پایگاه خبری هیل از احتمال درگیری تهران و واشنگتن خبر داد / طرح مشکوک ترامپ برای ایران

جان گلسر، مدیر بخش مطالعات سیاست خارجی اندیشکده آمریکایی کاتو، با انتشار یادداشتی در پایگاه خبری هیل (Hill) وابسته به کنگره آمریکا با اشاره به اظهارات اخیر نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، به انتقاد از سیاست های مزورانه دولت آمریکا در قبال ایران و توافق هسته ای پرداخته است.

در این یادداشت که تحت عنوان "طرح مشکوک ترامپ برای بی اعتبار کردن توافق هسته ای ایران" منتشر شده است، می خوانیم:
«نیکی هیلی، سفیر پرزیدنت ترامپ در سازمان ملل اخیرا با مقامات ارشد آژانس بین المللی انرژی اتمی داشته است. این آژانس وظیفه بازرسی از ایران و تایید پایبندی این کشور به توافق هسته ای را بر عهده دارد.

با وجود آنکه هیچ نشانه ای از ورود ایران به فعالیت های غیر مجاز تحقیقات و توسعه هسته ای یا غنی سازی اورانیوم وجود نداشته است، دلیلی که برای ملاقات خانم هیلی با مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام شده است، اعمال فشار بر آن آژانس برای بازرسی از پایگاه های مخفی نظامی ایران است.

در واقع نه تنها آژانس تا کنون در هفت بازه زمانی مختلف، پایبندی ایران به توافق هسته ای را تایید کرده است، تمامی کشورهای امضاء کننده توافق هسته ای بعلاوه جامعه اطلاعاتی آمریکا نیز این موضوع را تایید می کنند.

این اقدام سفیر آمریکا در سازمان ملل در حالی است که ایران بر اساس توافق هسته ای، برنامه هسته ای خود را به عقب رانده و 98 درصد از اورانیوم غنی شده خود را تسلیم کرده است. ایران همچنین دو-سوم سانتریفیوژهای فعال خود را از دور خارج کرده و برخی از تاسیسات هسته ای مهم خود را به مراکز تحقیقاتی تبدیل کرده است. علاوه بر این، ایران لیست بلندی از محدودیت ها را برای یک بازه زمانی 15 تا 25 ساله پذیرفته است که یکی از این محدودیت ها، نگه داشتن میزان اورانیوم غنی شده کشور زیر 300 کیلوگرم اورانیوم کم غنی شده -اورانیوم با غنای 3.67 درصد- است این در حالی است که برای ساختن بمب اتمی به اورانیوم غنی شده تا 90 درصد نیاز است) است.

ایران همچنین پروتوکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای را پذیرفته است که درسترسی نظارتی بیشتری به آژانس بین المللی انرژی اتمی می دهد.

به اعتراف برخی از کارشناسان، توافق هسته ای ایران شامل سخت ترین رژیم نظارتی که تا کنون یک کشور به صورت داوطلبانه آن را پذیرفته است. در حال حاضر 18 تاسیسات هسته ای اعلام شده ایران و 9 مکان بیرون از این تاسیسات، بعلاوه برخی پایگاه های محافظت شده که ایران اجازه بازرسی آن را به آژانس داده است، به صورت روتین و حتی برخی اوقات به صورت روزانه مورد بررسی بازرسان قرار می گیرند؛ به بیان دیگر، دسترسی آژانس در داخل ایران و شفافیت برنامه هسته ای ایران بر اساس توافق هسته ای، بی سابقه است.

پس چرا خانم هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، به وین سفر کرده است تا آژانس را ترقیب کند که خواهان دسترسی به پایگاه های نظامی ایران شود؟

در برجام به روشنی روندی برای بازرسی پایگاه های نظامی اعلام نشده ایران که مشکوک به فعالیت های غیر قانونی هسته ای هستند، تعریف شده است. در صورتی که شواهدی بر اقدامات مشکوک در یکی از پایگاه های اعلام نشده وجود داشته باشد، آژانس باید این شواهد را به ایران ارائه کرده و خواستار شفاف سازی مسئله شود. در صورتی که شفاف سازی ایران مورد قبول آژانس و یا کشورهای امضا کننده توافق هسته ای نباشد نیز یک مکانیزم رای گیری صورت خواهد گرفت که می تواند ایران را به اجرای اقدامات لازم برای بازرسی در سه روز مجبور نماید.

اما اکنون هیچ شاهدی بر اینکه ایران مشغول فعالیت های غیر قانونی در پایگاه های نظامی خود است وجود ندارد و هیچ کدام از کشورهای امضاء کننده توافق هسته ای و یا نهادهای نظارتی بین المللی چنین ادعایی نکرده اند. به راحتی می توان دریافت که تلاش های دولت ترامپ در این رابطه صادقانه نیست؛ ترامپ از ابتدا نیز مخالفت خود با توافق هسته ای را اعلام کرده بود.

پس نگرانی های خانم هیلی که با آژانس در میان گذاشته، واقعی است و یا بخشی از یک طرح برای تخریب توافق هسته ای است؟ آن هم توافقی که ایران به آن پایبند بوده و تا کنون به خوبی کار کرده است. احتمال دوم به ذهن نزدیک تر است و بیشتر معتبر به نظر می رسد؛ چرا که پرزیدنت ترامپ شخصا تمایل خود به تخریب توافق هسته ای بدون توجه به پایبندی ایران به این توافق را اعلام کرده است.

اما عواقب امنیتی و دیپلماتیک تخریب عمدی توافق هسته ای بسیار سخت خواهد بود؛ نه تنها این موضوع دلیل بر غیر قابل اعتماد بودن آمریکا است، بلکه موجب می شود ایالات متحده و ایران بار دیگر در مسیر درگیری قرار گیرند و این آینده ای نیست که دولت ترامپ باید به دنبال آن باشد.»

15