلند نمی‌ شوم » اما طبق قانون، چاه‌های غیرمجاز باید پر شود.

مسئولین نیروی انتظامی و آب منطقه‌ای او را دعوت به آرامش می‌کنند اما هیچ تاثیری ندارد، دقایقی می‌گذرد، با ورود افراد دیگری که گویا از صاحبان این چاه بودند فضا ملتهب و ادبیات گفتاری خارج از شان می‌شود.

یکی از کشاورزان با نیروی انتظامی و آب منطقه‌ای وارد بحث می‌شود و می‌گوید: از سال 85 این چاه را داریم و از آن بهره‌بردای نکردیم تا امسال که چند ماهی است از آن استفاده می‌کنیم. در این منطقه شخصی وجود دارد که 10 حلقه چاه غیرمجاز دارد چرا سراغ او نمی‌روید.

فضا ملتهب‌تر می‌شود، یکی از مالکان هنوز روی چاه نشسته و اجازه آغاز عملیات را نمی‌دهند، پس از صحبت‌های فراوان نیروی انتظامی با یکی از مالکین این چاه، از او می‌خواهد تا کسی که روی چاه نشسته است را متقاعد به بلند شدن کند، او از روی چاه بلند می‌شود اما کماکان فضا ملتهب است.

/صحنه دوم/

با بلند شدن این شخص از روی دهانه چاه عملیات خارج کردن لوله‌های داخل چاه به وسیله جرثقیل آغاز شد، این فرآیند تا خارج کردن پمپ از داخل این چاه یک ساعت و نیم زمان برد و پس از خروج آخرین قطعه از چاه، در روی چاه برداشته شد و سپس عملیات خاک ریزی درون این چاه آغاز شد.

روند پرکردن چاه‌های غیرمجاز همواره با تنش‌‎هایی همراه است، این شرح ماجرا گوشه‌ای از جریان پرشدن یک حلقه چاه غیرمجاز با دبی بالا در مشهد بود که قضیه در همان جا بدون هیچ تنشی تمام شد.

چاه‌ها غیرمجاز یکی از عوامل تهدید کننده سفره‌های آب زیرزمینی و حوزه‌های آبخوان است. طبق آمار ارائه شده از سوی شرکت‌های آب خراسان رضوی چاه‌های غیرمجاز بیشترین سهم برداشت آب از سفره‌های آب زیرزمینی را به خود اختصاص داده‌اند.

پرکردن‌ چاه‌های غیرمجاز شاید به ظاهر ساده باشد اما از زمان شناسایی تا زمان پرشدن روند طولانی و زمان‌بری را طی می‌کند، مگر موقعیت چاه‌ خاص و حجم زیادی برداشت شود که طی زمان کوتاه‌تری اقدام به پرکردن چاه‌های غیر مجاز می‌کنند.

در شرایطی که در تنش‌های آبی و تغییرات اقلیمی ضرورت پرکردن چاه‌های غیرمجاز را دو چندان می‌کند این مساله اما با تبعات اجتماعی همچون بیکار شدن کشاورزان-درچاه‌های غیرمجاز با کاربری کشاورزی-،ایجاد چاه‌های غیرمجاز جدید و ... همراه است که در این زمینه باید تدبیری اندیشیده شود.

در هفت ماه ابتدایی سال جاری 471 حلقه چاه پلمپ شده است

محمد برزویی، مدیر منابع آب مشهد در حاشیه پرکردن این چاه‌غیر مجازعنوان کرد: در هفت ماه ابتدایی سال جاری 471 حلقه چاه غیرمجاز پر و مسلوب المنفعه شده که باعث جلوگیری از برداشت 19 میلیون مترمکعب آب شده است، همچنین در سال گذشته 629 حلقه چاه‌ غیر مجاز پر شده که این تعداد باعث جلوگیری برداشت از 27 میلیون مترمکعب شده است.

وی در خصوص چاه مسدود شده در روستای زاک عنوان کرد: این چاه با عمق 110 متر و دبی 9.5 لیتر بر ثانیه معادل حدود 21 چاه دام‌داری با دبی نیم لیتر برثانیه بود که با همکاری دادستانی و نیروی انتظامی پر شد.

مدیرمنابع آب مشهد ادامه داد: هرساله هدف گذاری برای پرکردن چاه‌های غیرمجاز داریم که در سال جاری پر و مسلوب المنفعه کردن 700 حلقه چاه غیرمجاز را در دستور خود قرار داده‌ایم.

برزویی خاطرنشان کرد: محدوده کاری امور منابع آب مشهد شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی و شهرستان‌های مشهد است. آمار چاه‌های غیرمجاز این محدوده 2777 مورد است که از این تعداد 1381 مورد در شهرستان مشهد با حجم بهره‌برداری 53 میلیون مترمکعب برآورد شده است.

مدیرمنابع آب مشهد ادامه داد: در تلاش هستیم تعداد چاه‌های غیرمجاز محدوده شهرستان مشهد را به کمتر از میزان گفته شده برسانیم تا باعث جلوگیری از افت سطح آب زیرزمینی، نشست دشت‌ها و به تعادل رسیدن حوزه آبخوان شویم.

مدیر منابع آب مشهد عنوان کرد: در چاه مجاز از کشاورزان درخواست داریم حجم قانونی خود را بر اساس کنتور هوشمند نصب شده بر روی چاه برداشت کنند که در نهایت بتوانیم به تعادل حوزه‌های آبخوان برسیم.

7225 حلقه چاه غیرمجاز در استان شناسایی شده است

همچنین محمدعلی نعمت نژاد، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای استان در حاشیه این بازدید، عنوان کرد: حدود 7225 حلقه چاه غیرمجاز در استان شناسایی شده و بر اساس هدف گذاری سال 98، مسدود کردن 2326 حلقه چاه را در برنامه کاری خود داریم. هم‌اکنون در سطح استان 1186حلقه چاه مسدود شده است.

وی خاطرنشان کرد: یکی از وظایف شرکت آب منطقه‌ای استان جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز است که این برداشت‌ها به دو طریق حفر چاه‌های غیرمجاز و اضافه برداشت از چاه‌های دارای پروانه بهره‌برداری صورت می‌گیرد.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای استان در خصوص چاه‌های غیرمجاز منطقه روستای زاک عنوان کرد: کل چاه‌های موجود در منطقه دهستان درزآب 346 حلقه چاه است، که از این تعداد 125 حلقه چاه مجاز و باقی چاه‌ها غیر مجاز محسوب می‌شود. میزان برداشت چاه‌های غیرمجاز این منطقه 17 میلیون مترمکعب است، در صورتی که چاه‌های مجاز این منطقه 12.5 میلیون مترمکعب در سال برداشت دارند لذا این مسله به روشنی بیانگر است که چاه‌های غیرمجاز 1.5 برابر چاه‌های مجاز برداشت دارند.

نعمت‌نژاد خاطرنشان کرد: درحوزه آب مشهد پر کردن 700 حلقه چاه را هدف‌گذاری کرده‌ایم که تا به امروز 471 حلقه چاه غیرمجاز مسدود شده است.

وی با بیان اینکه نخستین اولویت در طرح همیاران یا سازگاری با کم آبی جلو گیری از اضافه برداشت است، عنوان کرد: اضافه برداشت چاه‌های سطح استان 881 میلیون مترمکعب است که این میزان بیش از پروانه‌های صادر شده است، لذا در طرح همیاران و سازگاری با کم آبی اولویت ما جلوگیری از اضافه برداشت است که تا به امروز حدود 241 میلیون از اضافه برداشت چاه‌‎های مجاز جلوگیری شده است.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با اشاره به اینکه یکی دیگر از اولویت‌های ما مسدود کردن چاه‌های عمیق است، عنوان کرد: نخستین اولویت ما در خصوص چاه‌های غیر مجاز عمق آن و قرارگیری چاه در جوار چاه‌های آب شرب است که با همکاری شورای شهر ستان، دادستانی و نیروی انتظامی نسبت پر کردن چاه‌ غیر مجاز اقدام می‌کنیم.

منبع: ایسنا

2222