دانشجو خودش را در سریال‌ها می‌بیند؟
توجه و پرداختن به دغدغه‌های دانشجویان باعث می‌شود که جامعه و مسئولان از مشکلات این قشر آگاه شوند و برای حل آن گامی بردارند. رسانه نیز به عنوان رکن چهارم دموکراسی و به منظور جذب مخاطب موظف است به این قشر مهم بپردازد.
دانشجو به عنوان یکی از اقشار مهم جامعه و همچنین شهروندی تاثیرگذار بر آینده کشورش شناخته می‌شود.
زندگی دوران دانشجویی نیز دورانی است شیرین و همراه با شادی اما در عین حال سرشار از دغدغه‌های شخصی، سیاسی و مالی.
توجه و پرداختن به این دغدغه‌ها باعث می‌شود که جامعه و مسئولان از مشکلات این قشر آگاه شوند و برای حل آن گامی بردارند. رسانه نیز به عنوان رکن چهارم دموکراسی و به منظور جذب مخاطب موظف است به این قشر مهم بپردازد.
در همین زمینه، سریال‌هایی نیز با محوریت زندگی دانشجویان در سه دهه‌ی اخیر ساخته شده‌اند که در آنها به مشکلات دانشجویان پرداخته شده است؛ از جمله «روزگار جوانی»، «کوی دامون»، «در پناه تو»، «سراب»، «ارمغان تاریکی»، «دختران» که هرکدام در زمان پخششان محبوبیت قابل قبولی هم کسب کرده‌اند. و البته تعدادی از آنها به دلیل موفقیت در جذب مخاطب بارها بازپخش شده‌اند.
سریال ارمغان تاریکی
سریال «روزگار جوانی» از همان دست سریال‌هایی است که به لحاظ تعدد پخش در شبکه‌ها با سریال‌هایی چون مختارنامه و یوسف پیامبر (ع) رقابت می‌کند. این سریال به کارگردانی شاپور قریب و اصغر توسلی در سال‌های ٧٧ و ٧٨ در دو فصل از شبکه پنج سیما پخش شد و نویسنده فصل اول آن اصغر فرهادی بود.
«روزگار جوانی» با بازی کیهان ملکی، امین حیایی، نصرالله رادش، بهزاد خداویسی و مهدی صبایی داستان زندگی پنج دانشجو را روایت می‌کرد که با هم خانه‌ای اجاره کرده بودند و در طول این داستان دغدغه‌ها، مسائل شخصی و اجتماعی این دانشجویان به تصویر کشیده می‌شد.
یکی دیگر از این سریال‌های دور تلویزیون با موضوع دانشجو و دانشگاه «کوی دامون» است. این سریال از سال ٧٨ تا ٨٠ به کارگردانی عباس رنجبر و از شبکه یک سیما پخش شد.
بازیگرانی مانند مصطفی عبداللهی، مریم بوبانی، الهام حمیدی و بهنوش طباطبایی در این سریال ایفای نقش کردند. موضوع این سریال هم مشکلات قشر جوان در خوابگاه بود.
سریال روزگار جوانی
مجموعه «دختران» در ادامه «روزگار جوانی» و برای دانشجویان دختر ساخته شد. کارگردانی این سریال را هم اصغر توسلی در ٣٨ بر عهده داشت و در آن بازیگرانی چون آتنه فقیه نصیری، سحر ولدبیگی، افسون افشار و زیبا بروفه بازی کرده‌اند.
اما سریال‌هایی که تلاش کرد با فضایی کاملا متفاوت و کمدی به موضوع دانشجویان و دغدغه‌های آنان بپردازد، «لیسانسه‌ها» و در ادامه «فوق لیسانسه‌ها» به کارگردانی سروش صحت است.
در دو فصل ابتدایی این سریال، زندگی سه لیسانسه و مشکلات آنها به تصویر کشیده شده است. و در فصل سوم این سه نفر تصمیم به ادامه تحصیل می‌گیرند و در همین مسیر با مشکلاتی دسته و پنجه نرم می‌کنند.
«ارمغان تاریکی» دیگر سریال بود که در اواخر دهه ۸۰ تلاش کرد از منظری متفاوت ودر بستری سیاسی، انقلابی و عاشقانه به زندگی دانشجویان بپردازد. این مجموعه که از شبکه سه سیما پخش شد، داستان چند دانشجو را به تصویر کشیده است که با عواملی مانند جنگ تحمیلی و حضور گروهک‌های تروریستی مواجه می‌شوند.
سریال سراب
سریال «سراب» که نسبتا جدید است و در سال ٩٠ از شبکه یک پخش شده است، داستان چند دانشجوی رشته‌ی برق را روایت می‌کند که در حال تحقیق روی یک پروژه علمی مهم هستند اما با وجود اهمیت آن تعدادی از مسوولان آنان را حمایت نمی‌کنند. در نهایت این عدم حمایت منجر به ایجاد اختلافاتی میان شخصیت اصلی و دوستانش می‌شود.
مرحوم حسن جوهرچی، پندار اکبری، حدیث میرامینی و محمد مختاری از جمله بازیگرانی هستند که در این مجموعه ایفای نقش کردند و کارگردان سریال هم حسین سهیلی زاده است که این روزها مجموعه «مانکن» را برای شبکه نمایش خانگی تولید می‌کند.
دو مجموعه «در پناه تو» به کارگردانی حمید لبخنده و «از یاد رفته» به کارگردانی فریدون حسن‌پور از دیگر سریال‌هایی هستند که در بخش‌هایی به اختصار به زندگی و مشکلات دانشجویان پرداخته‌اند.
و البته از سریال‌هایی که قرار است در آینده با موضوع دانشجویان از تلویزیون پخش شود، می‌توان به سریال «کامیون» اشاره کرد که قرار است نوروز ٩٩ از شبکه دو سیما پخش شود. «پردیس» هم سریال دیگری است که عنوان شده روایتی از خوابگاه‌های دانشجویی است و در هر قسمت داستان‌های مختلفی را در قالب یک کمدی فانتزی بیان می‌کند.
آنچه در بالا اشاره شد نگاهی کمی به سریال‌هایی است که طی ۳۰ سال برای دانشجو و دانشگاه از تلویزیون پخش شده است اما فارغ از نگاه کمی، مجموعه‌های نمایشی تلویزیون تا چه اندازه به لحاظ کیفی توانسته‌اند آینه تمام‌نمای دانشجوی امروز باشند؟
پرسشی که برای دریافت پاسخ آن، با آقای علی خودسیانی ـ فیلنامه‌نویس ـ گفت‌وگو شده است.
خودسیانی می‌گوید: «سریال‌هایی که تا به حال با محوریت دانشجو ساخته شده‌اند ربطی به دانشجویان ندارند و در آنها به دانشجو به عنوان قشر تحصیل‌کرده و جویای نام نگاه نکرده‌اند بلکه صرفا بستری بوده که در آن موضوعات اجتماعی خود را مطرح کنند.»
این فیلمنامه‌نویس درباره‌ی دلیل ساخت چنین سریال‌هایی گفت: «به این دلیل که موضوعات جذابی مانند ازدواج و به دنبال شغل رفتن، مخاطبان زیادتری جذب می‌کنند، باعث می‌شود کارگردانان بیشتری به ساخت این قبیل سریال‌ها اقدام کنند.»
خودسیانی در ادامه در پاسخ به سوال «آیا شما تا به حال فیلم‌نامه‌ای با محوریت زندگی دانشجویان داشته‌اید یا قصد نوشتن آن‌را در آینده دارید؟» گفت: «در زمان دانشجویی خود از طرف یکی از دوستان، کاری به ما سفارش شد که در مورد زندگی خوابگاهی بود. در آن زمان طرحی زدیم به نام «دو اتاق کنار هم» که در آن چهار دانشجو از چهار دانشگاه و رشته‌ی مختلف، دو اتاق را اجاره کرده بودند و زندگی می‌کردند. این طرح را آقای بهروز بقایی به شبکه تهران برد اما بعد از آن خبردار شدیم که «روزگار جوانی» ساخته شده است و دیگر نمی‌شد آن‌را پیگیری کرد.»
وی در ادامه درباره موانعی که بر سر راه نویسندگان درباره ساخت سریال‌های دانشجویی وجود دارد، گفت: «زمانی که من دانشجو بودم، سریال «در پناه تو» با موضوع دغدغه‌های دانشجویی پخش می‌شد اما ایراد بزرگی که داشت این بود که در این سریال دانشجویان هنر به تصویر کشیده شده بودند اما انگار نویسنده نمی‌دانست که در فضای دانشجویی چه اتفاقاتی می‌افتد؛ مثلا پایان‌نامه یک دانشجو برای سایر دانشجویان آنقدر اهمیت ندارد که به خاطر طراحی صحنه پایان‌نامه با هم رقابت کنند.»
خودسیانی درباره‌ی دلیل شکافی که اغلب بین واقعیت و سریال‌های دانشجویی وجود دارد، اظهار کرد: «افرادی که این سریال‌ها را می‌سازند یا دانشجو نبوده‌اند یا از دوران دانشجویی‌شان سال‌ها گذشته است و مسائل فرق کرده است؛ به همین دلیل نمی‌توانند دغدغه‌های واقعی را به تصویر بکشند؛ مثلا آقای سروش صحت که «لیسانسه‌ها» و «فوق لیسانسه‌ها» را ساخته است حداقل ۲۰ سال از زمان دانشجویی‌اش گذشته است.»
وی در پایان صحبت‌هایش گفت حتی اگر هزار فیلم و سریال هم ساخته شود اما در آنها به دانشجو به عنوان آدمی نگاه شود که فقط به دنبال ازدواج و مسائلی از این قبیل است، فایده‌ای ندارد.
72
