لشکرکشی میلیونی تازه دامادها به خانه پدر عروس

یافتن راهی برای شاد بودن و شاید زیستن، گاهی بهانه ای می‌خواهد که می توان آن را در دل تاریخ هم جستجو کرد. فرقی نمی‌کند، انسان است و هزار دلشوره و نگرانی و کمبودهایی که در هر عصر رنگی و بویی خاص خود را دارد.

این روزها برای شاد بودن اما، بهانه هایی باید جست از جنس تمدن و تاریخ. از جنس تاریخی به وسعت 7 هزار، 365 روز. همین روزها و آیین ها است که به زور هم که شده یک بار یا دوبار در سال مردم را دریک جا و پای یک سفره و یک زمان خاص گردهم می‌آورد.

روزهای شب عید و روزهای قبل از شب یلدا، همه یک دغدغه دارند، درک بهتر شبی که برای آنها یک دقیقه اش به اندازه یک سال نوری برای ما ارزش است. یک دقیقه ای که از شب سرد آخر پاییز، یلدایی ساخت به پهنه یک تاریخ و تمدن. یلدایی که سال به سال رنگین تر و شاد و تر و پررنگ تر و البته پرتجمل تر شد.

از پس همه این آداب و رسوم و سنن ایرانی ها همین شب یلدا مانده است و سیزده بدر و سفره هفته سین و چند ریز سنت دیرینی که شب های ایرانی را خاص از تر از شب های دیگران کرده است.

در قم اما، از همان دیر زمان این شب به سان یک شب مبارک و خاص مطرح بوده است؛ قمی ها در این شب، خانه های خود را با عطر مهمان و بوی سیب سرخ و انار معطر می کردند و در این شب برای خود برو و بیایی داشتند.

قمی ها یلدا را با همان «شب چله» می‌شناسند. همه مردم از قدیم خود را برای این شب آماده می کردند ولی نه برای تزیینات و چشم و هم چشمی بلکه برای جمع شدن در کنار هم.

عمو اکبر، از کاسبان محله قدیمی خیابان آذر است که در گفت وگو با ما از حال و هوای چله های قدیمی گفت و ابراز کرد: مردم قم از همان قدیم هم برای شب چله ارزش خاصی قائل بودند و از مدت ها قبل بساط این شب را آماده می کردند.

وی افزود: شب چره قمی ها در شب چله بنا به توان مالی صاحب خانه ها متفاوت بود ولی در کل چیزی بیشتر از همان گندم شاه دانه و تنقلات و خشکبار و توت خشک شده و... نبود.

این پیرمرد 78 ساله قمی ادامه گفت: حال و هوای این روزها و آن روزهای قم در شب چله بسیار متفاوت است؛ در آن زمان مردم این شب را بیشتر با همسایه های خود می‌گذراندند.

شب یلدا در قم تقریبا حال و هوای شب عید را دارد؛ مردم لباس های نو می پوشند و برای مهمان شدن یا مهمانی دادن آماده می‌شوند؛ هنوز هم دارند تلاش می کنند که همان حال و هوا را حفظ کنند.

خرج های شب یلدا سال به سال بیشتر می شود و دارد به سمتی می رود که برای آن هم داستان داشته باشیم ولی یکی از پرخرج ترین برنامه قمی ها در شب یلدا، حضور نودامادها در منزل پدر عروس است؛ در گذشته این رسم در قم وجود داشته و البته در مناطق دیگر ایران هم وجود دارد ولی قمی ها خیلی آن را جدی گرفته اند.

احمد شریفی جوان تازه داماد قمی در همین رابطه گفت: خردادماه ازدواج کردیم و امشب اولین شب یلدای دو نفره ام را با پدر و مادر و اقوام در خانه عروس جشن می گیریم.

وی افزود: برادرم دو سال پیش شب چله ای برای عروس‌اش آورد و ما هم امسال. خواهرم هم پنج سال پیش عروس شد و برای او شب چله ای آوردند؛ یعنی این رسم همیشه در قم بوده و باید در شب چله، دامادها برای عروس سنگ تمام بگذارند.

وی گفت: همسر من شمالی است و می گوید که این مراسم آنقدرها هم برای آنها مهم نیست و مهم این است که داماد با خانواده به منزل عروس بیاید و دیگر غیر از همان هدیه به عروس انتظار خاصی از او نداریم ولی من نمی توانم این گونه حساب کنم چون ما باید برای عروس مان سنگ تمام بگذاریم.

این تازه داماد بیان کرد: تا همین الان برای مراسم امشب 5 میلیون تومان هزینه کرده‌ام؛ تزیین میوه و سبد میوه و از طبق‌های میوه و گل و هدیه های زمستانه عروس و بخاری و... همه جزو هزینه هایی است که این سال ها در قم هم مد شده است و باید این هزینه ها انجام شود.

این جوان قمی راست می گوید، این سال ها مراسم شب چله با شکوه تر از شب خواستگاری و بله برون و حتی حنابندان برگزار می شود؛ بساط طبق های تزیین شده و سبدهای گل آنچنانی و رژه هندوانه های کنده کاری شده و میوه‎های دسته به دسته و چکمه و مانتو و پارچه و البته بخاری که بسیاری از جوانان قمی برای اضافه کردن به جهیزیه عروس به منزل پدر او می برند، جزیی از ماهیت شب یلدای این سال های شهر ما است.

داماد برای تدارکات این وسایل شب چله بدون حساب روی جیب پدر و فرض نان حلال و طیب و زحمت کشیده باید شب ها و روزها بدود و درگیر بانک ها شود. اضافه کنید بر این ها، رسوماتی که هر ساله از فضای مجازی و اعیان نشین ها به پارچه عریض و طویل فرهنگ عامه ما دوخته می شود.

شاید برای خیلی از مردم استان های دیگر قابل باور هم نباشد که یکی از آن چیزهایی که ذهن جوانان قمی را برای ازدواج درگیر می کند، در کنار خرید حلقه و خرج عروسی، خرج همین مراسم شب یلدا است.

شب چله در قم غیر از همین مورد تجملات شبانه چیزهای خوب دیگری هم دارد. طراوت و تازگی و زیبایی سفره های اناری و صله ارحام و دلگرمی مادران و پدران چشم انتظار و جمع شدن خانواده ها در کنار هم در دل این شب های سرد، کم دل خوشی نیست که بتوان با همین ها زمستان را سر کرد.

منبع: ایسنا

24