پشه‌ها در زمستان کجا غیب‌شان می‌زند؟

مثلاً در تابستان دیگر نیازی نیست که هر روز نگران سرمای هوا و بیمار شدن باشیم، اما در عین حال وقتی سر و کله‌ی پشه‌های مزاحم پیدا می‌شود و خارش بی‌امان جای نیششان آرامش را از ما می‌گیرد، حتی عشاق تابستان هم برای تمام شدن این فصل و فرا رسیدن پاییز و زمستان لحظه شماری می‌کنند.

حالا این سؤال پیش می‌آید که پشه‌ها که در ماه‌های گرم سال همه جا حی و حاضر هستند در زمستان‌ها چرا هیچ اثری از آن‌ها نیست و اصلاً کجا می‌روند. برای دانستن جواب این سؤال با ادامه‌ی مطلب همراه باشید.

جواب واضح است: سرمای هوا

چرا همه چیز در زمستان تقریباً کمتر می‌شود؟ جواب سرمای زیاد هوا است. پشه‌ها هم از این قاعده مستثنی نیستند. پشه‌ها حشراتی خونسرد هستند، یعنی از هوای سرد خوششان نمی‌آید و دمای ۲۶/۵ درجه‌ی سانتیگراد و بیشتر را ترجیح می‌دهند. با افت دمای هوا، آن‌ها توانایی پرواز را از دست می‌دهند و سست می‌شوند.

کجا می‌روند؟

پشه‌ها برخلاف پرنده‌ها در زمستان به صورت دسته جمعی به سمت جنوب پرواز نمی‌کنند. آن‌ها اصلاً توانایی پرواز تا مسافت‌های دور را ندارند. اما اگر بخواهیم به این سؤال پاسخ دهیم اول باید بدانید که جواب آن بر حسب جنسیت پشه‌ها متفاوت است. اول از پشه‌های نر شروع می‌کنیم. جواب این است که آن‌ها تلف می‌شوند. اما سرمای هوا نقش خاصی در این مسأله ندارد. پشه‌های نر در مقایسه با پشه‌های ماده عمر بسیار کوتاه‌تری دارند و آن‌ها در هر صورت در پاییز، بعد از جفتگیری می‌میرند.

پشه‌های ماده، اما می‌توانند در زمستان زنده بمانند. چطور این کار را می‌کنند؟ جواب این است که آن‌ها به خواب زمستانی می‌روند. پشه‌های ماده به نوعی از خواب زمستانی فرو می‌روند که به آن میان‌آسایی گفته می‌شود. در پاییز پشه‌های ماده درون حفره‌ی کنده‌های درختان یا شکاف‌های درون زمین پنهان می‌شوند و وارد این حالت می‌شوند. وقتی هوا سرد یا آبی وجود نداشته باشد، آن‌ها می‌توانند تا ۶ ماه به خواب زمستانی فرو روند. این حشرات رشد خود را، معمولاً برای چندین ماه، به تأخیر می‌اندازند و تنها زمانی از خواب زمستانی بیدار می‌شوند که آب یا گرمای کافی برای نیازهایشان وجود داشته باشد.

با گرم شدن دوباره‌ی هوا در میانه‌ی بهار، پشه‌های ماده از خواب زمستانی بیدار می‌شوند و حالا وقت جمع آوری خون فرامی‌رسد. در این مرحله آن‌ها برای تخم گذاری آماده می‌شوند و به خون هر چه بیشتری نیاز دارند تا به رشد تخم هایشان کمک شود. خونی که پشه‌های ماده از آن تغذیه می‌کنند پروتئینی را فراهم می‌کند که تخم‌های آن‌ها برای رشد خود به آن نیاز دارند؛ و این دقیقاً مصادف با زمانی است که انسان‌ها مدت زمان زیادی را با لباس‌های آستین کوتاه سپری می‌کنند. بله، همانطور که متوجه شدید در واقع فقط پشه‌های ماده هستند که شما را نیش می‌زنند.

چه دمای هوایی برای آن‌ها بیش از حد سرد محسوب می‌شود؟

حقیقت آن است که هوایی که از نظر ما انسان‌ها «سرد» محسوب می‌شود لزوماً باعث انقراض پشه‌ها نمی‌شود. گرچه این پشه‌ها در هوای حدوداً ۲۶/۵ درجه‌ی سانتیگراد رشد می‌کنند، اما بیشتر پشه‌ها می‌توانند زمانی که دمای هوا به حدود ۱۰ درجه‌ی سانتیگراد رسید خواب زمستانی را شروع کنند. هر دمایی کمتر از ۱۰ درجه‌ی سانتیگراد برای بیشتر پشه‌ها دیگر بیش از حد سرد محسوب می‌شود و در این وقت است که پشه‌های ماده جستجو برای پیدا کردن جایی برای خواب زمستانی را شروع می‌کنند.

البته در مورد بعضی گونه‌های پشه نیازی به این حد سرما نیست. در حقیقت در برخی گونه‌های این حشره، پشه‌های بالغ (هم نر و هم ماده) در پاییز تلف می‌شوند و بنابراین در فصل سرما به خواب زمستانی نمی‌روند. این شامل گونه‌هایی از پشه می‌شود که در اقلیم‌های گرمسیری‌تر زندگی می‌کنند، مثل گونه‌ی آئدس آئجیپتی (Aedes Aegypti) که همان ناقل ویروس زیکا است. وقتی پشه‌های این گونه شروع به مردن می‌کنند، هوا می‌تواند ۱۵/۵ درجه‌ی سانتیگراد باشد. پشه‌های ماده‌ی این گونه اغلب کمی بعد از تخم گذاری تلف می‌شوند. در این گونه‌ی پشه، این تخم‌های تازه گذاشته شده هستند که به خواب زمستانی می‌روند.